ต้องอดข้าวกี่ครั้ง: ว่าด้วยปัญหาการเข้าถึงสิทธิประกันตัวและสถานการณ์คุมขังคดีการเมือง
<span class="submitted-by">Submitted on Mon, 2023-09-04 21:35</span><div class="field field-name-field-byline field-type-text-long field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><p>ภาพปก: พูนสุข พูนสุขเจริญ </p>
</div></div></div><div class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even" property="content:encoded"><div class="summary-box">
<ul>
<li>พูนสุข ทนายความจากศูนย์ทนายฯ ให้สัมภาษณ์ถึงแนวโน้มการดำเนินคดีนักโทษการเมืองช่วงที่ผ่านมา ปัญหาการให้ประกันตัววารุณี ที่ไม่มีมาตรฐาน เอาแน่เอานอนไม่ได้ และสาเหตุการต่อสู้ด้วยวิธีการอดอาหาร-น้ำเพื่อทวงสิทธิประกันตัวของวารุณี </li>
<li>ทนายความจากศูนย์ทนายฯ มองสังคมหยิบยกกรณีของ 'อากง' เทียบ 'ทักษิณ' เพราะว่าต้องการให้กรมราชทัณฑ์มีมาตรฐานการดูแลนักโทษอย่างเท่าเทียม เข้าถึงสิทธิรักษาพยาบาลได้ทุกคน</li>
<li>สุดท้าย พูนสุข มีข้อเสนอขอให้ประกันตัวผู้ถูกคุมขังทางการเมืองทุกคน และระยะยาว ให้มีการพูดคุยถึง พ.ร.บ.นิรโทษกรรม คดีมูลเหตุเกี่ยวกับการเมือง และปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม</li>
<li>สรุปสถานการณ์ผู้ถูกคุมขังคดีการเมืองตั้งแต่ปี 2563 มีผู้ถูกดำเนินคดีมากที่สุดในประวัติศาสตร์การเมืองไทยสมัยใหม่ และช่วงเดือน ส.ค. 2566 ผู้คุมขังพุ่งขึ้นเป็น 29 ราย คดีที่ยังไม่สิ้นสุด 19 ราย แบ่งเป็น มาตรา 112 จำนวน 7 ราย และคดีของทะลุแก๊ส 12 ราย</li>
<li>ขณะนี้มีผู้ถูกคุมขังทางการเมือง ต่อสู้ทวงสิทธิการประกันตัวโดยการอดอาหาร-น้ำ จำนวน 2 ราย คือ วารุณี และเวหา โดย 'วารุณี' อดอาหารกว่า 15 วัน และอดน้ำ 12 วัน ขณะที่ เวหา อดอาหารมากว่า 13 วัน</li>
</ul>
</div>
<p>ประชาไท สัมภาษณ์ พูนสุข พูนสุขเจริญ ทนายความประจำศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน เมื่อ 30 ส.ค. 2566 ต่อข้อสังเกตการดำเนินคดีทางการเมืองช่วงปี 2563-2565 ความสำคัญของสิทธิการประกันตัว การประท้วงของผู้ต้องขังทางการเมือง และข้อเรียกร้องของศูนย์ทนายฯ ในระยะสั้นและระยะยาว</p>
<p style="text-align: center;">
<iframe allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="
https://www.youtube.com/embed/3RQH4fDJbrw?si=aa79Xbv0g--Ed2jG" title="YouTube video player" width="560"></iframe></p>
<div class="note-box">
<p>อนึ่ง ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน นิยามคำว่า "นักโทษทางการเมือง" แยกจากนักโทษคดีอาญา เนื่องจากคดีที่เกิดขึ้นเป็นคดีที่มูลเหตุทางการเมืองที่เขากระทำการตามสิ่งต่างๆ ออกไป เช่น เขาไปชุมนุมทางการเมือง เขาไปเรียกร้องปฏิรูปโครงสร้างหรือสะท้อนปัญหาของรัฐที่มันเกิดขึ้น ก็คือสิทธิในทางการเมืองที่มันแสดงออกได้ แต่ว่านโยบายของรัฐ หรือว่าการดำเนินการของรัฐในการดำเนินคดี หรือว่าใช้กฎหมายจำกัดสิทธิ์กับคนที่มาแสดงออก ทำให้เขาถูกดำเนินคดี จากคนที่ควรมีสิทธิต่างๆ อยู่แล้ว</p>
</div>
<h2><span style="color:#2980b9;">เป็นช่วงเวลาที่มีผู้ถูกดำเนินคดีทางการเมืองมากที่สุดในประวัติศาสตร์การเมืองไทยสมัยใหม่</span></h2>
<p>พูนสุข ระบุว่า ทางศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน บันทึกการดำเนินคดีทางการเมืองตั้งแต่ปี 2563 จนถึง ก.ค. 2566 รวมระยะเวลา 3 ปี ผลปรากฏว่ามีผู้ถูกดำเนินคดีทางการเมือง จำนวนสูงถึง 1,918 ราย จากจำนวน 1,230 คดี ซึ่งเป็นการดำเนินคดีทางการเมืองที่มากที่สุดในประวัติศาสตร์ทางการเมืองไทยสมัยใหม่ </p>
<p>ข้อสังเกตคือส่วนใหญ่เป็นคดี พ.ร.ก.ฉุกเฉิน โดยมีผู้ถูกดำเนินคดีจำนวนมากถึง 1,469 ราย จากจำนวน 663 คดี เนื่องจากการดำเนินคดีส่วนใหญ่เกิดขึ้นในช่วงโควิด-19 กำลังแพร่ระบาด (พ.ศ. 2563-2565) ที่ตีคู่กันมาคือคดีมาตรา 112 จำนวนคดี 273 คดี มีผู้ถูกดำเนินคดี 253 คน แต่มองว่าไม่นานก็คงจะขึ้นถึง 300 คดี และบางคนโดนคดีมาตรา 112 มากกว่า 1 คดีอีกด้วย ซึ่งคนที่โดนดำเนินคดีมาตรา 112 มากที่สุดคือ ‘เพนกวิน’ พริษฐ์ ชิวารักษ์ นักกิจกรรมการเมือง ประมาณ 24 คดี</p>
<p>อย่างไรก็ตาม การใช้มาตรา 112 ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้นหลังปลายปี 2563 แต่มีการใช้มาตรา 112 อย่างเข้มข้นมาโดยตลอด โดยเฉพาะหลังรัฐประหารปี 2557 โดยคณะ คสช. นอกจากนี้ มีการนำคดีมาตรา 112 ขึ้นไปในการพิจารณาคดีของศาลทหาร ศาลทหารลงโทษจำคุกเฉลี่ยอยู่ที่ 10 ปีต่อกรรม ซึ่งเป็นอัตราที่สูงมากเมื่อเทียบกับในปัจจุบัน อัตราลงโทษจำคุกเฉลี่ยอยู่ที่ 3 ปีต่อกรรมเท่านั้น </p>
<p>อย่างไรก็ตาม มาตรา 112 เพิ่งมายุติการใช้ดำเนินคดีช่วงสั้นๆ ระหว่างปี 2561-2563 และกลับมาใช้ในปลายปี 2563 อย่างไรก็ตาม แม้ว่าช่วงปี 2561-2563 (ปลายปี) จะไม่มีการใช้มาตรา 112 แต่มีการคุกคามในรูปแบบอื่นๆ แทน รวมถึงการใช้มาตรา 116 หรือยุยงปลุกปั่น</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="
https://live.staticflickr.com/65535/53163859479_67f745968b_b.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">ที่มา: </span>
<span style="color:#d35400;">ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน</span></p>
<h2><span style="color:#2980b9;">สถานการณ์ผู้ถูกคุมขังและเข้าไม่ถึงสิทธิการประกันตัวคดีทางการเมือง เดือนสิงหา 66 พุ่งสูงขึ้นเป็น 29 ราย</span></h2>
<p>ปัจจุบัน มีผู้ถูกดำเนินคดีในข้อหาทางการเมืองพุ่งขึ้นเป็น 29 ราย ในจำนวนนี้แบ่งเป็นคดีที่สิ้นสุดแล้ว จำนวน 10 ราย ได้แก่ มาตรา 112 (อัญชัญ ปรีเลิศ ปริทัศน์ และ เมธิน) พ.ร.บ.คอมฯ (ศุภากร และเอกชัย หงส์กังวาน) คดีทะลุแก๊ส (ทัตพงศ์ สุวิทย์ และณัฐชนน) และสหพันธรัฐไท (กฤษณะ และวรรณภา)</p>
<p>ขณะที่คดีที่ยังไม่สิ้นสุด และอยู่ระหว่างพิจารณาคดี แม้ว่าบางคนถูกพิพากษาศาลชั้นต้น หรืออุทธรณ์ แต่ก็ยังสู้คดีได้อยู่ และควรได้รับสิทธิการประกันตัว มีด้วยกัน 19 ราย โดยแบ่งเป็นคดีมาตรา 112 จำนวน 7 ราย และคดีของทะลุแก๊ส อีก 12 ราย</p>
<p>พูนสุข ระบุต่อว่า ถึงแม้ว่าจะเห็นว่าม็อบซาลง และมีกลุ่มการเคลื่อนไหวจำกัดแค่บางกลุ่ม แต่การดำเนินคดีทางการเมืองยังคงไปต่อ โดยหลังปี 2563 มีสถานการณ์การจับกุม การให้ประกันตัว และการถอนประกัน การเรียกร้องสิทธิประกันตัว จนวิวัฒนาการไปสู่การอดอาหาร และน้ำ เพื่อประท้วงเรียกร้องสิทธิประกัน ขณะเดียวกัน ศาลก็มีการให้เงื่อนไขการประกันตัวที่สูงมากขึ้นเรื่อยๆ เช่น การห้ามเข้าร่วมชุมนุมทางการเมือง ให้ติดกำไล EM หรือมีการจำกัดให้ต้องอยู่ในบ้าน 24 ชม. เมื่อก่อนไม่มีการกักบริเวณภายในบ้าน 24 ชม. แต่ก็มีนำมาใช้กับคดีทางการเมือง</p>
<p>ปัจจุบันหลังการเลือกตั้ง และจัดตั้งคณะรัฐมนตรีได้แล้ว คนจะไปให้ความสำคัญกับการแก้ไข หรือการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ แต่ว่าคดีความทางการเมืองก็ยังเดินทางต่อ และตอนนี้ก็มีจำนวนผู้ถูกคุมขังทางการเมืองมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง</p>
<h2><span style="color:#2980b9;">คดีมาตรา 112 ของ "วารุณี" </span></h2>
<p>ทนายพูนสุข ในฐานะทนายความของวารุณี ได้พูดถึงคดีของวารุณี ปัจจุบันถูกคุมขังจากคดีมาตรา 112 เป็นระยะเวลา 3 ปี แต่จำเลยรับสารภาพจึงลดเหลือ 1 ปี 6 เดือน ไม่รอการลงโทษ จากกรณีโพสต์ภาพตัดต่อ (ซึ่งเธอไม่ได้เป็นคนตัดต่อภาพเอง) บนเฟซบุ๊ก เป็นภาพ ร.10 เปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกต เป็นชุดราตรี และมีภาพสุนัข อยู่ข้างๆ และเขียนแคปชันว่า "แก้วมรกต x Sirivannavari Bangkok"</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="
https://live.staticflickr.com/65535/51721789909_f83fae3855_b.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">ภาพตัดต่อที่ถูกกล่าวหาว่าเอามาลงจนเป็นเหตุแห่งคดีนั้น มาจากขณะพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เปลี่ยนเครื่องทรงฤดูหนาวพระแก้วมรกต เมื่อ 20 พ.ย. 64 (ที่มา เว็บไซต์
royaloffice.th/)</span></p>
<p>วารุณี บอกกับทนายว่า เธอไปโพสต์เดิมทีไม่ทราบว่ามีภาพของรัชกาลที่ 10 อยู่ด้านหลังพระแก้วมรกต แค่มองว่าภาพตัดต่อออกมาได้ดี และเป็น 'มีม' และถ้าดูจากแคปชันที่วารุณี โพสต์จะเห็นว่าไม่ได้เจตนามุ่งหมายไปที่พระมหากษัตริย์ แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อนำภาพไปโพสต์ และมีคนเข้ามาคอมเมนต์จำนวนมาก ก็ถูกกลุ่ม ศชอ. ซึ่งเป็นกลุ่มปกป้องสถาบันกษัตริย์ ไปแจ้งความที่ บก.ปอท. จึงเป็นที่มาของการถูกดำเนินคดีมาตรา 112 </p>
<div class="note-box">
<p>อนึ่ง กลุ่ม ศชอ. หรือชื่อเต็มคือ ศูนย์ช่วยเหลือด้านกฎหมายผู้ถูกล่วงละเมิด bully ทางสังคมออนไลน์ ซึ่งเป็นกลุ่มเครือข่ายประชาชนปกป้องสถาบันกษัตริย์ ก่อตั้งเมื่อ 2 ก.ย. 2563 มีแกนนำคือ นพดล พรหมภาสิต อดีตสจ๊วตสายการบินไทย กลุ่มดังกล่าวก่อตั้งเพื่อช่วยเหลือคนที่ถูกบุลลี่ หรือกลั่นแกล้งทางสังคมออนไลน์ ซึ่งรวมถึงพระมหากษัตริย์ และพระราชินี ที่ถูกบุลลี่ทางสังคมออนไลน์ด้วย อย่างไรก็ตาม เมื่อ 1 ก.ย.ที่ผ่านมา กลุ่ม ศชอ. ได้ประกาศปิดตัวกลุ่มอย่างเป็นทางการ โดยให้เหตุผล มองว่าสังคมคืนสู่ภาวะปกติแล้ว </p>
</div>
<div class="more-story">
<p>ข่าวที่เกี่ยวข้อง</p>
<ul>
<li>
ผู้ใช้เฟซบุ๊กเมืองสองแคว ถูก ตร.จับ ม.112 เหตุโพสต์ภาพตัดต่อ ร.10 เปลี่ยนเครื่องทรงพระแก้วมรกตด้วยชุดสตรีสีม่วง</li>
</ul>
</div>
<p>พูนสุข ระบุต่อว่า ศาลนอกจากจะไม่รอการลงโทษแล้ว ยังไม่ให้ประกันตัว แม้ว่าวารุณี จะให้ความร่วมมือ มาตามนัดของศาลทุกครั้ง หลายคนอาจสงสัยว่า รับสารภาพไปแล้วจะสู้คดีหรือเรียกร้องสิทธิประกันตัวต่อทำไม แต่ว่าคดีของเธอยังไม่ถึงที่สุด และเธออยากจะต่อสู้ต่อว่าคดีของเธอไม่ร้ายแรง และเธอสำนึกผิดแล้วโดยการรับสารภาพ เธอควรจะได้รอการลงโทษ นี่คือสิ่งที่กำลังต่อสู้อยู่ แต่เรายื่นประกันตัวไปรวม 7 ครั้ง แต่ก็ถูกปฏิเสธเรื่อยมา โดยศาลให้เหตุผลว่าเกรงว่าจำเลยจะหลบหนี แต่ว่าจำเลยให้ความร่วมมือ และมาตามนักตลอด แล้วศาลใช้เหตุผลว่าจะหลบหนีได้อย่างไร</p>
<p>นอกจากนี้ พูนสุข กล่าวเปรียบเทียบถึงคดีมาตรา 112 อีกคดีที่ศาลชั้นต้นมีบทลงโทษเท่ากับคดีของวารุณี คือจำคุก 3 ปี ก่อนลดเหลือ 1 ปี 6 เดือน แต่คดีนั้นศาลให้ประกันตัว แต่ศาลพิเคราะห์คดีของวารุณี และบอกว่า คดีอัตราโทษสูงแทน ซึ่งสะท้อนถึงความไม่มีมาตรฐานในการตัดสินคดีของกระบวนการยุติธรรม</p>
<p>ศาลบอกว่ากลัวหลบหนี แต่ไม่มีมาตรการอื่นๆ ในการป้องกันการหลบหนี หรือทั้งที่จริงๆ เธอไม่มีพฤติการณ์ในการหลบหนี เสนอให้มีการตั้งผู้กำกับดูแล ศาลก็ยังไม่ได้พิจารณาเงื่อนไขต่างๆ เหล่านี้ เพื่อกันเขาหลบหนีและปล่อยตัวเขาออกมา ทั้งๆ ที่ลักษณะคดีเหมือนๆ กัน แต่ว่าทำไมผลถึงแตกต่างกัน</p>
<p>"คือเรา สำหรับเราประเมินก็ควรได้ประกันทั้ง 2 คดีมากกว่า เป็นคำถามไปถึงศาลมากกว่าว่า เหตุใดถึงไม่ให้ประกัน ในเมื่อคดียังไม่สิ้นสุด และประสงค์ที่จะต่อสู้คดี และลักษณะคดีก็เหมือนกับ 2 คดีนี้ได้รับสิทธิประกันตัวเหมือนกัน" พูนสุข กล่าว </p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ทำไมวารุณี ถึงการอดอาหาร-น้ำ ปฏิเสธการรักษาและทานยา</span></h2>
<p><span style="color:null;">วารุณี ถูกคุมขัง และปฏิเสธปล่อยตัวชั่วคราวตั้งแต่วันที่ 28 มิ.ย. 2566 เรื่อยมาในระหว่างสู้คดีชั้นอุทธรณ์ จนกระทั่ง 21 ส.ค. 2566 วารุณีประกาศอดอาหาร แต่ยังทานนมถั่วเหลือง 300 มิลลิตร จำนวนรวม 3 กล่องต่อวัน เพื่อประท้วงเรียกร้องสิทธิการประกันตัว และวันที่ 24 ส.ค.ที่ผ่านมา วารุณี ประกาศอดอาหาร และน้ำ โดยยังทานน้ำระหว่างดื่มยาเท่านั้น </span></p>
<p><span style="color:null;">วารุณี ถูกนำตัวส่ง รพ. ราชทัณฑ์ เมื่อ 30 ส.ค. เนื่องจากสุขภาพของเธอแย่ลง ต่อมา วันที่ 31 ก.ย. 2566 ศาลอุทธรณ์ยังไม่ให้ประกันตัววารุณี และล่าสุดวันที่ 2 ก.ย. 2566 ประกาศ อดอาหาร น้ำ และยา ปฏิเสธการรักษา (Dry Fasting) ทั้งหมด</span></p>
<p>ทนายพูนสุข เล่าว่า ตอนแรกไม่มีใครเชื่อว่า วารุณี จะประกาศอดอาหาร แม้แต่น้องสาวของวารุณีเอง เพราะก่อนหน้านี้ วารุณี เคยเรียกร้องให้คนที่ประท้วงอดอาหารเรียกร้องสิทธิประกันตัวทานข้าว เพราะว่าเป็นห่วง แต่กลายเป็นว่าตัวของวารุณี ก็ตัดสินใจอดอาหาร แม้ตัวเธอจะเคยไม่เห็นด้วยกับวิธีดังกล่าว หลังจากที่ตัวเธอถูกคุมขังมาตั้งแต่ 28 มิ.ย. จนถึง 21 ส.ค.ที่ผ่านมา ซึ่งอาจจะถึงจุดที่เธอทนไม่ได้แล้ว </p>
<p>นอกจากนี้ วารุณีได้พูดกับทนายความเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมาด้วยว่า ตอนวารุณี ตัดสินใจอดอาหาร หลายคนมาพูดว่าไม่รักตัวเองเหรอ ทำไมทำร้ายร่างกายแบบนั้น แต่วารุณี ตอบไปว่า ถ้ารักตัวเองจะปล่อยให้คนอื่นมากลั่นแกล้งโดยการถูกคุมขังแบบนี้เหรอ</p>
<p>ทนายพูนสุข บอกว่า ก่อนอดอาหาร วารุณีเขายอมทุกอย่างแล้ว เขาขอให้พ่อและน้องสาวไปขอขมากับพระพุทธชินราช และขอพระราชทานอภัยโทษ แต่วารุณี ก็ยังไม่ได้ประกันตัว เขารู้สึกว่าชีวิตของเขาถูกกระทบมากมายจากการถูกคุมขัง มีความจำเป็นอะไรที่ต้องเอาเขาไว้อยู่ในเรือนจำแห่งนี้ เธอรู้สึกว่านี่ไม่ใช่ที่ของเธอ ทำไมเธอต้องไปอยู่ตรงนั้น เขาไม่สามารถทนความเจ็บปวดที่เขาต้องถูกคุมขังได้อีกต่อไปแล้ว เขาบอกว่าเขาอยากออกไป แม้กระทั่งต่อให้เขาเสียชีวิต เขาก็อยากออกไปให้ได้</p>
<p>ทั้งนี้ ก่อนการอดอาหารและน้ำของวารุณี ผู้ต้องขังคดีทางการเมืองมีการอดอาหารและน้ำ เพื่อเรียกร้องสิทธิการประกันตัวมาโดยตลอด หากย้อนไปเมื่อ 2564-2566 เคยมีผู้อดอาหาร และน้ำประท้วงเรียกร้องสิทธิประกันตัวเกือบ 30 คน โดยคนที่อดอาหาร และน้ำมากที่สุด คือ ‘บุ้ง’ เนติพร เสน่ห์สังคม และ ‘ใบปอ’ ณัฐชนิช ดวงมุสิทธิ์ รวม 59 วัน รองลงมา คือ 'เพนกวิน' พริษฐ์ ชิวารักษ์ รวม 58 วัน</p>
<p>นอกจากวารุณีแล้ว เวหา แสนชนชนะศึก ได้ประกาศอดอาหารด้วยตั้งแต่เมื่อ 23 ส.ค. 2566 จนถึง 4 ก.ย. 2566 รวม 13 วัน เพื่อผลักดันเรียกร้องจำนวน 3 ข้อ ประกอบด้วย 1. เรียกร้องสิทธิประกันตัวให้ผู้ถูกคุมขังคดีการเมืองทุกคน 2. ให้ตัวแทนรัฐบาลใหม่ หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เข้ามารับข้อเสนอปฏิรูปกระบวนการยุติธรรมจากผู้ถูกคุมขังคดีการเมือง และ 3. อยากให้ตัวแทนรัฐบาลใหม่ตอบเรื่องความเป็นไปได้ในการ ร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรม ให้คดีที่มีมูลเหตุจากการเมือง</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="
https://tlhr2014.com/wp-content/uploads/2022/07/%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B9%89%E0%B8%87-%E0%B9%83%E0%B8%9A%E0%B8%9B%E0%B8%AD-%E0%B8%97%E0%B8%B8%E0%B8%9A%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B4-%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B8%87-59-%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99-%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%AB%E0%B8%A7-8-%E0%B8%9B%E0%B8%B5-960-%C3%97-1200px-FB-819x1024.png" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">รายงานอัพเดทเมื่อ ก.ค. 2565 (ที่มา: </span>
<span style="color:#d35400;">ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน</span>)</p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ทำไมสิทธิการประกันตัวถึงสำคัญ</span></h2>
<p>พูนสุข กล่าวว่า สิทธิการประกันตัวสำคัญ เพราะทำให้ผู้ต้องหาสามารถออกมาสู้คดี และพิสูจน์ตัวเองได้อย่างเต็มที่ เธออยากให้ความเห็นกรณีของวุฒิ อดีต รปภ. วัย 51 ปี ถูกอัยการมีนบุรีสั่งฟ้องในคดี มาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมฯ มาตรา 14(3) จากการโพสต์เฟซบุ๊ก 12 ข้อความช่วงปี 2564 </p>
<p>ทนายพูนสุข ระบุต่อว่า คดีของวุฒิ มีนัดสืบพยานปลายปีนี้ แต่ถูกขังตั้งแต่วันที่อัยการฟ้องคดี เขาไม่มีโอกาสหาหลักฐานมาสู้คดี มาพิสูจน์ตัวเอง และเหมือนตัดสินเขาไปแล้วว่าเขากระทำผิด</p>
<p>พูนสุข กล่าวต่อว่า กรณีที่สะท้อนปัญหาเรื่องการต่อสู้คดีโดยไม่ได้รับสิทธิประกันตัวที่เด่นชัด คือกรณีของ สมยศ พฤกษาเกษมสุข นักกิจกรรมการเมือง ที่ขณะนั้นถูกคุมขังในเรือนจำจากม็อบ19กันยา63 ตอนนั้น สมยศ ได้แถลงถึงปัญหาว่าเขาไม่สามารถหาพื้นที่เรือนจำในการเก็บกระดาษคำฟ้องซึ่งมีมีปริมาณมาก หรือจะหาพื้นที่ที่เงียบสงบเพื่อให้มีสมาธินั่งทำความเข้าใจเอกสารว่าเขาถูกดำเนินคดีเพราะเรื่องอะไร เพราะถ้อยคำอะไร เขายังหาพื้นที่แบบนั้นไม่ได้ในเรือนจำเลย แล้วเราจะให้ความยุติธรรมกับประชาชนเราได้ยังไง พื้นที่ในเรือนจำที่มีปัญหาอีกชุดหนึ่ง ไม่สามารถอำนวยให้มันเกิดความยุติธรรมในการต่อสู้คดีแบบเท่าเทียมกันได้</p>
<p>ทนายความประจำศูนย์ทนายฯ ระบุต่อว่า ที่เธออยากใช้หัวข้อว่า “ต้องอดอีกกี่ครั้ง” เพื่อล้อว่าทำไมลูกความ จำเลย หรือนักกิจกรรมต่างๆ เหล่านี้ต้องอดอาหาร เพื่อเรียกร้องสิทธิประกันตัว มันไม่ใช่เรื่องสนุกหรอก และเรื่องที่ใครอยากจะทำ แต่เรากลับไปหาเหตุผลว่า ทำไมเขาถึงต้องอดอาหาร ทั้งที่เขาควรได้รับตั้งแต่ต้น</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="
https://live.staticflickr.com/65535/51643762086_2dc8d220cd_b.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">สมยศ พฤกษาเกษมสุข</span></p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ทุกคนควรเข้าถึงสิทธิการรักษาพยาบาลในทัณฑสถานมาตรฐานเดียวกัน</span></h2>
<p>ทนายพูนสุข กล่าวว่า ก่อนหน้านี้ หลังจากทักษิณ เข้าสู่กระบวนการยุติธรรม และถูกนำตัวไปพักรักษาตัวที่โรงพยาบาลตำรวจแล้ว ก็มีการเปรียบเทียบกรณีการเข้าถึงสิทธิการรักษาในเรือนจำ ระหว่าง อากง หรือนอำพล ตั้งนพกุล และทักษิณ ชินวัตร</p>
<p>ทนายความจากศูนย์ทนายฯ มองว่า ก่อนหน้านี้มีคนบอกว่า พวกนี้โหนอากงอีกแล้ว แต่สำหรับเธอ เราไม่ได้จะโหนอากง แต่จำเป็นต้องพูดว่าอากงไม่ได้รับความยุติธรรมอย่างไร จากคดีมาตรา 112 กรณีส่ง SMS ถูกศาลพิพากษาจำคุก 20 ปี และเสียชีวิตในเรือนจำเมื่อ 8 ส.ค. 2553 </p>
<p>ทนายพูนสุข ระบุว่า ก่อนที่อากง จะเสียชีวิต เราพยายามจะประกันตัว และอธิบายต่อศาลโดยใช้ใบรับรองแพทย์ว่าแกเคยป่วยเป็นมะเร็ง แม้จะรักษาหายแล้ว แต่ก็ต้องมีการติดตามอาการ (Follow-up) ทุก 3-6 เดือน เพื่อเช็กอาการผิดปกติ แต่พอไม่มีการติดตามอาการ มันเลยทำให่ไม่ทราบว่า มะเร็งมีการลุกลามไปที่อื่นๆ จนไปที่ตับ และเป็นสาเหตุที่แกเสียชีวิตในเวลาต่อมา</p>
<div style="text-align: center;"><img alt="" src="
https://live.staticflickr.com/5588/29902094444_f402bfd224_w.jpg" /></div>
<p style="text-align: center;"><span style="color:#d35400;">อำพล ตั้งนพกุล</span></p>
<p>ทนายพูนสุข ระบุต่อว่า จริงๆ อากงปวดท้องมาเป็นเดือนเหมือนกันกว่าจะได้ไปโรงพยาบาลราชทัณฑ์ แกไม่ได้รับการรักษาในลักษณะที่วิเคราะห์ว่าแกเป็นโรคอะไรรึเปล่า เป็นแค่การรักษาตามอาการ แต่พอมาที่โรงพยาบาลประมาณวันศุกร์ แต่มันติดเสาร์ อาทิตย์ และวันจันทร์ ซึ่งวันจันทร์เป็นวันหยุดนักขัตฤกษ์ และโรงพยาบาลราชทัณฑ์หยุดทำการ ไม่มีคนมาตรวจวินิจฉัยว่าเป็นอะไรกันแน่ อากงได้รับเพียงการรักษาตามอาการ ถ้ามาตรวจเลือดวินิจฉัยต้องรอวันอังคาร เพราะเขาทำงานเวลาราชการ </p>
<p>ทนายความพูนสุข ระบุว่า ที่น่าเศร้าใจก็คือว่า ในช่วงวิกฤตที่ต้องช่วยชีวิต ถ้าเราดูในหนัง เขาจะใช้เป็นเครื่องกระตุ้นหัวใจด้วยไฟฟ้า แต่การกู้ชีพของอากง จากที่เวชระเบียนที่บันทึกมา และผ่านปากคำของแพทย์ พยาบาลใช้ได้เพียง ‘Ambu-Bag’ ไม่มีการใช้เครื่องกระตุ้นหัวใจด้วยไฟฟ้า ทั้งที่อากง อยู่ในโรงพยาบาล กลับไม่มีหมอมาช่วยกู้ชีพ คำตัดสินของศาลบอกว่าถูกแล้ว พยาบาลใช้ได้แค่ Ambu-Bag มันไม่สามารถใช้เครื่องอุปกรณ์อื่นๆ เพื่อกู้ชีพได้ แต่ถามว่าทำไม ณ เวลานั้น ไม่มีแพทย์ในโรงพยาบาล ไม่มีอุปกรณ์พยาบาลเพื่อกู้ชีพผู้ป่วยในชั้นนั้น นี่คือคำถามสำคัญ</p>
<p>อย่างไรก็ตาม ทนายพูนสุข ระบุว่า ที่หยิบยกเรื่องอากงขึ้นมา ไม่ได้จะบอกว่าทักษิณ ไม่ควรได้รับการรักษา แต่ต้องถามว่าทำไมคนอื่นไม่ได้รับการรักษาแบบที่ควรจะเป็นเหมือนทักษิณ ทุกคนในเรือนจำควรจะเข้าถึงสิทธิการรักษาพยาบาลอย่างเท่าเทียม</p>
<p>"ทุกคนควรได้รับสิทธิแบบนั้นถ้าเขาป่วย หรือว่าพวกเขากระทำความผิดพวกเขาต้องได้รับสิทธินี้ เรื่องสิทธิในการรักษาพยาบาล เรื่องสุขภาพเป็นเรื่องพื้นฐาน เป็นสิทธิขั้นต่ำในรัฐธรรมนูญ และต่อให้เขาเป็นผู้กระทำความผิด และต่อให้ในคดีอะไรก็ตาม คุณไม่สามารถลิดรอนสิทธิในการรักษาพยาบาลได้" ทนายความพูนสุข กล่าว </p>
<p>นอกจากนี้ ทนายพูนสุข กล่าวด้วยว่า เคยได้ฟังจากวารุณี ว่าผู้ต้องขังห้องของวารุณี มีโควต้าในการเข้าถึงยาเพียง 5 เม็ดต่อห้องต่อวันเท่านั้น ถ้าคนป่วยมากกว่านั้นก็ไม่สามารถได้รับยา วารุณีบางวันต้องสละยาให้คนป่วยคนอื่น แม้ว่าวารุณี จะป่วยเป็นโรคไบโพลาร์ หรืออารมณ์สองขั้ว โดยต้องทานยานอนหลับทุกวัน เพื่อให้นอนหลับได้ คำถามก็คือว่าถ้ามีคนป่วย 6-8 คน ทุกคนก็ต้องได้รับยาทุกคน ไม่ควรมีใครต้องเสียสละไม่ได้รับยา</p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ข้อเสนอระยะเร่งด่วนให้ประกันตัวนักโทษการเมืองทุกคน</span></h2>
<p>ศูนย์ทนายฯ มีข้อเสนอในการยุติการดำเนินคดีกับผู้ที่โดนคดีทางการเมือง หรือถอนฟ้อง ถ้าไม่ได้ออกกฎหมาย ซึ่งตอนนี้มีผู้ถูกคุมขังในคดีทางการเมือง 19 คนระหว่างพิจารณาคดี พวกเขาควรได้รับสิทธิประกันตัว และสิทธิการต่อสู้คดีอย่างเต็มที่ บนหลักการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นผู้บริสุทธิ์ </p>
<p>"เป็นข้อเสนอระยะสั้นมากด้วย เราไม่ควรเสียใคร เพราะว่าความไม่ยุติธรรม เพราะการดำเนินคดีทางการเมือง เพราะมาตรา 112 อีกแล้ว" พูนสุข กล่าว </p>
<h2><span style="color:#2980b9;">ระยะยาว ปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม นิรโทษกรรมนักโทษทางการเมืองทุกคน</span></h2>
<p>ส่วนระยะยาว ศูนย์ทนายฯ เสนอว่า ให้มีการยุติคดีทางการเมือง หรือการนิรโทษกรรมประชาชน เราคิดว่าเรื่องนี้มันเป็นเรื่องที่วาระที่นอกจากการร่างรัฐธรรมนูญใหม่แล้ว เรื่องนี้ควรนำมาถกเถียงกัน ทักษิณได้รับโอกาสที่ควรจะเป็นในการรักษาพยาบาลแล้ว แต่ว่ามันไม่ควรจะปรองดองกันโดยที่นักการเมืองจับมือกันตั้งรัฐบาลกันได้ แล้วทักษิณได้รับการอภัยโทษคนเดียว แต่ไม่อยากให้ทอดทิ้งประชาชนที่ร่วมต่อสู้ และเขาก็มีอุดมการณ์ในการต่อสู้หรือเรียกร้องทางการเมือง</p>
<p>"จัดการความขัดแย้งให้ทุกคนได้จริงๆ คือคืนความยุติธรรมให้กับทุกคน คืนสถานะเดิมให้ได้มากที่สุด เขาควรจะได้กลับไปเป็นพลเมืองที่ไม่มีภาระทางคดีเต็มบ่า คือเวลาถูกดำเนินคดี มันไม่ใช่แค่คดี มันคือความเจ็บปวด มันคือความหนักอึ้ง มันคือปัญหาในทางเศรษฐกิจ ผลกระทบทั้งครอบครัว มันคือผลกระทบทางจิตใจ เราเห็นตัวเลขแค่ 1 พันคน 2 พันคน เราเห็นตัวเลขคนเสียชีวิต 100 ศพตอนปี'53 ก็ตาม แต่ผลกระทบมันมากกว่านั้น</p>
<p>"เพราะฉะนั้น มันคือความยุติธรรมของสังคม เพราะฉะนั้น ถ้าเราให้ความยุติธรรมแค่เฉพาะคน เฉพาะราย เฉพาะพรรคการเมือง แล้วบอกว่า เราจับมือกันแล้ว เรื่องนี้จบแล้ว ปรองดองหมดแล้วไม่ได้ เราคิดว่าเราควรจะต้องพูดคุยเรื่องนี้อย่างจริงจัง</p>
<p>"ศูนย์ทนายฯ ก็เป็นหัวหอกหนึ่งในการชวนพูด ชวนคุยเรื่องนี้เหมือนกันว่า การจัดการความขัดแย้งจะต้องมีการนิรโทษกรรมในเรื่องคดีทางการเมืองด้วย" พูนสุข กล่าว </p>
<h2><span style="color:#2980b9;">กระบวนการยุติธรรมต้องไม่เป็นส่วนหนึ่งของความขัดแย้ง</span></h2>
<p>ทนายความจากศูนย์ทนายฯ เสนอว่า นอกจากนี้ กระบวนการยุติธรรมเป็นหนึ่งในสถาบันที่ควรได้รับการปฏิรูปทั้งระบบ รวมถึงกรมราชทัณฑ์ และสภาพการคุมขังในเรือนจำ กระบวนการยุติธรรมควรเป็นหลักในการพึ่งพิง หรือแก้ไขความขัดแย้งจริงๆ ไม่ใช่ส่วนหนึ่งของการเพิ่มปัญหาความขัดแย้งมากยิ่งขึ้น และก็ทุกคนควรจะได้รับความยุติธรรมจากกระบวนการยุติธรรม</p>
<p>"เราคิดว่าไม่ใช่ภาระของรัฐมนตรี หรือของคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นภาระร่วมกันของสังคม และเรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่ เราจะต้องขับเคลื่อนเรื่องนี้ และทุกคนควรจะต้องมีภาระในการผลักดันให้มันเกิดขึ้นได้จริง" ทนายพูนสุข ทิ้งท้าย </p>
</div></div></div><div class="field field-name-field-variety field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">ข
https://fb.me/prachatai : ทวิตเตอร์
https://twitter.com/prachatai : LINE ไอดี = @prachatai</div></div></div>
https://prachatai.com/journal/2023/09/105771