[ข่าวมาแรง] - ภาคเหนือรับมือ PM2.5 (4) ชุมชนทำไร่หมุนเวียน จัดการไฟอย่างไร

ภาคเหนือรับมือ PM2.5 (4) ชุมชนทำไร่หมุนเวียน จัดการไฟอย่างไร

<span>ภาคเหนือรับมือ PM2.5 (4) ชุมชนทำไร่หมุนเวียน จัดการไฟอย่างไร</span>
<span><span>user8</span></span>
<span><time datetime="2024-04-28T23:59:34+07:00" title="Sunday, April 28, 2024 - 23:59">Sun, 2024-04-28 - 23:59</time>
</span>

<div class="field field--name-field-byline field--type-text-long field--label-hidden field-item"><p>วิชชากร นวลฝั้น</p></div>

<div class="field field--name-body field--type-text-with-summary field--label-hidden field-item"><p>ดัชนีคุณภาพอากาศและ PM2.5 ของภาคเหนือตอนบนอยู่ในระดับเลวร้ายในช่วงฤดูแล้งติดต่อกันหลายปี ชาวบ้านที่ทำการเกษตรแบบไร่หมุนเวียนมักถูกกล่าวโทษเสมอว่าเป็นต้นเหตุของฝุ่นควันและมลพิษทางอากาศที่เข้าไปปกคลุมและสร้างปัญหาสิ่งแวดล้อมในเมือง แต่ชาวกะเหรี่ยงที่บ้านแม่ส้าน จังหวัดลำปาง พยายามสื่อสารกับสังคมว่าคนในท้องถิ่นมีวิธีจัดการอย่างไรในเรื่องการใช้ไฟในแปลงเกษตร นอกจากนี้ยังจัดอาสาสมัครเพื่อทำแนวกันไฟและลาดตระเวนเฝ้าระวังไฟป่า</p><p class="text-align-center"><iframe width="720" height="415" src="https://www.youtube.com/embed/n8AP6U7U1eU?si=kknhnUikMqkx8qie" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share" referrerpolicy="strict-origin-when-cross-origin" allowfullscreen></iframe></p><p>สถานการณ์ฝุ่นควัน PM2.5 หลายปีที่ผ่านมาอยู่ในขั้นเลวร้ายและกระจายไปทั่วประเทศ โดยเฉพาะภาคเหนือตอนบน ที่ฤดูแล้งทุกปีวัดค่าคุณภาพอากาศเข้าขั้นมลพิษสูงติดอันดับโลก ที่ผ่านมามีการเรียกร้องรัฐบาลให้มีมาตรการป้องกัน และดูแลประชาชนให้มากยิ่งขึ้น อย่างที่จังหวัดเชียงใหม่มีการเคลื่อนไหวเพื่อเรียกร้องสิทธิที่จะมีอากาศที่สะอาดหายใจติดต่อกันเป็นเวลาหลายปี อีกทั้งยังมีภาคประชาสังคมที่ออกมาทำบางอย่างเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกับเรื่องนี้อย่างจริงจัง</p><p>โดยรายงานข่าวภายใต้โครงการ “ท้องถิ่นสร้างสื่อสอบ” ชวนอ่านบทสนทนากับภาคประชาสังคม เอกชน และส่วนราชการในเชียงใหม่และจังหวัดภาคเหนือตอนบน เรื่องการรับมือปัญหามลพิษทางอากาศ รวมไปถึงมุมมองต่อการแก้ไขปัญหา ซึ่งจะแบ่งนำเสนอทั้งหมด 5 ตอน</p><div class="more-story"><p><strong>เรื่องที่เกี่ยวข้อง</strong></p><ul><li>ภาคเหนือรับมือ PM2.5 (1) หน้ากาก Masqura X และนวัตกรรมป้องกันอากาศพิษ, 8 มี.ค. 2567</li><li>ภาคเหนือรับมือ PM2.5 (2) ละครเวทีเล่าเรื่องเมืองฝุ่นพิษ, 14 มี.ค. 2567</li><li>ภาคเหนือรับมือ PM2.5 (3) เปลี่ยนจากงดเผาสิ้นเชิง เป็นคุมไฟ ใช้ไฟ, 24 มี.ค. 2567</li><li>ภาคเหนือรับมือ PM2.5 (4) ชุมชนทำไร่หมุนเวียน จัดการไฟอย่างไร, 28 เม.ย. 2567</li></ul></div><p>ชาวบ้านที่ทำการเกษตรแบบหมุนเวียนมักจะถูกกล่าวโทษเสมอว่าเป็นต้นเหตุของฝุ่นควันและมลพิษทางอากาศที่เข้าไปปกคลุมและสร้างปัญหาสิ่งแวดล้อมในเมือง แต่ที่บ้านแม่ส้าน ตำบลบ้านดง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง จะเป็นตัวอย่างที่บอกให้รู้ว่า คนในท้องถิ่นจัดการเรื่องนี้อย่างไร</p><p>แก้ว ลาภมา ผู้ใหญ่บ้านและเกษตรกร แห่งบ้านแม่ส้าน บอกว่าหมู่บ้านแห่งนี้ เป็นหมู่บ้านชาติพันธุ์กะเหรี่ยง ซึ่งในหมู่บ้านประกอบอาชีพเกษตรกรเป็นหลัก โดยทำในลักษณะของไร่หมุนเวียน ตั้งแต่บรรพบุรุษสืบทอดมายังรุ่นลูกรุ่นหลาน และมีพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของหมู่บ้านคือต้นมะแขว่น</p><p>การทำไร่หมุนเวียนของบ้านแม่ส้านจำเป็นต้องใช้ไฟในการเผาแน่นอน แต่เป็นการเผาที่มีการดูแลควบคุม มีการทำแนวกันไฟรอบๆ ไม่ให้ไฟลุกลาม มีการเผาตามตารางวันที่ เริ่มตั้งแต่เดือนมีนาคมเป็นต้นไป การเผาไม่ใช่ว่าสามารถเผาได้เลยทันที ต้องมีการแจ้งและทำหนังสือให้กับผู้ใหญ่บ้านรับทราบและเซ็นอนุมัติ ภายในหนังสือขออนุญาตต้องระบุว่าจะเผาวันไหน กี่ไร่ ระยะห่างกันกี่วัน เพื่อไม่ให้เกิดหมอกควันในปริมาณที่สูงเกินไป</p><p>อย่างไรก็ตาม ผู้ใหญ่แก้วบอกว่า อยากให้รัฐมาออกความคิดเห็นร่วมกันกับประชาชนและรับทราบตรงกันว่ามันเป็นวิถีชีวิตของชาวบ้าน และชาวบ้านไม่ได้ทำลายป่าเผาป่าเพียงอย่างเดียว แต่ยังช่วยดูแลรักษาและจัดการไฟป่า</p><p>ณัฐนนท์ ลาภมา เกษตรกรผู้มีประสบการณ์ตรงบอกว่า การทำแนวกันไฟของไร่หมุนเวียนในบ้านแม่ส้าน ใช้วิธีการลงแขกช่วยกันเช่นเดียวกับการปลูกข้าวหรือเก็บเกี่ยวข้าว โดยถึงเวลาที่แปลงไร่หมุนเวียนของใครในหมู่บ้านจะทำการเผา แต่ละครอบครัวในหมู่บ้านก็จะมาช่วยกันลงแขกทำแนวกันไฟรอบๆ เพื่อควบคุมไม่ให้ไฟลุกลามไปยังบริเวณไร่หมุนเวียนอื่นที่พักฟื้นไว้ หรือลามไปทั่วป่าที่มีสัตว์ป่าอาศัยอยู่</p><p>ในการเผาจะมีการคอยดูอยู่ตลอดและจะรอจนกว่าไฟจะดับ จะไม่เผาแล้วปล่อยทิ้งไว้ เพื่อป้องกันการลุกลามที่อาจจะเล็ดลอดจากแนวกันไฟออกมาได้ เมื่อแน่ใจว่าดับสนิทแล้วถึงพากันกลับหมู่บ้าน</p><p>บ้านแม่ส้านมีกำหนดการเวลาการเผา ซึ่งจะเริ่มเผาได้ตั้งแต่ 15.00 - 17.00 น. ระยะเวลาการเผาของแต่ละแปลงจะใช้เวลา 30 นาที ด้วยวิธีนี้ณัฐนนท์ระบุว่าจะเกิดฝุ่นควันน้อย และการเกิดจุดความร้อนหรือ Hotspot นั้นเกิดบริเวณนอกพื้นที่หมู่บ้าน ซึ่งเป็นพื้นที่รอยต่อไม่ใช่บริเวณของหมู่บ้าน</p><p>ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงปลายเดือนเมษายน ชุมชนบ้านแม่ส้านจะมีการลาดตระเวนไฟป่า และทำจุดเฝ้าระวังไฟป่า อย่างน้อย 4 – 5 จุดด้วยกัน มีการสลับเวรกันเฝ้าระวังไฟป่า หรือเดินลาดตระเวนหาไฟป่า หากเกิดไฟป่าขึ้นใกล้ๆ พื้นที่ที่เราควบคุมก็จะแจ้งและพากันดับทันทีเพื่อไม่ให้ไฟลุกลาม</p><p>พื้นที่ของบ้านแม่ส้านทุกวันนี้อยู่ในระดับลุ่มน้ำชั้น 1 – 2 เปรียบเป็นระดับเกรด A เพราะว่าชุมชนมีการดูแลจัดการ ช่วยกันดูแลป่าตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ ถ้าหากไม่มีการดูแล ไม่มีกฎระเบียบในชุมชนที่ได้ตั้งขึ้นมาควบคุม ป่าและสัตว์ป่าก็จะสูญหายไป บริเวณพื้นที่บ้านแม่ส้านจึงมีความอุดมสมบูรณ์ทั้งพืชพรรณและสัตว์ป่า</p><p>ส่วนความช่วยเหลือจากภาครัฐ ณัฐนนท์ บอกว่า ถ้าเป็นไปได้อยากได้รับการสนับสนุนค่าอาหารให้กับชาวบ้านที่ไปดับไฟ สนับสนุนอาหารหรือเครื่องดื่มเพื่อเป็นค่าแรงและเป็นขวัญกำลังใจ ซึ่งชาวบ้านไม่ได้ดับไฟเพียงแค่ตอนกลางวัน แต่ยังมีช่วงเวลากลางคืนด้วย ตลอด 24 ชั่วโมงที่มีการสับเปลี่ยนเวรการเฝ้าระวังและลาดตระเวน หรือจะสนับสนุนเป็นอุปกรณ์การดับไฟป่า อย่างเช่นเครื่องเป่าลม ซึ่งทำให้การดับไฟหรือทำแนวกันไฟนั้นรวดเร็วยิ่งขึ้น “เราไม่ต้องการอะไรมาก เพราะเรามีวิถีชีวิตที่กินง่ายอยู่ง่ายอยู่แล้ว” ณัฐนนท์ กล่าว</p><img src="https://live.staticflickr.com/65535/53603889634_d32985ebc5_k.jpg" width="1920" height="1080" loading="lazy"></div>
<div class="node-taxonomy-container">
<ul class="taxonomy-terms">
<li class="taxonomy-term"><a href="http://prachatai.com/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7" hreflang="th">ข่า�http://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1" hreflang="th">สังค�http://prachatai.com/category/%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95" hreflang="th">คุณภาพชีวิ�http://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1" hreflang="th">สิ่งแวดล้อ�http://prachatai.com/category/%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%9A" hreflang="th">ท้องถิ่นสร้างสื่อสอ�http://prachatai.com/category/depth" hreflang="th">depth[/url]</li>
<li class="taxonomy-term"><a href="http://prachatai.com/category/%E0%B9%84%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99" hreflang="th">ไร่หมุนเวีย�http://prachatai.com/category/pm25" hreflang="th">PM2.5[/url]</li>
<li class="taxonomy-term"><a href="http://prachatai.com/category/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B8%AD" hreflang="th">ภาคเหนื�http://prachatai.com/category/%E0%B8%81%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%87" hreflang="th">กะเหรี่ย�http://prachatai.com/category/%E0%B8%A5%E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%87" hreflang="th">ลำปา�http://prachatai.com/category/%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B8%99" hreflang="th">ป่าชุมช�http://prachatai.com/category/%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A8" hreflang="th">คุณภาพอากา�http://prachatai.com/category/%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%A5%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%B5%E0%B8%A2" hreflang="th">มัลติมีเดี�https://prachataistore.net</div>

http://prachatai.com/journal/2024/04/109025