ตามตำนานเล่าว่า เมื่อครั้งที่หลักธรรมคำสอนแห่งวัชรยานได้เผยแผ่ มาสู่ธิเบต ได้เน้นอย่างยิ่งในหลักคำสอนเรื่องการยอมศิโรราบ ท่าน
อตีศะ ทีปังกระ คุรุชาวอินเดียผู้สถาปนารากฐานแห่งพุทธศาสนาขึ้น ในธิเบต เป็นที่รู้จักกันในฐานะของ
คุรุผู้เป็นสรณะ ด้วยเหตุที่ท่านได้ เน้นอย่างที่สุดถึงเรื่องการยอมศิโรราบ การให้ การเปิดออก และการ เลิกละซึ่งการติดยึดการรับเอาทัศนะเรื่องของการยอมศิโรราบดังกล่าว ก่อนที่เราจะเริ่ม เพ่งนิมิต เราจะต้องทำให้ความคิดฟุ้งซ่านทั้งมวลเหือดแห้งลงเสียก่อน หรืออย่างน้อยก็จัดการมันสักส่วนหนึ่ง นี่มิได้หมายความว่าเราจำเป็น จะต้องเข้าถึงสภาวจิตอันปราศจากความคิดฟุ้งซ่านโดยสิ้นเชิง แต่ อย่างน้อยที่สุดเราก็ควรจะพยายามจัดการกับมัน วิธีการที่ใช้กันอยู่ก็คือ
อานาปานสติ ในภาษาบาลี หรือที่เรียกว่า
สติปัฏฐาน ในสันสกฤต ซึ่งก็คือการฝึกสติโดยการกำหนดลมหายใจ
การพัฒนาสติสัมปชัญญะ ดังกล่าวก็คือ ชิ - เน และ ลักทอง ในภาษาธิเบต ( สมถะและวิปัสสนา ในภาษาสันสกฤต ) รวมทั้ง
เทรนปา เยวาร์ จ็อกปา เหล่านี้ล้วนสำคัญ ยิ่ง หากปราศจากสัมปชัญญะกำหนดรู้เพื่อผ่อนพักหัวใจตนแล้วไซร้ อันได้แก่
เทรนปา เยวาร์ จ็อกปา เทรนปา มีความหมายว่า
" อนุสติ " หรือ
" การกำหนดรู้ " ส่วนเยวาร์ จ็อกปา หมายความว่า
" การจดจ่อ อย่างสมบูณ์ " หากปราศจากสิ่งนี้ก็ไม่มีทางเลยที่จะเริ่มปฏิบัติตามแนว ทางการเพ่งนิมิตของตันตระได้
การได้ผ่านพื้นฐานดังกล่าวมาทำให้เราตระหนักได้ว่าเหตุใด
กริยาโยค ตันตระจึงต้องเน้นที่ความสะอาดบริสุทธิ์ ความหมดจดไร้มลทินแห่ง นิมิตมหาไวโรจนะ อันก่อเกิดจากพีชมนตร์และทรงทับนั่งอยู่บนบัลลังก์ จันทรา ยิ่งเป็นภาพนิมิตอันลึกซึ้งตราตรึงยิ่ง องค์สัมโภคกายพุทธทรง งดงามเป็นอย่างยิ่งด้วยเหตุที่คุณปราศจากอคติใด ๆ สิ่งนั้นก็จะสำแดง ออกอย่างบรรเจิดยิ่ง มันคือความบริสุทธิ์ร้อยเปอร์เซ็นต์ หรืออาจกล่าว ได้ว่าเป็น
นิรมล นี่คือความบริสุทธิ์ที่ไม่จำต้องชำระล้างใด ๆ ไม่จำเป็น ต้องผ่านเครื่องซักผ้า
ถ้าหากคุณพยายามที่จะใช้น้ำยาขัดคราบสกปรกมาขัดภาพของคุณให้ กลับเป็นเงาวาววับ นั่นเท่ากับทำให้มันยิ่งสกปรกเลอะเทอะความบริสุทธิ์ สะอาดของญาณทัศน์แห่งตันตระเป็นสิ่งจริงแท้อย่างยิ่ง ผู้เพ่งนิมิตไม่ จำเป็นจะต้องถามตนเองเลยว่า " ฉันแค่จินตนาการถึงสิ่งนี้หรือว่ามันเกิด ขึ้นจริง " คำถามเช่นนั้นไม่อาจใช้การได้อีกต่อไป
ผู้คนที่อาศัยอยู่ในนิวยอร์กคงจะนึกภาพรถแท็กซี่สีเหลืองหรือรถตำรวจ ได้อย่างแจ่มชัด แต่คงเป็นไปไม่ได้ที่จะถ่ายทอดสิ่งนี้ให้แก่ชาวทิเบตซึ่ง อาศัยอยู่ในทิเบต ผู้ไม่เคยได้พบเห็นหรือเคยได้อยู่ในนิวยอร์ก ถ้าหาก คุณอยากจะให้คนทิเบตนึกเห็นภาพนิวยอร์ก คุณก็คงจะต้องกล่าวว่า " นิวยอร์กเป็นอย่างนี้ เต็มไปด้วยถนน มีตึกระฟ้า มีรถแท็กซี่คันสีเหลือง ๆ ลองนึกภาพดู และจินตนาการว่าท่านอยู่ในนั้น " คุณอาจอธิบายอย่าง ละเอียดลออ กระนั้นก็ตามคนทิเบตก็คงจะนึกเห็นภาพได้โดยยาก และ ยิ่งให้กว่าตนอยู่ในเมืองนิวยอร์กด้วยแล้ว ก็คงจะยากเย็นแสนเข็ญทีเดียว และในขณะเดียวกัน เขาก็คงจะรู้สึกว่านิวยอร์กเป็นเหมือนกับดินแดน สนธยาอันเต็มไปด้วยภาพฝันนานา
การสอนชาวอเมริกันให้แลเห็นภาพนิมิตมหาไวโรจนะ ก็คงเหมือนกับ สอนชาวทิเบตให้นึกถึงภาพมหานครนิวยอร์ก ด้วยเหตุที่เขาไม่เคยได้ ผ่านพบประสบการณ์ดังกล่าวมาเลย ดังนั้นคุณอาจถามว่าเราจะทำดังนั้น ได้อย่างไร เราทำดังนั้นได้ก็
โดยอาศัยการปฏิบัติในขั้นตอนทั้งสาม อัน ได้แก่ หีนยาน มหายาน และวัชรยานหรือตันตระ มีการปฏิบัติ เทรนปา เยวาร์ จ็อกปา หรืออนุสติของหีนยาน มีหลักสุญตธรรมและกรุณาบารมี ของโพธิสัตว์ สิ่งเหล่านี้เราจะต้องผ่านการปฏิบัติมาแล้ว เมื่อนั้นคุณจึง อาจประจักษ์ได้ถึ
งความบริสุทธิ์สะอาดไร้ราคีขององค์มหาไวโรจพุทธได้
การเพ่งนิมิตเป็นหนึ่งในการปฏิบัติรากฐาน ที่ว่าเป็นรากฐานเพราะเหตุว่า ใน
การเพ่งนิมิตนั้นคุณได้เชื่อมโยงตัวเองเข้ากับเหรุกหรือสัมโภคกายพุทธ นี่ก่อให้เกิดความมั่นอกมั่นใจในความภาคภูมิแห่งวัชระขึ้นมา ความภาคภูมิ แห่งวัชระนี้มิใช่ความภาคภูมิใจอย่างโง่เขลา ทว่าคือ
ความภาคภูมิอันเป็น อริยะ คุณมีศักยภาพที่จะเป็นดุจดังภาพในนิมิต คุณเป็นหนึ่งในบรรดาภาพ เหล่านั้นแล้ว นี่มิใช่ว่าจะมีอำนาจวิเศษอยู่ในการเพ่งนิมิตก็หาไม่ ทว่าอำนาจ วิเศษนั้นดำรงอยู่ในความภาคภูมิหรือแรงบันดาลใจของคุณนั่นเอง
คุณคือ องค์มหาไวโรจนะอันบริสุทธิ์นิรมล ดังนั้นเองคุณจึงอาจเชื่อมโยงเข้ากับ ความพิสุทธิ์ล้ำภายในตนเองยิ่งกว่าเทพหรือองค์พุทธะที่อยู่ภายนอก ผู้ซึ่ง บริสุทธิ์สูงส่งและมาสู่คุณดุจดังอีกตัวตนหนึ่งที่ดำรงอยู่ภายนอกอันแยกต่าง หากจากตัวคุณ คุณได้ปลุกตนเองให้ตื่นขึ้นเมื่อ
ความบริสุทธิ์รากฐานได้ถูก ปลุกขึ้นมาประเด็นหลักของตันตระก็คือมันมิใช่ตำนานเพ้อฝันหรือเวทมนตร์ ทว่า
ตัน ตระคือกระบวนการวิวัฒน์อันสูงสุดเท่าที่มีอยู่ ซึ่งหลักการและเหตุผลของ มันทอดยาวอยู่ในทุกย่างก้าวที่คุณได้ผ่านพ้นมา นี่เป็นประเด็นที่สำคัญยิ่ง
ใน
กริยาโยคยานตันตระนั้นได้เน้นเป็นอย่างยิ่งถึงความสำคัญของ
การเพ่ง นิมิต รวมถึงการปฏิบัติมุทรา หรือท่ามือแบบต่าง ๆ การกระทำมุทราคือ ค
วามพยายามที่จะเป็นหนึ่ง เป็นดุจดั่งองค์พุทธะเหล่านั้น ที่จริงมิใช่พยา ยามเป็น แต่นึกเอาว่า
เป็นหนึ่งในบรรดาพระพุทธเจ้าเหล่านั้นเลยทีเดียว ความภาคภูมิแห่งวัชระในภาษาทิเบตคือ
ลายี งาเกียล ลา หมายถึง " เทพ " ส่วน งาเกียล หมายถึง " ความภาคภูมิ " ความหมายก็คือ
จะต้องสร้างเสริม ความภาคภูมิแห่งความเป็นพุทธะขึ้นมา ซึ่งแท้จริงแล้วคุณก็เป็นหนึ่งในนั้น อย่างไม่มีข้อสงสัยน
ับแต่แรกเริ่มมาแล้วที่คุณคือเทพ คุณคือพุทธะอย่างไม่มีข้อกังขา แต่ก่อน ที่คุณจะเสริมสร้างความภาคภูมิชนิดนี้ขึ้นมาได้ ก็อาจมีปัญหาอยู่บ้าง ถ้า หากคุณมิได้คิดว่าคุณเป็นหนึ่งในนั้น คุณก็อาจคิดว่า " ฉันควรจะคิดว่าฉัน คือเทพ คือมหาไวโรจนพุทธ ฉันควรจะคิดเยี่ยงนั้น นี่คืออุดมคติของฉัน นี่คือแนวทางที่ฉันได้รับมา ดังนั้นฉันจึงควรจะพยายามกระทำตามนี้ " แนว ทางเยี่ยงนี้ถือได้ว่าขลาดเขลา มันดูแบนราบเกินไป
การที่จะเสริมสร้าง
ความภาคภูมิแห่งวัชระขึ้นมา
เราจำเป็นต้องตระหนัก ให้ได้ถึงความทุกข์ ความทุกข์แห่งวัชระซึ่งนับรวมอยู่ด้วยเป็นความทุกข์ แห่งสังสารวัฎ เป็นความทุกข์อันหนักหน่วงซึ่งนับรวมอยู่ด้วยเช่นกัน ดัง นั้นเองความภาคภูมิเช่นนี้จึงมีความหนักแน่นพอที่จะให้ภาคภูมิได้
ใน
กริยาโยคตันตระ เน้นถึงความสำคัญของความบริสุทธิ์ไร้มลทินสิ่ง ต่าง ๆ ย่อมบริสุทธิ์ไร้ราคีอยู่โดยพื้นฐาน ด้วยเหตุที่ไม่มีที่ทางใด ๆ เหลือ อยู่สำหรับความสงสัย ในขณะเดียวกัน
จากทัศนะแห่งมหามุทราย่อม มองดูโลกแห่งปรากฏการณ์อย่างหลากล้นไปด้วยสีสัน และงดงามคม ชัดอย่างที่มันเป็น โดยปราศจากปัญหาใด ๆ คุณอาจแลเห็นสิ่งต่าง ๆ ดังนั้นด้วยเหตุที่คุณได้ตัดผ่านความรู้สึกว่าเป็นตัวเรา หรือผู้เฝ้ามอง รวม ถึงความรู้สึกที่ว่าเป็นตัวเขาหรือผู้ถูกรับรู้ ดังนั้นจึงไม่มีข้ออ้างเลยว่า เหตุใดคุณจึงไม่อาจรรับมือกับทุกสถาการณ์ได้ มันกระจ่างชัดมากเท่าที่ จะสามารถเป็นไปได้ - เป็นดังที่มันเป็น
มีประเด็นพื้นฐานประการหนึ่งซึ่งเราจะต้องทำความเข้าใจ นั่นคือ
ตัน ตระหาใช่ศิลปะร่วมสมัยไม่ มันเป็นสิ่งที่ชัดเจนกระจ่างแจ้งยิ่ง ผู้ปฏิบัติ ตันตระย่อมเป็นพลเมืองดีมิใช่นนักก่อกวนหรือคนขวางโลก ผู้ปฏิบัติ ตันตระคือพลเมืองที่แท้จริงซึ่งรู้ ( ว่ามีอะไรเกิดขึ้นบ้าง ) เขาคือช่างผู้ สามารถในอู่รถ ซึ่งรู้อย่างถี่ถ้วนว่าเครื่องยนต์ทำงานเยี่ยงไร เขามีจิตใจ ที่หมดจดคมชัด ผู้ปฏิบัติตันตระคือจิตรกรฝีมือเยี่ยมซึ่งเขียนรูปชั้นยอด เขามิได้พยายามจะเป็นปฏิปักษ์กับคุณ ผู้ปฏิบัติตันตระเป็นคู่รักที่ดี ซึ่งมิ ได้พยายามที่จะเอารัดเอาเปรียบคนรัก ไม่ว่าจะเป็นด้านพลังหรืออารมณ์ ความรู้สึก ทว่ากลับร่วมรักอย่างชัดเจนหมดจด ผู้ปฏิบัติตันตระเป็นนัก ดนตรีที่ดี ซึ่งมิได้เที่ยวไปเปะปะวุ่นวายที่โน่นที่นี่ ทว่ากลับสร้างสรรค์ บทเพลงอย่างไพเราะเสนาะ อย่างแจ่มชัดดังที่ควรจะเป็น ผู้ปฏิบัติตัน ตระคือกวีผู้เปี่ยมสุนทรีย์
ผู้ปฏิบัติตันตระล้วนอยู่ในโลก ทว่าดำรงอยู่ในโลกด้วยอาการอันผิด แผกแตกต่างต่างจากการเป็นคนปากมากที่เที่ยววิพากษ์วิจารณ์ผู้อื่นโดย กระทำชั่วเสียเอง ซึ่งนั่นดูจะเป็นปัญหาอย่างใหญ่สำหรับพวกศิลปิน กบฏ คนพวกนี้ชอบวิพากษ์วิจารณ์ผู้อื่นอย่างสาดเสียเทเสีย ทว่ากลับ สกปรกและหยาบคายเสียเอง แถมยังหลงภูมิใจอย่างผิด ๆ อีกด้วย ผู้ คนพากันเคารพยกย่องคนเหล่านี้ เพราะเหตุที่คำวิพากษ์วิจารณ์เรื่อง ความดีงามของเขารุนแรงมาก จนกระทั่งไม่มีใครหาญกล้าไปท้าทาย หรือไม่ก็ปิดช่องทางโต้เถียงท้าทายเสียสิ้น ดังนั้นผู้คน ( จึงมักจะประ ทับใจ ) และพากันกล่าวว่า " สิ่งที่ท่านพูดก็ถูกอยู่ ดีแล้ว ขอเชิญเข้ามา อยู่ในสังคมของเรา ท่านดูทรงพลังมาก ท่านสกปรกมากพอและเราก็ ยอมรับ เรารู้สึกภูมิใจในความสกปรกของท่าน เราจะทำโปสเตอร์รูป ท่าน จงอย่าได้ล้างหน้า เราจะปิดโปสเตอร์นั้น ' ดังที่ท่านเป็น ' เรา จะปิดโปสเตอร์นั้นและภูมิใจกับมัน "
แต่แนวทางของตันตระกลับผิดแผกแตกต่างไปโดยสิ้นเชิง มันมิได้เลื่อน เปื้อนดังที่คุณคิด ทว่ากลับสะอาด หมดจด บริสุทธิ์ไร้ราคี และกระจ่าง ชัดยิ่ง เป็นหนทางที่ชัดเจนกระจ่างแจ้งอย่างที่สุด
และนี่คือการแนะนำตันตระให้ท่านได้รู้จัก