สีและความเค็มของน้ำทะเล

แหล่งพลังงานทั้งก๊าซธรรมชาติและน้ำมันที่มีสายแร่อยู่ในบริเวณทะเลสาบแคสเปียน
ภาพ : thaiembassymoscow.com

สีและความเค็มของน้ำทะเล

ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ นิยมคำว่า “ทะเล” ไว้ว่า หมายถึง ห้วงน้ำเค็มที่เวิ้งว้างกว้างใหญ่ แต่เล็กกว่ามหาสมุทร ส่วนการที่น้ำทะเลมีรสเค็ม และน้ำทะเลมีสีฟ้าหรือสีเขียวนั้น เกิดขึ้นจากเกลือทะเลที่ได้จากหินของเปลือกโลกที่แตกออก นับเป็นเวลาหลายร้อยล้านปี บางชนิดเป็นสารที่ละลายได้ บางชนิดละลายไม่ได้ และในที่สุดชนิดที่ไม่ละลายก็ตกตะกอนอยู่ที่ก้นมหาสมุทร ส่วนสารที่ละลายน้ำได้ก็เป็นพวกเกลือ

เมื่อพื้นโลกเปลี่ยนแปลงระบบการระบายน้ำและภูมิอากาศไปตามกาลเวลา ทำให้ทะเลบางส่วนถูกตัดขาดจากมหาสมุทร และไม่มีการไหลติดต่อกันจึงกลายเป็นทะเลสาบน้ำเค็มในพื้นแผ่นดิน เช่นทะเลสาบเกรตซอลล์ (Great Salt Lake) ในรัฐยูทาห์ (Utah) สหรัฐอเมริกา ซึ่งอยู่สูงกว่าระดับทะเลปานกลางถึง ๑,๒๘๐ เมตร (๔,๒๐๐ ฟุต) ทะเลสาบแห่งนี้เป็นอิสระแยกออกจากมหาสมุทร การระเหยของน้ำทะเล ทำให้น้ำในทะเลสาบน้ำเค็มไม่ไหลล้นตลิ่ง เกลือจะซึมออกไปตามบริเวณพื้นที่รอบ ๆ ทะเลสาบได้บ้าง และซึมอยู่รอบ ๆ พื้นที่บริเวณนั้น น้ำในทะเลสาบจึงเค็มขึ้นเรื่อย ๆ เช่น ทะเลแคสเปียน (Caspian Sea) ทะเลเดดซี (Dead Sea)

มหาสมุทรทุกแห่งในโลก ความเค็มที่ใกล้ผิวน้ำทะเล (Face salinity) เปลี่ยนแปรไปตามเส้นละติจูด น้ำทะเลซึ่งเค็มน้อยที่สุดอยู่ใกล้บริเวณเส้นศูนย์สูตร และน้ำทะเลที่เค็มมากที่สุด อยู่ประมาณบริเวณเส้นละติจูด ๒๐ องศาเหนือ และ ๒๐ องศาใต้ ความเค็มของน้ำทะเลจะลดลงเรื่อย ๆ ในบริเวณที่อยู่ในเส้นละติจูดสูง ๆ ขึ้นไป และความเค็มของน้ำทะเลโดยเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณร้อยละ ๓๔.๗๕ (per mille) หรือถ้าคิดเป็นน้ำหนักจะได้เกลือ ๓๔.๗๕ กรัม ต่อน้ำทะเล ๑ กิโลกรัม

อุณหภูมิของน้ำทะเลบนโลกมีค่าต่าง ๆ กัน เป็นช่วงกว้างมากและเปลี่ยนแปลงไปตามเส้นละติจูดและฤดูกาลด้วย ในมหาสมุทรทุกแห่ง อุณหภูมิที่ผิวพื้นทะเลมีค่าสูงสุดอยู่ในบริเวณตอนเหนือของเส้นศูนย์สูตร

ส่วนการที่น้ำทะเลมีสีฟ้า (สีฟ้าทะเล) เหมือนกับสีท้องฟ้า เป็นผลเนื่องมาจากการกระจายแสงโมเลกุลของน้ำทะเล และจากผลการเน่าเปื่อยของพืช ทำให้เกิดสีเหลืองขึ้น ดังนั้น น้ำทะเลตามชายฝั่งจึงมักมีสีเขียว

ที่มา : คอลัมน์ องค์ความรู้ภาษาไทย "สีและความเค็มของน้ำทะเล" โดย ราชบัณฑิตยสถาน นสพ.เดลินิวส์ หน้า ๒๒ ฉบับประจำวันศุุกร์ที่ ๑๔ กันยายน ๒๕๕๕