พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๙๒ มังคลชาดก : วิสัยบัณฑิต

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๙๒ มังคลชาดก
วิสัยบัณฑิต

สมัยพระเจ้ามคธราช พระองค์หนึ่งผู้ทรงธรรม ครองราชสมบัติอยู่ในพระนครราชคฤห์
ในป่าหิมพานต์มีฤๅษีตนหนึ่ง บำเพ็ญเพียรภาวนามานานหลายปีจึงออกจากป่ามาพักอาศัยอยู่ที่อุทยาน
วันที่ ๒ ท่านออกบิณฑบาต พระราชาทอดพระเนตรเห็นจึงมีรับสั่งให้เข้ามาฉันอาหารในวังทุกวัน
เช้าวันหนึ่งมีชายหนุ่มนำผ้าห่มศพมาทิ้งไว้ในป่าช้า ฤๅษีจึงไปเก็บมาใช้สอย
ชายหนุ่มเห็นก็ไปบอกกับแม่
แม่ของเขาบอกว่า “ท่านฤๅษีทำเช่นนี้จะเป็นการเสียหายมาก”
จึงเดินทางไปหาพระฤๅษีแล้วบอกว่า “ท่านทิ้งผ้าผืนนี้เสียเถิด ไม่งั้นท่านจะมีเรื่องเสื่อมเสีย”
พระฤๅษีจึงบอกว่า “ผ้าเก่าๆ ที่เขาทิ้งไว้ในป่าก็เหมาะกับฤๅษีอย่างเรา อย่าไปเชื่อคำพูดของใครเลย บัณฑิตนั้นย่อมไม่ถือมงคลตื่นข่าว”

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ได้ยินได้ฟังอะไร เราควรใช้ปัญญาไตร่ตรองก่อนลงมือทำ จะได้ไม่เกิดความผิดพลาด”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
นิชฺฌตฺติพลา ปณฺฑิตา
ขุมกำลังของบัณฑิต คือ การไตร่ตรองโดยพินิจ (๒๗/๑๑๗)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม