หัวข้อ: พระพุทธปฏิมาโบราณ เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 09 สิงหาคม 2563 16:35:21 ปฏิมาอารยศิลป์ พระพุทธปฏิมาโบราณ ที่เก็บสงวนรักษาในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ และมีแหล่งกำเนิดจากนานาประเทศที่มีพุทธศิลป์แตกต่างกัน ประกอบด้วยพระพุทธรูปพุทธศิลป์ต่างๆ ตามลำดับคือ ๑.พระพุทธสิหิงค์ ศิลปะสุโขทัย-ล้านนา ปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๐ – ๒๑ ๒.พระพุทธรูปประทานอภัย ศิลปะอินเดีย แบบคันธาระ พุทธศตวรรษที่ ๖ – ๙ ๓.พระอมิตาภพุทธเจ้า (พระอมิดะเนียวไร) ศิลปะญี่ปุ่น สมัยคามากุระ (พุทธศักราช ๑๗๒๘ – ๑๘๗๖) ๔.พระพุทธรูปสมาธิ ศิลปะลังกา สมัยโปลนนารุวะ พุทธศตวรรษที่ ๑๘ – ๒๐ ๕.พระพุทธศากยมุนี (เซ็กเกียมอนี้ฮุด) ศิลปะจีน สมัยราชวงศ์หมิง (พุทธศักราช ๑๙๑๑ – ๒๑๘๗) ๖.พระพุทธรูปทรงเครื่องมารวิชัย ศิลปะพม่า สมัยนยองยาน พุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๓ ๗.พระพุทธรูปมารวิชัย ศิลปะลาว พุทธศตวรรษที่ ๒๒ – ๒๓ ๘.พระพุทธศากยมุนี ศิลปะเวียดนามเหนือ สมัยราชวงศ์หลีตอนปลาย พุทธศตวรรษที่ ๒๐ - ๒๔ ๙.พระพุทธรูปมารวิชัย ศิลปะพม่า สมัยมัณฑะเลย์ ต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ๑๐.พระพุทธรูปทรงเครื่องมารวิชัย ศิลปะช่างเมืองพระตะบอง ประเทศกัมพูชา กลางพุทธศตวรรษที่ ๒๕ (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/68605877707401_7_Copy_.jpg) พระพุทธสิหิงค์ พระพุทธสิหิงค์ เลขทะเบียน ๑ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะสุโขทัย-ล้านนา ปลายพุทธศตวรรษที่ ๒๐ - ๒๑ ชนิด : สำริด กะไหล่ทอง ขนาด: สูงพร้อมฐาน ๑๓๕ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๖๓ เซนติเมตร องค์พระสูง ๗๙ เซนติเมตร ประวัติ: สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท (วังหน้ารัชกาลที่ ๑) ทรงอัญเชิญมาจากเมืองเชียงใหม่เมื่อพุทธศักราช ๒๓๓๘ ประดิษฐาน ณ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พระราชวังบวรสถานมงคล พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ประจำพระราชวังบวรสถานมงคล (วังหน้า) ประดิษฐานอยู่ ณ พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ ตามตำนานพระพุทธสิหิงค์ได้รับการอัญเชิญไปประดิษฐานเป็นสิริยังพระนครหลวงโบราณของไทยทุกแห่ง นับแต่กรุงสุโขทัย เชียงใหม่ พระนครศรีอยุธยา ตราบเท่าถึงกรุงรัตนโกสินทร์ จึงสถิตเป็นมงคลแก่พระนครประจำ ณ พระราชวังบวรสถานมงคล (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/50987636587685_3_Copy_.jpg) พระพุทธรูปประทานอภัย พระพุทธรูปประทานอภัย เลขทะเบียน : ต.ป.๑ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะอินเดีย แบบคันธาระ พุทธศตวรรษที่ ๖ – ๙ ชนิด : ศิลา ขนาด : สูง ๔๑ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๒๙ เซนติเมตร ประวัติ : ได้มาจากประเทศอินเดีย ห้างบอมเบเบอร์ม่า ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สถานที่เก็บรักษา : ห้องศิลปะเอเชีย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปปางประทานอภัยสลักจากศิลา แบบคันธาระนี้เป็นหนึ่งในรูปแบบของสกุลช่างที่สร้างพระพุทธรูปในระยะแรกๆ ซึ่งเกิดขึ้นในประเทศอินเดีย พระพักตร์มีลักษณะตามอุดมคติแบบกรีกและโรมัน ซึ่งเน้นความเสมือนจริงตามหลักกายวิภาค ห้างบอมเบเบอร์ม่า น้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระพุทธรูปประทานอภัยองค์นี้เคยประดิษฐาน ณ มุขกลางของพลับพลาจตุรมุขด้านหลังพระอุโบสถวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม ในงานนักขัตฤกษ์นมัสการพระพุทธชินราช ประจำปีรัตนโกสินทร์ศก ๑๒๒ (พุทธศักราช ๒๔๔๖) อีกด้วย (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/48960269283917_4_Copy_.jpg) พระอมิตาภพุทธเจ้า (พระอมิดะเนียวไร) พระอมิตาภพุทธเจ้า (พระอมิดะเนียวไร) เลขทะเบียน ต.ป.๘๐ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะญี่ปุ่น สมัยคามากุระ พุทธศักราช ๑๗๒๘ – ๑๘๗๖ ชนิด : สำริด ขนาด : สูงพร้อมฐาน ๗๙ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๓๖ เซนติเมตร ประวัติ : ของหลวงพระราชทาน เมื่อวันที่ ๑๗ ธันวาคม ๒๔๖๙ สถานที่เก็บรักษา : ห้องศิลปะเอเชีย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปประทับนั่งขัดสมาธิเพชร บนฐานบัวคว่ำบัวหงาย แสดงธยานมุทราโดยนิ้วหัวแม่มือจดกับนิ้วชี้ ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของพระอมิตาภะแบบญี่ปุ่นที่แสดงถึงการชี้นำดวงวิญญาณสู่นิพพาน พระองค์เป็นพระพุทธเจ้าที่พุทธศาสนิกชนชาวญี่ปุ่นนับถือมากที่สุดรองจากพระศากยมุนี (พระชะกะเนียวไร) ด้านหลังพระพุทธปฏิมาสลักอักษรคะตะคะนะกับฮิรางะนะเป็นภาษาญี่ปุ่นความว่า “อุทิศโดยคุณนิชิวากิ เคนจิ เขตโอจิยะ เมืองอีจิโกะ [ปัจจุบันคือ เมืองนีงาตะ] ปีเมจิที่ ๔๐ เดือน ๔ วันที่ ๗ (วันที่ ๗ เมษายน พ.ศ.๒๔๕๐)” กลีบบัวที่ฐานด้านหลังสลักอักษรโรมัน ภาษาอังกฤษว่า “K.NISHIWAKI THE DONOR” แปลว่า คุณเค. นิชิวากิ เป็นผู้ถวาย (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/26539740835626_5_Copy_.jpg) พระพุทธรูปสมาธิ พระพุทธรูปสมาธิ เลขทะเบียน : ตป.๕ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะลังกา สมัยโปลนนารุวะ พุทธศตวรรษที่ ๑๘– ๒๐ ชนิด : สำริดปิดทอง ขนาด : สูงพร้อมฐาน ๒๘.๕ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๒๐.๕ เซนติเมตร ประวัติ : ของหลวงพระราชทานมาเมื่อวันที่ ๑๗ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๔๖๙ เดิมได้มาจากเมืองเชียงราย สถานที่เก็บรักษา : ห้องศิลปะเอเชีย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปสมาธิองค์นี้ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานมาเมื่อวันที่ ๑๗ ธันวาคม ๒๔๖๙ เดิมได้มาจากเมืองเชียงราย “สมัยโปลนนารุวะ” เป็นยุคทองของศิลปะลังกา พระพุทธรูปในยุคนี้มีลักษณะพระพักตร์ที่สงบนิ่ง มีพระรัศมีทรงเตี้ย พระอังสากว้าง พระอุระหนา พระพาหาใหญ่ และได้ให้อิทธิพลแก่พุทธศิลป์สมัยสุโขทัยของไทยด้วย (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/15379370542036_6_Copy_.jpg) พระพุทธศากยมุนี (เซ็กเกียมอนี้ฮุด) พระพุทธศากยมุนี (เซ็กเกียมอนี้ฮุด) เลขทะเบียน : ต.ป.๒๘ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะจีน สมัยราชวงศ์หมิง พุทธศักราช ๑๙๑๑ - ๒๑๘๗ ชนิด : สำริดปิดทอง ขนาด : สูงพร้อมฐาน ๖๒ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๓๔ เซนติเมตร ประวัติ : เดิมประดิษฐานที่หอศาสตราคมในพระบรมมหาราชวัง ย้ายมาในพิพิธภัณฑสถานเมื่อพุทธศักราช ๒๔๗๐ สถานที่เก็บรักษา : ห้องศิลปะเอเชีย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปปางมารวิชัย ครองจีวรห่มเฉียงเป็นริ้วธรรมชาติ เปิดพระอุระเบื้องขวาและมีจีวรคลุมพระอังสาและพระพาหาขวา พระพุทธปฏิมานี้ สันนิษฐานว่าเป็น พระศากยมุนีพุทธเจ้า ที่ชาวจีนเรียกว่า “เซ็กเกียมอนี้ฮุด” ปกติจะนิยมทำเป็นพระพุทธรูปประทับนั่งขัดสมาธิ ทั้งขัดสมาธิราบและขัดสมาธิเพชร แต่องค์นี้มีลักษณะพิเศษคือ แสดงภูมิสปรศมุทรา ประทับนั่งบนสิงหาสนะ (บัลลังก์สิงห์) อันเป็นสัญลักษณ์ของพระพุทธองค์ว่า ทรงเป็นสิงห์แห่งวงศ์ศากยะ (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/47975090146064_81041291_2689166257817468_7036.jpg) พระพุทธรูปทรงเครื่องมารวิชัย พระพุทธรูปทรงเครื่องมารวิชัย เลขทะเบียน : ตป.๑๕ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะพม่า สมัยนยองยาน พุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๓ ชนิด : สำริด ขนาด : สูงพร้อมฐาน ๓๒.๓ เซนติเมตร ตักกว้าง ๒๐ เซนติเมตร ประวัติ : พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงได้มาเมื่อคราวเสด็จเลียบมณฑลฝ่ายเหนือ พุทธศักราช ๒๔๖๙ พระราชทานมาเมื่อ ๑๕ มีนาคม ๒๔๖๙ สถานที่เก็บรักษา : ห้องศิลปะเอเชีย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปทรงเครื่องประทับขัดสมาธิเพชร (วัชราสนะ) แสดงปางมารวิชัย พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงได้มาเมื่อคราวเสด็จเลียบมณฑลฝ่ายเหนือ พุทธศักราช ๒๔๖๙ พระราชทานมาเมื่อ ๑๕ มีนาคม ๒๔๖๙ ตามเอกสารของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กำหนดศิลปะพระพุทธรูปองค์นี้เป็น “ฝีมือช่างเชียงรุ้ง” โดยลักษณะพิเศษของพระพุทธรูปกลุ่มนี้คือ เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องอย่างกษัตริย์ ทรงอุณหิศหรือเครื่องประดับพระเศียรที่มีแผ่นกระจังขนาดใหญ่และมีแถบผ้าที่เบื้องหลังของพระกรรณ ทรงกุณฑลขนาดใหญ่ และหากครองจีวรห่มเฉียงจะมีสังฆาฏิยาวจรดพระนาภีปลายสังฆาฏิตัดตรง (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/71542929857969_80993797_2689167124484048_3480.jpg) พระพุทธรูปมารวิชัย พระพุทธรูปมารวิชัย เลขทะเบียน : ๑๘/๓๕๓/๒๕๑๖ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะลาว พุทธศตวรรษที่ ๒๒ – ๒๓ ชนิด : สำริด ปิดทอง ขนาด : สูงพร้อมฐาน ๖๗ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๒๖ เซนติเมตร ประวัติ : สมบัติเดิมของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ส่งไปจัดแสดง ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงใหม่ เมื่อวันที่ ๕ พฤศจิกายน ๒๕๑๔ สถานที่เก็บรักษา : พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงใหม่ พระพุทธรูปประทับขัดสมาธิราบ แสดงปางมารวิชัย กำหนดอายุในพุทธศตวรรษที่ ๒๒ – ๒๓ ช่วงเวลานี้อาณาจักรล้านช้างมีความเจริญรุ่งเรืองมีการสร้างพระพุทธรูปสำริดที่มีจารึกศักราชและผู้สร้างจำนวนมาก สำหรับพุทธลักษณะอันเป็นเอกลักษณ์ของพระพุทธรูปลาวที่ปรากฏ อาทิ พระพักตร์ค่อนข้างกลม พระโอษฐ์เล็ก แย้มมุมพระโอษฐ์เล็กน้อย มีร่องเหนือพระโอษฐ์ซึ่งเชื่อมต่อลงมาจากพระนาสิก มีแนวเส้นไรพระศก เม็ดพระศกแหลมเล็ก พระรัศมีเป็นเปลวขนาดใหญ่ ประทับบนฐานบัวคว่ำบัวหงายที่มุมฐานบัวตวัดขึ้น หรือที่เรียกว่า “บัวงอน” (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/58088369046648_79925195_2689167957817298_4778.jpg) พระพุทธศากยมุนี พระพุทธศากยมุนี เลขทะเบียน : ๖๖ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะเวียดนามเหนือ สมัยราชวงศ์หลีตอนปลาย พุทธศตวรรษที่ ๒๐ - ๒๔ ชนิด : หยก ขนาด : สูง ๒๐ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๑๒.๕ เซนติเมตร ประวัติ : เป็นของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติมาแต่เดิม สถานที่เก็บรักษา : ห้องศิลปะเอเชีย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปประทับนั่งปางสมาธิ แสดงลักษณะเฉพาะของพุทธประติมาเวียดนามคือ ครองจีวรห่มคลุม ทิ้งชายลงจากบ่าทั้งสองข้างเท่ากัน แต่พระพุทธรูปที่สร้างขึ้นในช่วงเวลานี้จะเผยให้เห็นพระอุระ และขอบสบงชัดเจนอันเป็นอิทธิพลรูปแบบทางศิลปะจากราชวงศ์หมิงของจีน (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/72897332782546_79804921_2689168767817217_1159.jpg) พระพุทธรูปมารวิชัย พระพุทธรูปมารวิชัย เลขทะเบียน : ๖ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะพม่า แบบมัณฑะเลย์ ต้นพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ชนิด : หินอ่อน โลหะปิดทองประดับกระจก ขนาด : สูงพร้อมฐาน ๘๙ เซนติเมตร ตักกว้าง ๓๔.๕ เซนติเมตร ประวัติ : เป็นของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติมาแต่เดิม สถานที่เก็บรักษา : พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปมารวิชัยสลักจากหินอ่อน พุทธลักษณะสำคัญที่แสดงถึงศิลปะพม่า แบบมัณฑะเลย์ คือ ที่พระพักตร์มีกระบังหน้า ทรงครองจีวรเป็นริ้วธรรมชาติ พระพุทธรูปห่มเฉียงบนพระอังสาซ้ายมีชายจีวรตกลงมายาวจนถึงพระนาภี ปลายจีวรเล่นลวดลายให้ชายผ้าทบไปมามากจนดูผิดธรรมชาติ ในสมัยรัชกาลที่ ๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ปรากฏหลักฐานการสั่งและนำเข้าพระพุทธรูป หินอ่อนสีขาวจากพม่าด้วย ที่สำคัญคือ พระพุทธเทววิลาส พระพุทธรูปประธานในพระอุโบสถ วัดเทพธิดาราม ซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้อัญเชิญมาจากพระบรมมหาราชวังเพื่อเป็นพระพุทธรูปประธานในพระอารามแห่งนี้ ก็เป็นพระพุทธรูปที่สลักด้วยหินอ่อนสีขาวโดยช่างพม่า (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/73291812464594_80470651_2689169734483787_5309.jpg) พระพุทธรูปมารวิชัยทรงเครื่อง เลขทะเบียน ๒๕๗๓๒/๒๔๘๕ แบบศิลปะ/อายุสมัย : ศิลปะช่างเมืองพระตะบอง ประเทศกัมพูชา กลางพุทธศตวรรษที่ ๒๕ ชนิด : ทองคำ ขนาด : สูงพร้อมฐาน ๒๔.๕ เซนติเมตร หน้าตักกว้าง ๘ เซนติเมตร ประวัติ : เจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ (ชุ่ม อภัยวงศ์) สร้างถวายวัดหลวงปรีชากูล จังหวัดปราจีนบุรี และนำมาประดิษฐานวัดพระศรีมหาธาตุ ต่อมาพันตรีควง อภัยวงศ์ มอบให้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร สถานที่เก็บรักษา : คลังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระพุทธรูปทรงเครื่องมารวิชัย เจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ (ชุ่ม อภัยวงศ์) ผู้สำเร็จราชการเมืองพระตะบองคนสุดท้าย ภายใต้พระราชอำนาจของราชอาณาจักรสยาม สร้างถวายวัดหลวงปรีชากูล อำเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี และได้อัญเชิญมาประดิษฐานที่วัดพระศรีมหาธาตุ กรุงเทพมหานคร ต่อมาพันตรีควง อภัยวงศ์ มอบให้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร ขอขอบคุณที่มา:- กลุ่มเผยแพร่ฯ กรมศิลปากร ได้เพิ่มรูปภาพลงในอัลบั้ม: ไหว้พระปฏิมาแห่งแผ่นดิน : พิพิธทศปฏิมาอารยศิลป์ fb.พระพุทธศาสนาไทย ลาว กัมพูชา |