[ข่าวมาแรง] - จาก 'ดั้งเดิม' สู่การ 'เปลี่ยนแปลง': แนวโน้มจ้างงาน 'อุตสาหกรรมไปรษณีย์แล

จาก 'ดั้งเดิม' สู่การ 'เปลี่ยนแปลง': แนวโน้มจ้างงาน 'อุตสาหกรรมไปรษณีย์และการจัดส่ง'

<span class="submitted-by">Submitted on Thu, 2023-11-09 16:56</span><div class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even" property="content:encoded"><p>รายงานของ ILOSTAT แสดงข้อมูลการจ้างงานที่สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องใน 'อุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่ง' แนะคนทำงานควรได้รับการฝึกฝนทักษะใหม่ เพื่อรับมือการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในอุตสาหกรรมนี้</p>
<p style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/5341/13903648264_80fbba5663_k_d.jpg" />
<span style="color:#f39c12;">ที่มาภาพ: BeyondDC (CC BY-NC-ND 2.0)</span></p>
<p>การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อบริการไปรษณีย์ ในขณะเดียวกัน การจ้างงานในอุตสาหกรรมบริการจัดส่งยังคงเพิ่มขึ้นในประเทศส่วนใหญ่ โดยได้แรงหนุนจากการเติบโตอย่างรวดเร็วของอุตสาหกรรม ความจริงที่ขัดแย้งที่ชัดเจนนี้ สนับสนุนแนวคิดที่ว่าแม้ว่าความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสามารถทำลายงานและแทนที่แรงงานคนได้ แต่ก็ยังสามารถสร้างงานใหม่ๆ ขึ้นมาได้ด้วย ซึ่งสร้างผลกระทบเชิงบวกโดยรวม เมื่อมองไปสู่อนาคต การเพิ่มทักษะและการสนับสนุนเพื่อช่วยให้บริการไปรษณีย์แบบดั้งเดิมเร่งกระบวนการเปลี่ยนผ่านสู่ดิจิทัล จะเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างความยืดหยุ่นและความสามารถในการปรับตัวของคนทำงานและองค์กรในอุตสาหกรรมนี้</p>
<p>"อุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัด" (post and courier services) ส่งเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีควบคู่ไปกับรูปแบบการบริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป นำไปสู่การปรับโครงสร้างใหม่มากมายโดยมีผลกระทบที่สำคัญในแง่ของการจ้างงาน ในรายงานชิ้นนี้ของ ILOSTAT จะแสดงข้อมูลการจ้างงานที่สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องในอุตสาหกรรมนี้</p>
<h2><span style="color:#3498db;">การจ้างงานในอุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่งเพิ่มขึ้นในประเทศส่วนใหญ่</span></h2>
<p style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/23/31625730_4318880a58_o_d.jpg" />
<span style="color:#f39c12;">ที่มาภาพ: Eirik Newth (CC BY 2.0)</span></p>
<p>ระหว่างปี 2003-2022 การจ้างงานในอุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่งเพิ่มขึ้นในกว่า 70% ของกลุ่มประเทศรายได้ปานกลางระดับล่างและกลุ่มประเทศรายได้ปานกลางระดับบน ในบางประเทศ การจ้างงานมีอัตราการเติบโตสูงมาก (เช่น ฟิลิปปินส์ ไทย และศรีลังกา) เติบโตเฉลี่ยในอัตราเลขสองหลักต่อปีในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ประเทศรายได้ปานกลางระดับบนอื่นๆ ในละตินอเมริกา (เช่น บราซิล เอกวาดอร์ และเม็กซิโก) และในเอเชียตะวันตก (เช่น ตุรกี) ก็มีอัตราการเติบโตของการจ้างงานที่สูงเช่นกัน (ระหว่าง 7-10% ต่อปี) ในอุตสาหกรรมนี้</p>
<p>ส่วนกลุ่มประเทศรายได้สูง มีแนวโน้มที่หลากหลายแตกต่างกันไป มีการจ้างงานพนักงานไปรษณีย์และพนักงานจัดส่งเพิ่มขึ้นประมาณครึ่งหนึ่งที่ ILO มีข้อมูล ซึ่งรวมถึงไซปรัส อิสราเอล อิตาลี โปรตุเกส สหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกา แต่ก็ลดลงอีกครึ่งหนึ่งด้วยเช่นกัน เช่น ออสเตรีย ฝรั่งเศส กรีซ สโลวาเกีย สวิตเซอร์แลนด์ และอุรุกวัย</p>
<p><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53314803907_0463513458_o_d.jpg" /></p>
<h2><span style="color:#3498db;">ขนาดและโครงสร้างของการจ้างงานในอุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่งมีความแตกต่างกันไปอย่างมาก</span></h2>
<p>การจ้างงานในอุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่ง เมื่อคิดเป็นสัดส่วนของการจ้างงานทั้งหมด โดยทั่วไปจะเพิ่มขึ้นตามระดับรายได้ของประเทศ เนื่องจากอุตสาหกรรมได้รับการสนับสนุนจากโครงสร้างพื้นฐานที่มีคุณภาพ และขับเคลื่อนโดยความต้องการบริการ ซึ่งทั้งสองอย่างนี้มีแนวโน้มที่จะสูงขึ้นในกลุ่มประเทศรายได้ปานกลางระดับสูงและกลุ่มประเทศรายได้สูง ในบรรดาประเทศที่ ILO มีข้อมูล สัดส่วนการจ้างงานสูงสุดอยู่ในสหรัฐฯ ที่อุตสาหกรรมนี้จ้างงานมากกว่า 2.2% ของการจ้างงานทั้งหมดในปี 2022</p>
<p><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53315933713_2eca0400cf_o_d.png" /></p>
<p>มีความแตกต่างที่สำคัญในแต่ละภูมิภาค ในแง่การกระจายตัวของคนทำงานในอุตสาหกรรม ระหว่างบริการไปรษณีย์และบริการจัดส่ง คนทำงานส่วนใหญ่ในอุตสาหกรรมนี้ (มากกว่า 80% ในประเทศส่วนใหญ่) ถูกจ้างงานภาคบริการจัดส่งในประเทศส่วนใหญ่ของภูมิภาคละตินอเมริกา และบางประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (เช่น ฟิลิปปินส์ และบรูไน) ส่วนประเทศอื่นๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และอาหรับส่วนใหญ่ สัดส่วนแรงงานในอุตสาหกรรมนี้แม้จะต่ำกว่า แต่ยังคงมีสัดส่วนสูงอยู่ดี (ประมาณ 50-79%) ส่วนใหญ่ถูกจ้างงานภาคบริการจัดส่ง ในทางกลับกัน ทุกประเทศในเอเชียใต้และยุโรป (ยกเว้นยุโรปตะวันออก) สัดส่วนการจ้างงานภาคบริการจัดส่งมีสัดส่วนน้อยกว่า 50%</p>
<h2><span style="color:#3498db;">แนวโน้มการเปลี่ยนจาก "บริการไปรษณีย์" ไปเป็น "บริการจัดส่ง"</span></h2>
<p style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/52871186507_2db2a49257_o_d.jpg" />
<span style="color:#f39c12;">ที่มาภาพ: CLB</span></p>
<p>ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา การสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์ที่เพิ่มขึ้น ส่งผลให้ปริมาณการส่งไปรษณีย์ลดลงอย่างต่อเนื่องทั่วโลก ซึ่งเป็นเวลาเดียวกันกับที่ธุรกิจอีคอมเมิร์ซได้ส่งผลให้ปริมาณพัสดุเพิ่มขึ้นอย่างมาก การแพร่ระบาดของโควิด-19 ก็ยิ่งได้เร่งแนวโน้มนี้ ข้อมูลการจ้างงานระดับอุตสาหกรรมโดยละเอียดเผยให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญของการจ้างงาน ในแทบทุกประเทศที่ ILO มีข้อมูล พบว่าส่วนใหญ่การจ้างงานในภาคบริการไปรษณีย์มีแนวโน้มลดลง แต่ในภาคบริการจัดส่งนั้นกลับเพิ่มขึ้น ดังนั้น ในหลายประเทศที่กล่าวมาข้างต้น อัตราการเติบโตของการจ้างงานที่สูงในอุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่ง ได้รับแรงผลักดันจากการเติบโตอย่างรวดเร็วของการจ้างงานในภาคบริการจัดส่ง แนวโน้มนี้มีแนวโน้มที่จะดำเนินต่อไปในอนาคต </p>
<p>ทั้งนี้ อัตราส่วนปริมาณจดหมายต่อพัสดุทั่วโลก ได้ลดลงจาก 13:1 ในปี 2005 เป็น 4:1 ในปี 2015 และคาดว่าจะเท่ากันที่ 1:1 ภายในปี 2025 นอกจากนี้ส่วนแบ่งรายได้ของภาคบริการไปรษณีย์ในอุตสาหกรรมนี้ก็ลดลงเช่นกัน จากที่เคยมีมากกว่า 50% ในปี 2005 เหลือเพียง 34% ในปี 2021 และจะยังคงลดลงเรื่อยๆ เหลือประมาณ 29% ภายในปี 2025</p>
<p><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53316118489_faed99cf05_o_d.jpg" /></p>
<h2><span style="color:#3498db;">การจ้างงานตนเอง, แพลตฟอร์มการจัดส่ง และการเพิ่มขึ้นของบริษัทขนาดเล็ก</span></h2>
<p>อัตราการเติบโตของการจ้างงานตามขนาดบริษัท ยังเผยให้เห็นข้อมูลเชิงลึกที่น่าสนใจ ตัวอย่างเช่น ในประเทศละตินอเมริกา ซึ่งมีสัดส่วน "การจ้างงานตนเอง" (self-employment) และ "ธุรกิจขนาดย่อม" (microenterprises) สูงที่สุดในอุตสาหกรรม ภาคบริการจัดส่งมีการจ้างงานเติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา การจ้างงานตนเองและการจ้างงานในบริษัทที่มีพนักงานน้อยกว่า 5 คน มีอัตราการเติบโตที่สูงมาก แนวโน้มนี้อาจสะท้อนถึงการจ้างงานที่เพิ่มขึ้นผ่านแพลตฟอร์มจัดส่งออนไลน์บางส่วน เนื่องจากพนักงานจัดส่งจำนวนมากมองว่าตนเอง "ประกอบอาชีพอิสระ" (ในกรณีที่ข้อมูลไม่มีความชัดเจนในการจำแนกประเภทของพนักงานแพลตฟอร์ม เนื่องจากมาตรฐานสากลที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ยังต้องมีการพัฒนา) แท้จริงแล้ว สัดส่วนของผู้ประกอบอาชีพอิสระและพนักงานในธุรกิจขนาดย่อมเพิ่มขึ้นอย่างทวีคูณในบางประเทศระหว่างการแพร่ระบาดของโควิด-19 เนื่องจากความต้องการพนักงานส่งของเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในช่วงที่ร้านค้าและร้านอาหารปิดตัวลง และคนทำงานต้องย้ายถิ่นฐาน ในขณะนั้นผู้คนต่างมองว่าการจ้างงานบนแพลตฟอร์มเป็นวิธีการสร้างรายได้ ตัวอย่างเช่น ในคอสตาริกา สัดส่วนการจ้างงานของผู้ประกอบอาชีพอิสระและธุรกิจขนาดย่อมเพิ่มขึ้นจากประมาณ 28% ในปี 2019 เป็น 55% ในปี 2020 และเพิ่มขึ้นเป็น 60% ในปี 2022 ในทำนองเดียวกัน ในเอกวาดอร์ก็เพิ่มขึ้นจาก 49% ในปี 2019 เป็น 69% ในปี 2022</p>
<p>ในทางกลับกัน หลายประเทศในยุโรป เช่น อิตาลี เซอร์เบีย และสโลวาเกีย การจ้างงานตนเองและการจ้างงานในธุรกิจขนาดย่อมได้ลดลง ในขณะที่การจ้างงานเพิ่มขึ้นในธุรกิจขนาดกลางและขนาดเล็ก (SMEs) ที่มีการจ้างงาน 5-49 คน คำอธิบายที่เป็นไปได้ประการหนึ่งสำหรับสัดส่วนการจ้างงานของ SME ที่เพิ่มขึ้นในบางประเทศ คือบริการไปรษณีย์รายใหญ่ได้สูญเสียส่วนแบ่งตลาดของให้กับ "ธุรกิจที่ขายสินค้าหรือบริการระหว่างเจ้าของธุรกิจกับผู้บริโภครายบุคคล" (B2C) ขนาดเล็กที่มีความคล่องตัวกว่า มีต้นทุนที่ต่ำกว่า และมีความน่าเชื่อถือสูง ในหลายประเทศเหล่านี้ การกระจายการจ้างงานตามขนาดบริษัทสอดคล้องกับการอยู่ร่วมกันของผู้เล่นจำนวนมาก ทั้งรายใหญ่และรายเล็ก ในตลาดการจัดส่งพัสดุที่มีการแข่งขันสูง</p>
<h2><span style="color:#3498db;">ใครคือคนทำงานภาคไปรษณีย์และบริการจัดส่ง และงานในอุตสาหกรรมนี้มีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร?</span></h2>
<p style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/7526/15898634248_b81a18e2b1_o_d.jpg" />
<span style="color:#f39c12;">ที่มาภาพ: Yoshihumi Ibata/ILO</span></p>
<p>เมื่อพิจารณาข้อมูลตามหมวดอาชีพ ในอุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่ง หมวดหมู่อาชีพที่สำคัญที่สุด คือ "หมวดอาชีพสนับสนุนการจัดส่งสินค้า" ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนมากกว่าครึ่งหนึ่งของคนทำงานทั้งอุตสาหกรรมในบางประเทศ (เช่น ฝรั่งเศส) และ "หมวดอาชีพผู้ปฏิบัติงานในโรงงานและเครื่องจักรเคลื่อนที่" (ซึ่งรวมถึงคนขับรถด้วย) คิดเป็นสัดส่วนแรงงานสูงสูดในอุตสาหกรรม (เช่น บราซิล และเม็กซิโก) ในบางประเทศ (เช่น ฟิลิปปินส์ และโคลอมเบีย) สัดส่วนสูงสุดอยู่ในหมวด "หมวดอาชีพพื้นฐาน" โดยเฉพาะผู้ควบคุมการขนส่งสินค้า แต่ส่วนใหญ่เป็นพนักงานส่งของ พนักงานส่งพัสดุ และพนักงานคลังสินค้า</p>
<p>แท้จริงแล้ว เมื่อพิจารณาข้อมูลโดยละเอียดแล้วพบว่าโครงสร้างอาชีพของอุตสาหกรรมในกลุ่มประเทศที่ยกตัวอย่างมานั้นอาจไม่แตกต่างกัน ซึ่งเป็นไปได้ว่าในขณะที่ผู้จัดส่งกลุ่มแรกระบุว่าอาชีพของตนเป็น “พนักงานขับรถ” แต่กลุ่มหลังอาจระบุว่าเป็น “พนักงานจัดส่ง” นอกเหนือจากความแตกต่างนี้แล้ว การเปลี่ยนรูปแบบจากบริการไปรษณีย์ไปเป็นบริการจัดส่งยังสะท้อนให้เห็นการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างอาชีพ ในประเทศส่วนใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในหมวดอาชีพผู้ปฏิบัติงานในโรงงานและเครื่องจักรเคลื่อนที่ (เช่น คนขับรถ) ซึ่งเป็นอาชีพหลักในอุตสาหกรรมนี้ พบว่าสัดส่วนในการจ้างงานในกลุ่มนี้เพิ่มขึ้น </p>
<p><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53316618252_e161535fbf_o_d.jpg" /></p>
<p>หมวดอาชีพอื่นๆ รวมถึงผู้จัดการ ผู้เชี่ยวชาญ และช่างเทคนิค และผู้ประกอบอาชีพที่เกี่ยวข้อง มีส่วนสนับสนุนพนักงานไปรษณีย์และพนักงานจัดส่งด้วย แม้ว่าสัดส่วนจะมีแนวโน้มที่ต่ำกว่ามากก็ตาม ในบรรดาหมวดอาชีพผู้จัดการ อาชีพหลักคือผู้จัดการฝ่ายจัดหา การจัดจำหน่าย และผู้จัดการที่เกี่ยวข้อง ในบรรดาหมวดอาชีพผู้เชี่ยวชาญ อาชีพหลัก ได้แก่ ผู้เชี่ยวชาญด้านการโฆษณาและการตลาด ตลอดจนนักวิเคราะห์ด้านการจัดการและองค์กร ส่วนอาชีพหลักในหมวดอาชีพช่างเทคนิคและผู้ประกอบวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง คือ ผู้บังคับบัญชาในสำนักงานเป็น และในบางกรณีตัวแทนฝ่ายขายก็มีความสำคัญเช่นกัน เมื่อพิจารณาว่าบริการไปรษณีย์อยู่บนทางแยก ที่มีความจำเป็นในการเปลี่ยนแปลงสู่ดิจิทัลและความหลากหลายยิ่งขึ้นของบริการ </p>
<p><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53317498851_4cd97cacef_o_d.png" /></p>
<h2><span style="color:#3498db;">ข้อสรุป</span></h2>
<p>คนทำงานในอุตสาหกรรมไปรษณีย์และบริการจัดส่ง ถือเป็น "คนทำงานที่จำเป็น" (essential workers) ที่ช่วยอำนวยความสะดวกในการสื่อสารและการทำธุรกรรม เชื่อมโยงผู้คนเข้าด้วยกัน กับธุรกิจ ตลาด รัฐบาล และบริการต่างๆ การแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของค่าจ้างที่เพียงพอ ความปลอดภัย และอาชีวอนามัยในการทำงาน การเข้าถึงการคุ้มครองทางสังคม การเจรจาทางสังคม และองค์ประกอบอื่นๆ ของการทำงานที่มีคุณค่าสำหรับคนทำงานเหล่านี้ นอกจากนี้ การวิเคราะห์ข้างต้นเน้นย้ำถึงความสำคัญของการสนับสนุนคนทำงานเหล่านี้ ผ่านการอบรมการเพิ่มทักษะ และจัดเตรียมทักษะใหม่ๆ เพื่อพวกเขาจะได้พร้อมที่จะเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในอุตสาหกรรมนี้</p>
<p><strong>ที่มา:</strong>
From tradition to transformation: Employment trends in postal and courier services (Souleima El Achkar, ILOSTAT, 9 October 2023)</p>
</div></div></div><div class="field field-name-field-variety field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">รายงานพิhttps://fb.me/prachatai : ทวิตเตอร์ https://twitter.com/prachatai : LINE ไอดี = @prachatai</div></div></div>

https://prachatai.com/journal/2023/11/106732