|
หัวข้อ: การทำขี้ไต้ก่อไฟ ตามวิถีชาวบ้าน เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 19 พฤษภาคม 2566 13:25:07 (http://www.sookjaipic.com/images_upload/98309767370422_1_Copy_.jpg) การทำขี้ไต้ก่อไฟ ตามวิถีชาวบ้าน ยายชราศรีสะเกษสืบสานวิถีชาวบ้านทำขี้ไต้ก่อไฟทำอาหารในครอบครัวและในหมู่บ้านอย่างเหนียวแน่น ยายตุน ใชโย อายุ ๗๖ ปี ราษฏร์บ้านตาด ต.ตาโกน อ.เมืองจันทร์ จ.ศรีสะเกษ นำถังแกลลอนพลาสติกออกจากบ้านไปที่สวนข้างบ้านเพื่อมาตักเอาน้ำยางของต้นสะแบง( คล้ายต้นยางนา เป็นสายพันธุ์เดียวกัน) เพื่อเอาไปทำ "ขี้ไต้หรือกระบอง" ในการทำให้ต้นสะแบงเพื่อเอาน้ำมันยางที่มีสีดำ ครั้งแรกด้วยการเอาขวานไปฟันต้นสะแบงให้บุ๋มเข้าไป เพื่อรองรับน้ำยางซึ่งค่อยซึมออกมา ประมาณ ๒ อาทิตย์ก็ไปตักน้ำมันยาง ได้ประมาณ ๑ แก้วน้ำดื่ม เมื่อตักได้แล้วก็จะจุดไฟให้เกิดความร้อนเพื่อที่จะล่อให้น้ำยางละลาย แล้วก็ดับไฟ ปิดรูไว้กันน้ำฝน อีก ๑ สัปดาห์จึงไปตักน้ำยางอีกครั้ง ขั้นตอนต่อมาก็จะไปหา "ต้นพอก" เพราะมีเนื้ออ่อนและยุ่ยเอาเสียมไปแซะให้เป็นชิ้นเล็กประมาณไม่เกิน ๑๐ ซม เก็บรวมมาใส่ครุถัง แล้วเอาน้ำยางสะแบงสีดำเทคลุกเคล้าเข้าไปเก็บไว้สัก ๒ วันให้น้ำยางซึมเข้าทั่วกับเนื้อไม้ ขั้นตอนต่อไปถึงตอนทำให้เป็นแท่ง โดยการเอาใบมะพร้าวมาตัดให้เสมอยาวประมาณครึ่งเมตร แล้วเอามาเย็บด้วยไม้ไผ่เล็กกว้างขนาด ๔ ใบมะพร้าว จากนั้นก็เอาขี้ใต้ที่ผสมน้ำยางใส่บนใบมะพร้าวแล้วก็ห่อเอาตอกไม้ไผ่มัด เป็นอันเสร็จขบวนการทำขี้ไต้หรือกระบอง มีความยาวประมาณ ๖๐ ซม.ตามความยาวของใบมะพร้าว ยายตุน บอกว่า แกทำกระบองช่วยพ่อแม่มาตั้งแต่เด็กๆ ในสมัยก่อนใช้กระบองส่องสว่างไปห้องน้ำ ส่องกบยามค่ำคืน สมัยก่อนนำไปแลกข้าว เอาไปขายตามงานวัดแถวนี้ ขายเพียงอันละ (หรือเล่มละ) ๑๕ บาท บางครั้งก็ขายได้ บางครั้งก็ขายไม่ได้ ยายต้องเอาไปขอแลกกับข้าวปลาอาหารกลับมาไว้กินในครอบครัว ทุกวันนี้หมู่บ้านชนบทไกลความเจริญ ชาวบ้านยังดำเนินชีวิตแบบโบราณ คงนำขี้กระบองมาเป็นเชื้อเพลิงก่อไฟหุงหาอาหารกิน จะมีชาวบ้านมาซื้อประจำ ขณะนี้ยายแก่ตัวแล้วทำไว้ขายเพียงวันละ ๕ อันเท่านั้น ขายอันละ ๒๐ บาทเท่านั้น เอาเงินไว้ใช้จ่าย นายสุรศักดิ์ เหลาคำ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลตาโกน กล่าวว่า ตอนเด็กๆ เคยเห็นคุณตาทำเหมือนกัน เพราะในสมัยก่อนยังไม่มีไฟฟ้าก็ใช้ขี้ไต้หรือกระบองนี่แหละส่องสว่าง ทุกวันชาวบ้านบางครอบครัวยังใช้ขี้ไต้เป็นเชื้อเพลิงให้การจุดติดถ่านหรือฟืนในการก่อไฟให้ติดเร็วขึ้นเพื่อหุงข้าวทำอาหาร เพราะหลายครอบครัวไม่มีเตาแก้สใช้ ต้องใช้ขี้ไต้ประจำ ราษฏร์ในหมู่บ้านยังดำเนินวิถีชาวบ้านนี้อยู่ ๓-๔ ราย ทำเพื่อใช้เองและขายภายในหมู่บ้าน ในการจุดไฟเพื่อเอาน้ำยางก็ไม่ได้ทำให้ต้นไม้ตายหรือเหี่ยวเฉาหักโค่นแต่อย่างใด ที่นี่เป็นป่าไม้สะแบง หรือต้นตาด เต็มไปหมด ก็สลับเปลี่ยนไปเอาน้ำยางต้นอื่นต่อไป เป็นวิถีชุมชนที่น่าทัศนศึกษาอย่างยิ่ง มีตำนานเล่าขานมาจากคนรุ่นเก่าที่ได้เคยร่วมคาราวานกับควาญช้างที่ไปคล้องช้างในเขตป่ากัมพูชา ว่า ทุกคนที่ไปจะนำขี้ใต้นี้ติดตัวไปด้วย ยามค่ำคืนที่พักแรมก็จะจุดไต้ให้เกิดแสงสว่างในป่า (http://www.sookjaipic.com/images_upload/97392048272821_2_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/20217268872592_3_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/12601217917270_4_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/70594134347306_5_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/20871152977148_.6_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/36336827402313_6_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/35489432265361_7_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/91170141597588_8_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/28961664065718_9_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/72438157101472_10_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/98521769295136_11_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/87043131639560_12_Copy_.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload/18209352675411_13_Copy_.jpg) ที่มา (เรื่อง/ภาพ) : พนมฎองแหรกศึกษา (เสนาะ วรรักษ์-โพสต์) |