พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๗๕ สังวรชาดก : ราชาผู้มีศีลาจารวัตรงาม

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๗๕ สังวรชาดก
ราชาผู้มีศีลาจารวัตรงาม

ในสมัยพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติในกรุงพาราณสี เนื่องจากพระราชาองค์นี้ทรงมีพระโอรสมากมายถึง ๑๐๐ พระองค์ อำมาตย์จึงไม่รู้ว่าพระราชาจะทรงมอบราชสมบัติให้ใครสืบต่อ
๒-๓ วันต่อมา พระเจ้าพรหมทัตก็เสด็จสวรรคต หลังจากงานพระราชทานเพลิงศพได้ ๗ วัน เหล่าอำมาตย์ก็ประชุมกันเพื่อสถาปนาพระกุมารขึ้นเป็นพระราชา ในที่สุดที่ประชุมตัดสินใจจะยกราชสมบัติถวายแก่เจ้าสังวรกุมาร พระโอรสองค์สุดท้อง พระกุมารทั้ง ๙๙ องค์ที่เหลือจึงไม่พอพระทัย มีหนังสือไปถึงเจ้าสังวรกุมารว่า “ราชสมบัติของบิดา จะต้องตกเป็นของผู้พี่ แต่ว่าน้องไม่ยอมร้องรบกัน” แล้วก็นำกำลังทหารไปล้อมวังของพระอนุชาไว้ เจ้าสังวรกุมารรับสาส์นจากพระเจ้าพี่แล้วก็ไปปรึกษาพระโพธิสัตว์ผู้เป็นอาจารย์ อาจารย์แนะนำให้บอกบรรดาพระเจ้าพี่ให้แบ่งราชสมบัติออกเป็น ๙๙ ส่วนสำหรับพระเจ้าพี่ทุกพระองค์ แล้วก็ไม่ต้องทำการรบ เจ้าสังวรกุมารเป็นเจ้าชายทรงธรรม ไม่อยากได้ใคร่ดีอะไร ส่งสาส์นตอบพวกพี่ๆ มีใจความว่า “พระราชสมบัติของพระบิดาขอให้เสด็จพี่ทั้งหมดทรงรับไว้เถอะ และขอให้แบ่งเท่าๆ กัน ส่วนหม่อมฉันไม่ต้องการแม้แต่ส่วนเดียว”
พระเจ้าพี่ทั้งหลายได้รับสาส์นของพระราชาแล้วก็ปรึกษากันว่า ผู้ที่ควรเป็นพระราชาที่สุดเป็นเจ้าสังวรกุมาร หาใช่เจ้าพี่องค์ใดไม่ พระเจ้าสังวรกุมารเป็นผู้มีคุณธรรม แม้พระราชบิดาก็ทรงไว้วางพระราชหฤทัย ที่ประชุมนั้นจึงให้ราชสมบัติตกเป็นของพระเจ้าสังวรกุมาร
เจ้าสังวรกุมารได้รับการสถาปนาเป็นกษัตริย์ มีพระนามว่า พระเจ้าสังวรมหาราช ภายหลังการขึ้นครองราชย์ พระองค์ได้ประทานยศอันยิ่งใหญ่แด่เจ้าพี่ทุกพระองค์อย่างเท่าเทียมกัน

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ผู้ดำรงอยู่ในศีลธรรม ย่อมได้ดีมีความเจริญรุ่งเรืองเสมอ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
อนตฺถชนโน โลโภ
ความละโมบโลภมาก ก่อให้เกิดความฉิบหาย (๒๕/๒๘๖)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม