พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๘๐ โกสิยชาดก : พราหมณ์ดัดนิสัยพราหมณี

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๘๐ โกสิยชาดก
พราหมณ์ดัดนิสัยพราหมณี

ในอดีตกาล พระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี
ในครั้งนั้นได้มีสำนักอาจารย์ทิศาปาโมกข์ เปิดสำนักศึกษาศิลปศาสตร์อยู่ในเมืองตักสิลา
สำนักการศึกษานี้มีชื่อโด่งดัง จึงมีบุตรของชนชั้นนำ เช่น กษัตริย์และพราหมณ์พากันไปเรียนเป็นจำนวนมาก ยังมีพราหมณ์คนหนึ่งมาหาอาจารย์ทิศาปาโมกข์ เล่าเรื่องของนางพราหมณีให้อาจารย์ฟังว่า มีความประพฤติชั่วร้ายหยาบช้าอย่างไร นางพราหมณีชอบหลอกเขาว่าป่วยเป็นโน่นเป็นนี่ประจำ ทั้งๆ ที่ไม่ได้ป่วย จึงขอให้อาจารย์ช่วยแก้ไขให้หน่อย
อาจารย์แนะนำให้โขลกใบไม้ ๕ อย่าง ผลไม้อีก ๓ อย่าง ผสมกับขี้วัวใส่ไว้ในภาชนะทองแดง และบังคับให้นางกินแก้โรค ถ้านางไม่ยอมกินก็เอาไม้เฆี่ยนโดยไม่ต้องนับ จิกผมกระชากตีเข่าเขย่าศอกซัดลงไปที่ชายโครงปลายคาง เดี๋ยวนางก็จะรู้สึกเปลี่ยนชีวิตซะใหม่ พราหมณ์ดีใจกับข้อแนะนำนั้นจึงรีบไปดำเนินการทันที
นางถามว่า “ใครบอกยานี้ให้พี่”
เขาตอบว่า “อาจารย์ให้มา”
นางไม่ยอมดื่ม เขาจึงขู่นางว่า “ถ้าเธอไม่ดื่ม ฉันก็จะตีไม่นับ”
นางรู้สึกว่าเราคงไม่อาจหลอกเขาได้อีกแล้ว จึงเลิกแกล้งป่วย เปลี่ยนเป็นคนขยันขันแข็ง เห็นงานมือไม้สั่นอยากจะทำร่ำไป

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนเราไม่ควรเกียจคร้าน เพราะความเกียจคร้านนำมาแต่ทางเสื่อม”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
นิทฺทาสีสี สภาสีลี อนุฏฺฐาตา จ โย นโร
อลโส โกธปญฺญาโณ ตํ ปราภวโต มุขํ
คนใดชอบนอน ชอบมั่วสุม ไม่เอางานเกียจคร้าน เอาแต่โกรธ งุ่นง่าน
นั่นคือปากทางของความเสื่อม (๒๕/๓๐๔)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม