ณ ริมฝั่งต้น "เจ้าพระยา" เมืองนครสวรรค์

ตรงอาคารรูปโค้ง เป็นจุดที่แม่น้ำปิงกับแม่น้ำน่าน ไหลมาบรรจบกัน เป็นจุดต้นกำเนิดของ "แม่น้ำเจ้าพระยา"

ณ ริมฝั่งต้น "เจ้าพระยา" เมืองนครสวรรค์
๑๑ ตุลาคม ๒๕๖๕

"น้ำ" เป็นสิ่งสำคัญในการดำรงชีวิต สังคมไทยใกล้ชิดและผูกพันอยู่กับสายน้ำ

ในอดีตที่ผ่านมา การตั้งถิ่นฐานชุมชน บ้านเรือน เมืองสำคัญหรือเมืองหลวง ล้วนตั้งอยู่ใกล้แม่น้ำ ลุ่มน้ำจึงเป็นดินแดนแห่งอารยธรรม ก่อให้เกิดวัฒนธรรมประเพณีต่างๆ สืบมา

แม่น้ำเจ้าพระยาเป็นลุ่มน้ำในภาคกลางที่มีขนาดใหญ่ที่สุดและมีความสำคัญที่สุดของประเทศ ครอบคลุมพื้นที่กว้างขวางมาก ทำให้พื้นที่บริเวณแม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่านมีความอุดมสมบูรณ์ในการเพาะปลูก การตั้งถิ่นฐานชุมชนและเมืองสำคัญๆ มาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นบ่อเกิดแห่งอารยธรรมที่มีความหลากหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการดำเนินชีวิตของคนไทยที่มีความสัมพันธ์กับสายน้ำอย่างเหนียวแน่นและมั่นคงสืบมาจนกระทั่งปัจจุบันนี้

แม่น้ำเจ้าพระยามีต้นกำเนิดจากแม่น้ำที่ไหลมาจากภาคเหนือ ๔ สาย คือแม่น้ำปิง แม่น้ำวัง แม่น้ำยม และแม่น้ำน่าน
   ๑. แม่น้ำปิง มีความยาวประมาณ ๗๑๕ กิโลเมตร มีต้นน้ำจากเทือกเขาในเขตอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ไหลลงทางทิศใต้ ผ่านพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน ตาก กำแพงเพชร และนครสวรรค์ มาบรรจบกับแม่น้ำวัง ที่ตำบลบ้านปากวัง อำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก หลังจากนั้นเรียกแม่น้ำสองสาย ได้แก่ แม่น้ำปิง และแม่น้ำวัง ที่ไหลมารวมกันว่า “แม่น้ำปิง”
   ๒. แม่น้ำวัง มีความยาวประมาณ ๔๐๐ กิโลเมตร มีต้นน้ำจากเทือกเขาในเขตอำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ไหลลงทางทิศใต้ ผ่านพื้นที่จังหวัดลำปางและจังหวัดตาก
   ๓. แม่น้ำยม มีความยาวประมาณ ๗๐๐ กิโลเมตร มีต้นน้ำจากภูเขาในเขตอำเภอปง จังหวัดพะเยา ไหลผ่านพื้นที่จังหวัดแพร่ สุโขทัย พิษณุโลก พิจิตร และนครสวรรค์ มาบรรจบกับแม่น้ำน่านที่อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์ หลังจากนั้นเรียกแม่น้ำสองสาย ได้แก่ แม่น้ำยมและแม่น้ำน่าน ที่ไหลมารวมกันว่า “แม่น้ำน่าน”
   ๔. แม่น้ำน่าน มีความยาวประมาณ ๗๔๐ กิโลเมตร มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาหลวงพระบาง ในเขตอำเภอปัว จังหวัดน่าน ไหลลงทางทิศใต้ ผ่านพื้นที่จังหวัดน่าน อุตรดิตถ์ พิษณุโลก พิจิตร โดยมีแม่น้ำยมไหลมาบรรจบที่อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์

เมื่อแม่น้ำสายหลัก ๔ สาย ได้แก่ แม่น้ำปิง (ที่รวมกับแม่น้ำวังมาแล้ว ที่อำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก) ไหลมาบรรจบกับแม่น้ำน่าน (ที่รวมกับแม่น้ำยมมาแล้ว ที่อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์) ตรงบริเวณตำบลปากน้ำโพ อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์ จึงเป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งมีความยาวทั้งสิ้นประมาณ ๓๗๐ กิโลเมตร ไหลผ่านไปทางทิศใต้ ผ่านพื้นที่ของจังหวัดต่างๆ ในเขตภาคกลาง ได้แก่ จังหวัดอุทัยธานี ชัยนาท สิงห์บุรี อ่างทอง พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี กรุงเทพมหานคร แล้วไหลออกสู่ทะเลที่อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรปราการ

จุดชมวิว "ต้นแม่น้ำเจ้าพระยา"

ฝั่งตรงข้ามป้าย "ต้นแม่น้ำเจ้าพระยา" เป็นตลาดปากน้ำโพ

ระดับน้ำของแม่น้ำปิง (คือแม่น้ำปิง กับแม่น้ำวัง นั่นเอง) หลากมาจากภาคเหนือไหลท่วมบ้านเรือนฝั่งตรงข้ามเมืองปากน้ำโพ
ภาพถ่าย : บริเวณชุมชนหน้าผา ใกล้ป้อมหนึ่ง - วันที่ ๑๑ ตุลาคม ๒๕๖๕

แม่น้ำเจ้าพระยาไหลลงทางทิศใต้

เขื่อนกันน้ำท่วมเมืองปากน้ำโพ ออกแบบก่อสร้างให้เป็นที่นั่งพักผ่อน ชมวิว ในช่วงเวลาเช้าและเวลาเย็นจะมีประชาชนมาเดินออกกำลังกาย

ความยาวของเขื่อนกันน้ำ สร้างเลาะแนวแม่น้ำเจ้าพระยาในเขตตัวเมืองซึ่งเป็นย่านการค้า วัดระยะได้ประมาณ ๖.๔ กิโลเมตร
สะพานในภาพ คือ เดชาติวงศ์ สร้างข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา

ณ ริมฝั่งต้น "เจ้าพระยา" เมืองนครสวรรค์ - ๑๑ ตุลาคม ๒๕๖๕