'มัทรีอัมพวา' สอนพวกศรัทธาหัวเต่า

มัทรีอัมพวา

ชาววัดรุ่นผม เริ่มแต่สมภารเจ้าวัด พระหนุ่มเณรน้อย อุบาสก อุบาสิกา คุ้นเคยกับขนบเทศน์มหาชาติ...ชาดก เรื่องพระเวสสันดรบำเพ็ญทานบารมีชาติสุดท้าย ก่อนอุบัติตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้ากันทั้งนั้น

แต่ละกัณฑ์ไม่เพียงเนื้อหายืดยาว พระยังต้องเทศน์ด้วยท่วงทำนอง...แปลกพิสดาร ไม่เหมือนกัน

เรื่องที่พระผู้ใหญ่เล่าเข้าหู ถ้าเป็นกัณฑ์มหาราชนั้น พระอาจารย์เยื่อสมภารวัดบางกุ้ง...ก็วัดที่อยู่กับค่ายบางกุ้ง มีโบสถ์ต้นไม้ใครไปถึงอัมพวา ก็ต้องไปให้ถึง ตอนนี้นี่แหละ

แค่ขึ้นต้น...นะ...ก่อนไปถึง โม แล้วก็ไป ตัสสะ อาจารย์เยื่อ เปล่งเสียงยาว หนัก ดังก้องกังวาน ผ่านเครื่องขยายเสียง ทำให้กระเบื้องหลังคาศาลาสะเทือน

หลายกัณฑ์ ทำนองเข้าหูเณรน้อยอย่างผม...น่าเบื่อ กัณฑ์เดียวที่ตั้งใจฟัง คือ "มหาพน"

ตัวอย่าง เพลินชมป่า ดารดาษ รุกขชาติเกลื่อนกลาดไป...ถ้านึกไม่ออก นึกไปถึงหลายเพลงแหล่ของ พร ภิรมย์ ที่ฮิตติดหู ทำนองมหาพนทั้งนั้น

แต่กัณฑ์ที่ฟังทั้งเนื้อเรื่อง และทำนองที่โหยหวนชวนร้องไห้ คือ กัณฑ์มัทรี

นึกเอาเถิด...พระนางมัทรีออกไปหาผลไม้ในป่า...จะกลับ เสือใหญ่ก็ขวางหน้า...เปิดช่องให้ชูชก ใช้วิชามาร ขอกัณหา ชาลี จากพระเวสสันดร...ไปเร่ร่อนขอทาน...เศร้าเสียดหัวใจสักแค่ไหน

ตรียัมปวาย บันทึกไว้ในหนังสือ ปริอรรถาธิบายแห่งพระเครื่อง เล่ม ๑ เรื่องพระสมเด็จ (พิมพ์ครั้งแรก ๒๔๙๕ พิมพ์ครั้ง ๖ ๒๕๒๐) เรื่อง มัทรีอัมพวา

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี)
วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร กรุงเทพมหานคร

คหบดีชาวอัมพวาสดับข่าวเล่าลือ เจ้าประคุณสมเด็จพุฒาจารย์โต วัดระฆัง เทศน์กัณฑ์มัทรีได้ไพเราะนัก จึงนิมนต์ไปเทศน์ที่บ้าน อีกใจเจ้าภาพอยากเห็นสมเด็จฯ นั่งเรือกราบกันยาหลังคากระแชง ที่พระเจ้าแผ่นดินถวาย

นิมนต์สมเด็จฯ มาทั้งที เจ้าภาพเตรียมคิด "กัณฑ์เทศน์" เป็นของมีราคามากมาย

แต่พอสมเด็จฯ มาถึงท่าหน้าบ้าน เจ้าภาพก็ผิดหวัง สมเด็จฯ ท่านไม่ได้นั่งเรือกราบกันยาหลังคากระแชง มีคนแจวหลายคน...ตามที่นึกเอาไว้

ท่านมาด้วยเรือสำปั้น มีลูกศิษย์คนเดียวพายมาเงียบๆ...

เจ้าภาพขึ้นบ้าน ดึงเอา "กัณฑ์เทศน์" ที่มีราคาหลายชิ้นออก

แต่พอถึงเวลา สมเด็จโตท่านเทศน์กัณฑ์มัทรีได้ไพเราะจับใจ เร่งศรัทธาที่มีน้อย ให้ค่อยๆ มีมากขึ้นๆ เจ้าภาพค่อยๆ ทยอยเอากัณฑ์เทศน์ที่แอบซ่อนออกมาถวาย...เต็มจำนวนเดิม

เรื่องนี้ สมเด็จฯ ท่านรู้นัย...เทศนาทิ้งท้าย...ยศศักดิ์อัครฐานนั้นเป็นสิ่งจอมปลอม มนุษย์เสกสรรขึ้นมาเอง ความจริงนั้นหามีอยู่ไม่ เป็นสิ่งไม่จีรังยั่งยืน

การบริจาคทาน...ท่านประสงค์ให้ละความตระหนี่เหนียวแน่น และความไม่ลุ่มหลงยินดีในสิ่งไม่แน่นอนทั้งหลาย ทำให้มองเห็นธรรม ตามความเป็นจริง

แล้วสมเด็จฯ ท่าน ก็ขอให้นำปัจจัยไทยทาน ที่ตั้งใจถวายไปแจกจ่ายแก่ยาจกวณิพกผู้ยากไร้ในละแวกบ้าน...อาตมภาพขออนุโมทนาในส่วนบุญนี้...แล้วก็ "เอวัง"

เทศน์กัณฑ์มัทรีอัมพวา เป็นเรื่องเล่าโด่งดังต่อกันมา สอนพวกศรัทธาหัวเต่า คือหดสั้นหรือยืดยาว...พวกที่ยึดเรื่องยศศักดิ์อัครฐานสำคัญกว่าเนื้อหาที่ได้จากการฟังเทศน์

เรือกราบกันยา หรือเรือกระแฉ่ง (เป็นเรือทรงเฉพาะเจ้านายชั้นพระองค์เจ้าเท่านั้น)

ที่มา (ส่วนหนึ่ง) : "มัทรีอัมพวา" โดย กิเลน ประลองเชิง คอลัมน์ ชักธงรบ หนังสือพิมพ์ไทยรัฐ ฉบับประจำวันศุกร์ที่ ๑๒ กันยายน ๒๕๕๗

กดด้านล่าง อ่านเพิ่มเติม
ปริศนาชาติกำเนิด และญาณวิเศษสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี)
http://www.sookjai.com/index.php?topic=47294.0