|
หัวข้อ: ตำนานสร้างพระศรีศาสดา พระพุทธรูปผู้พิทักษ์พระพุทธชินสีห์ เริ่มหัวข้อโดย: ใบบุญ ที่ 17 เมษายน 2566 13:54:02 (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%94%E0%B8%B2_Phra_Sri_Sassada.jpg) พระศรีศาสดา ประดิษฐาน ณ วัดบวรนิเวศ ราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร ตำนานสร้าง “พระศรีศาสดา” พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมือง “พระพุทธรูปผู้พิทักษ์พระพุทธชินสีห์” ผู้เขียน - กองบรรณาธิการศิลปวัฒนธรรม เผยแพร่ - ศฺิลปวัฒนธรรม วันพฤหัสที่ 13 เมษายน พ.ศ.2566 พระศรีศาสดา หรือพระศาสดา พระพุทธรูปปางมารวิชัย ประทับขัดสมาธิราบ ศิลปะสุโขทัย หล่อด้วยสำริด เป็นพระพุทธรูปโบราณคู่บ้านเมืองสร้างในคราวเดียวและเคยประดิษฐานร่วมพระอารามกับพระพุทธชินราช และพระพุทธชินสีห์ ที่เมืองพิษณุโลก ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ภายในวิหารพระศาสดา ตำนานการสร้างพระศรีศาสดามีหลายตำนาน ทางหนึ่งเล่าว่าเมื่อ พ.ศ.1500 พระเจ้าศรีธรรมไตรปิฎกมหาราช แห่งเมืองเชียงแสน เสด็จมาตีเมืองสองแควได้ทรงสร้างเมืองสองแควขึ้นใหม่ พระราชทานนามว่าเมืองพิษณุโลก จากนั้นทรงสร้างวัดวาอาราม มีวัดพระศรีรัตนมหาธาตุเป็นพระอารามหลวง ทรงหล่อพระพุทธรูป 3 องค์ได้แก่ พระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดา โปรดให้ประดิษฐานพระพุทธชินราช ณ พระวิหารใหญ่ ทิศตะวันตกของพระมหาธาตุประดิษฐานพระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดา ณ พระวิหารใหญ่ทิศตะวันออก ทางทิศเหนือองค์หนึ่ง ทิศใต้องค์หนึ่ง พระพุทธชินสีห์และพระศรีศาสดา จึงประดิษฐานอยู่ในวิหารเดียวกันเป็นเวลากว่า 900 ปี จนกระทั่งมีการอัญเชิญพระพุทธชินสีห์และพระศรีศาสดาลงมากรุงเทพฯ อีกทางหนึ่งนั้นว่า สมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไท แห่งกรุงสุโขทัย ทรงสร้างพระศาสดาขึ้นคราวเดียวกับพระพุทธชินราช และพระพุทธชินสีห์ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่า สร้างขึ้นใน พ.ศ.1900 พระพุทธรูป 3 องค์ ได้ประดิษฐานอยู่ในวิหารด้านทิศใต้ของวัดพระศรีรันตมหาธาตุมาแต่ต้น ต่อมาพระวิหารชำรุดไม่มีผู้ปฏิสังขรณ์ ในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เจ้าอาวาสวัดบางอ้อยช้างจึงได้อัญเชิญพระศรีศาสดามาไว้ที่วัดบางอ้อยช้าง จังหวัดนนทบุรี ต่อมาสมัยรัชกาลที่ 3 สมเด็จพระเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ ได้ขออัญเชิญพระศรีศาสดาไปเป็นพระประธานที่วัดประดู่ฉิมพลีคลองบางหลวง ซึ่งท่านสร้างขึ้น (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Buddha_images_at_Wat_Bowonniwet.jpg/800px-Buddha_images_at_Wat_Bowonniwet.jpg) พระพุทธชินสีห์ พระประธานภายในพระอุโบสถวัดบวรนิเวศวิหาร เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทราบ มีพระราชดำริว่าพระศรีศาสดาเป็นพระพุทธรูปอยู่ที่พระอารามหลวงมาแต่โบราณ ไม่สมควรอยู่ที่วัดอื่น ทั้งมีพระราชดำริว่า พระศรีศาสดานั้นสร้างขึ้นคราวเดียวกับพระพุทธชินสีห์ ซึ่งสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพทรงอัญเชิญมาประดิษฐานไว้ที่วัดบวรนิเวศวิหาร และพระพุทธรูปสององค์นี้เคยประดิษฐานอยู่ในพระอารามเดียวกันที่เมืองพิษณุโลก พระศรีศาสดาก็ควรประดิษฐานอยู่ที่วัดบวรนิเวศวิหารเช่นเดียวกับพระพุทธชินสีห์ แต่เพราะยังไม่ได้สร้างที่สำหรับประดิษฐาน จึงได้โปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญมาประดิษฐานไว้ที่มุขหน้าพระอุโบสถวัดสุทัศนเทพวราราม ราชวรมหาวิหาร ไปพลางก่อน เมื่อ พ.ศ.2396 ต่อมาเมื่อโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระวิหารขึ้นในวัดบวรนิเวศวิหารแล้ว จึงโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระศรีศาสดาจากวัดสุทัศน์ฯ ไปประดิษฐาน ณ พระวิหารนั้น เมื่อ พ.ศ.2406 พระศรีศาสดานั้นเป็นเสมือนพระพุทธรูปผู้พิทักษ์พระพุทธชินสีห์ |