ด้วงกว่าง สัตว์สวยงามที่มีความผูกพันกับมนุษย์มาอย่างยาวนาน

ด้วงกว่าง ๕ เขา : ภาพจาก 'บ้านรักไทย' ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน

ด้วงกว่าง ๕ เขา : ภาพจาก 'บ้านรักไทย' ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน

ด้วงกว่าง ๕ เขา

‘ด้วงกว่าง ๕ เขา’ เป็นสัตว์ที่เริ่มหายาก นอกจากในบริเวณป่าสมบูรณ์ มีอากาศเย็น จะมีในช่วงเดือนกันยายน–พฤศจิกายน สมัยนี้ หากพบด้วงกวางหรือแมงกวาง ๕ เขาที่ไหน แสดงว่าในพื้นที่นั้นเป็นธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ปลอดจากสารเคมี

ด้วงกว่างเป็นแมลงปีกแข็ง มีลักษณะพิเศษที่แตกต่างไปจากแมลงปีกแข็งจำพวกอื่นๆ อย่างเห็นได้ชัด คือ ตัวผู้จะมีขนาดใหญ่ และดูบึกบึน มีความยาวตั้งแต่เขาและตัวประมาณ ๑๐ เซนติเมตร มีปีกที่เป็นเปลือกแข็ง ๑ คู่ หุ้มลำตัวด้านบนที่นูนอยู่ เหมือนสวมชุดเกราะ มีสีดำคล้ำ หรือน้ำตาลเข้ม เงางาม มีอวัยวะบริเวณส่วนหัวที่งอกยาวออกมาคล้ายเขา อย่างน้อย ๑ คู่ จะอยู่ด้านบนและด้านล่างของส่วนหัว ซึ่งที่พบยากที่สุดคือ กว่าง ๕ เขา โดย "เขา" จะทำหน้าที่เป็นอาวุธประจำตัวชิงความเป็นหนึ่งในการเลือกคู่ อันเป็นพฤติกรรมตามธรรมชาติ ซึ่งอาจจะต่อสู้กันข้ามสายพันธุ์หรือแม้แต่ต่างวงศ์กันได้ เช่น วงศ์ด้วงคีม (Lucanidae) ที่มีพฤติกรรมคล้ายกัน โดยจะใช้เขาอันนี้ขวิดและหนีบหรือแม้กระทั่งยกคู่ต่อสู้ให้ลอยพ้นพื้นได้ ซึ่งการต่อสู้ของด้วงกว่างนั้นไม่ดุเดือดจนถึงขั้นบาดเจ็บหรือล้มตายกันไปข้างเหมือนสัตว์ชนิดอื่น อย่าง ปลากัดหรือไก่ชน แต่อาจจะทำให้เขาหักกันได้

ขณะที่ด้วงกว่างตัวเมียจะมีขนาดเล็กกว่า ไม่ค่อยสวยงาม และไม่มีเขา

หลังด้วงกว่างตัวผู้หาคู่ที่ถูกใจได้แล้ว จะใช้เวลาอยู่ด้วยกัน ๒-๔ เดือน ตัวผู้จะเริ่มตาย ส่วนตัวเมียเริ่มลงพื้นดินเพื่อวางไข่ จากนั้นจึงค่อยๆ ฝังกลบตัวเองและตายในที่สุด

วัฏจักรของด้วงกว่าง ช่วงที่ยังเป็นไข่และวัยอ่อนใช้เวลาอยู่ในดิน ๑-๒ เดือน จึงเริ่มกลายเป็นตัวหนอนหรือตัวด้วงสีขาว ตัวโต มีความยาวประมาณ ๕-๖ ซม.

พฤติกรรมหากินของด้วงกว่าง กินเศษตอไม้ใบไม้ผุ ผลไม้ ยอดพืชผัก ยอดหน่อไม้ ใบคราม ไม้มะกอก เมนูโปรดปรานเป็นพิเศษซึ่งคนที่เลี้ยงมีความเชื่อได้แก่ กล้วย และอ้อย หากเลี้ยงด้วยอ้อยด้วงกวางจะแข็งแรง ต่อสู้เก่ง และมีความอึด

ด้วงกว่างมีความผูกพันกับมนุษย์มาอย่างยาวนาน โดยใช้ทำเป็นเครื่องประดับหรือรับประทานเป็นอาหาร อีกทั้งยังเป็นที่นิยมในการเลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงด้วยในหลายพื้นที่ เพราะเหตุที่สามารถต่อสู้กันได้ จนเกิดเป็นเทศกาลหรือประเพณีท้องถิ่น เช่น ที่ประเทศญี่ปุ่นและภาคเหนือของไทย

ขอขอบคุณที่มาข้อมูล :
- เว็บไซต์ แนวหน้า.คอม
- เว็บไซต์ workpointtoday.com
- เว็บไซต์ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี