ทำไมแพะต้องรับบาป

.

ส่วนศาสนาฮินดู เซอร์มอเนียร์ วิลเลียมส์ สันนิษฐานว่า การฆ่ามนุษย์บูชายัญคงไม่เป็นที่ถูกอัธยาศัยพื้นฐานของพวกอารยัน คัมภีร์พราหมณะจึงอธิบายว่าเทวดาฆ่ามนุษย์ ส่วนที่เหมาะสมจะใช้บูชายัญก็ออกไปจากมนุษย์เข้าสู่ร่างม้า ม้าจึงกลายเป็นสัตว์ที่เหมาะสมจะใช้บูชายัญ เมื่อฆ่าม้า ส่วนที่เหมาะสมจะใช้บูชาก็ออกจากม้าไปเข้าร่างโค เมื่อฆ่าโค ส่วนที่เหมาะสมจะใช้บูชาก็ออกจากโคไปสู่แกะ จากแกะไปแพะ ส่วนที่เหมาะสมจะใช้บูชาคงอยู่ในตัวแพะนานที่สุด แพะจึงกลายเป็นสัตว์ที่เหมาะสมที่สุดสำหรับใช้ฆ่าบูชายัญ

ทั้งหมดคือความเป็นมาของแพะรับบาปตามพจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล

ภาพจาก :khunsukfarm.com

ในส่วนของพระพุทธศาสนา มีเรื่องกล่าวไว้ว่า ในสมัยหนึ่งพระพุทธเจ้าประทับอยู่ในพระเชตวัน เมืองสาวัตถี ทรงปรารภมตกภัต ได้ตรัสเล่าอดีตนิทานไว้ว่า

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้วในเมืองพาราณสี สมัยพระเจ้าพรหมทัต มีพราหมณ์ทิศาปาโมกข์ผู้หนึ่ง คิดจะทำมตกภัต (อุทิศคนตาย) จึงให้ลูกศิษย์จับแพะตัวหนึ่งไปอาบน้ำและประดับดอกไม้ เมื่อลูกศิษย์จูงไปที่ท่าน้ำ แพะก็ทราบถึงวาระสุดท้ายชีวิตของตนมาถึงแล้ว จึงเสียใจ และหัวเราะออกมาด้วยเสียงอันดัง และก็คิดเวทนาสงสารพราหมณ์ที่จะได้รับความทุกข์โศก จึงร้องไห้ออกมา แพะแสดงอาการเดี๋ยวหัวเราะ เดี๋ยวร้องไห้ออกมา ทำให้พวกลูกศิษย์แปลกใจ เมื่อนำแพะกลับมาถึงบ้านแล้ว จึงได้บอกเรื่องนี้แก่พราหมณ์ พราหมณ์จึงถามแพะถึงอาการเช่นนั้น
แพะจึงบอกพราหมณ์ว่า อดีตตนเคยเป็นพราหมณ์เหมือนกัน เพราะได้ฆ่าแพะตัวหนึ่งทำมตกภัต จึงเป็นเหตุให้ถูกฆ่าตัดศีรษะถึง ๔๙๙ ชาติ และชาตินี้เป็นชาติที่ ๕๐๐ พอดี จึงหัวเราะดีใจที่จะสิ้นกรรมในวันนี้ และร้องไห้เพราะสงสารท่านที่จะเป็นเช่นกับตนเอง

พราหมณ์ได้ฟังแล้วเกิดความสลดใจ จึงยกเลิกไม่ฆ่าแพะ และสั่งให้ลูกศิษย์ดูแลแพะเป็นอย่างดี เพื่อไม่ให้แพะเกิดอันตราย แพะจึงบอกพราหมณ์ว่า บาปกรรมของตนเองมีกำลังมาก อะไรก็ห้ามไม่ได้

พราหมณ์ได้สั่งให้ปล่อยแพะ เมื่อถูกปล่อย แพะได้ชะเง้อคอเพื่อกินใบไม้ใกล้แผ่นหินแห่งหนึ่ง สะเก็ดหินชิ้นหนึ่งได้ปลิวไปตัดคอแพะที่กำลังชะเง้อคออยู่พอดี แพะล้มลงสิ้นใจตายทันที

ที่มา : วารสารสายตรงศาสนา ปีที่ ๙ ฉบับที่ ๕ ประจำเดือนมิถุนายน - กรกฎาคม ๒๕๕๕ หน้า ๔๔-๔๕ จัดพิมพ์เผยแพร่โดยกรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม