วัดญวน

วัดญวน

เว็บมรดกไทยโดยเครือข่าย กาญจนาภิเษก รวบรวมเรื่องพระญวน สรุปความว่า เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๑๖ เกิดกบฏขึ้นที่เมืองเว้ เมืองหลวงของญวน ราชวงศ์ญวนพากันหนีพวกกบฏลงมาทางเมืองไซ่ง่อน โดย องเชียงชุน ราชบุตรองค์ที่ ๔ ของเจ้าเมืองเว้ หนีเรื่อยมาถึงกรุงธนบุรี เมื่อปี ๒๓๑๙ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้รับไว้ พระราชทานที่ให้ตั้งบ้านเรือนอยู่นอกฝั่งพระนครทางฝั่งตะวันออก บริเวณถนนพาหุรัดในปัจจุบัน

สมัยกรุงรัตนโกสินทร์องเชียงสือ ราชนัดดาของเจ้าเมืองเว้ เข้ามาขอพึ่งพระบรมโพธิสมภารพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าฯ ที่กรุงเทพฯ เมื่อปี พ.ศ.๒๓๒๖ ได้รับพระราชทานที่ตั้งบ้านเรือนบริเวณริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันออก ตำบลคอกกระบือ พวกญวนได้พากันอพยพครอบครัวมาอยู่ด้วยเป็นจำนวนมาก ก่อนย้ายไปอยู่ที่บางโพ

ครั้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว พ.ศ.๒๓๗๗ พระเจ้าแผ่นดินญวนพระนาม มินมาง ห้ามญวนถือศาสนาคริสตัง และจับพวกที่เข้ารีตลงโทษต่างๆ นานา จึงมีญวนเข้ารีตหนีภัยเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร โดยมาอยู่ที่เมืองจันทบุรีเป็นส่วนใหญ่ มีบางส่วนอพยพเข้ามาอยู่ในกรุงเทพฯ ได้รับพระราชทานที่อยู่ให้ที่สามเสน

ช่วงเวลาเดียวกัน เจ้าพระยาบดินทร์เดชาที่ยกทัพไปตีเมืองญวนในปี ๒๓๗๖ ได้ครัวญวนส่งเข้ามาถึงกรุงเทพฯ ในปีถัดมา

ครัวญวนที่เข้ามาครั้งนี้แบ่งเป็น ๒ พวกคือ พวกที่ถือพุทธศาสนาพวกหนึ่ง และพวกที่ถือคริสต์ศาสนาอีกพวกหนึ่ง พวกญวนที่ถือพุทธศาสนาโปรดเกล้าฯ ให้ไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่จังหวัดกาญจนบุรี สำหรับรักษาป้อมเมืองใหม่ที่ทรงสร้างขึ้นที่ปากแพรก

ส่วนพวกญวนที่ถือศาสนาคริสตังให้ไปตั้งบ้านเรือนอยู่ที่สามเสน ซึ่งมีญวนตั้งอยู่มาแล้วแต่เดิม และโปรดเกล้าฯ ให้ขึ้นอยู่ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อให้ทรงฝึกหัดเป็นทหารปืนใหญ่

ต่อมารัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ญวนที่เมืองกาญจนบุรีมาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ริมคลองผดุงกรุงเกษม จัดให้เป็นทหารปืนใหญ่ฝ่ายวังหลวงสืบมา

ญวนที่นับถือพระพุทธศาสนา เมื่อตั้งภูมิลำเนาอยู่แห่งใดก็จะนิมนต์พระญวนมาสร้างวัดเป็นที่บำเพ็ญการกุศลของพวกตนที่อยู่ ณ ที่แห่งนั้น โดยญวนรับเอาพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายานจากจีน พวกที่มากับองเชียงชุนครั้งกรุงธนบุรี สร้างวัดขึ้นที่บ้านหม้อ ๒ วัดคือ วัดกามโล่ตื่อ (วัดทิพยวารีวิหาร) อยู่หลังตลาดบ้านหม้อ ต่อมาเปลี่ยนเป็นวัดพระจีนปกครอง และ วัดโหย่คั้นตื่อ (วัดมงคลสมาคม) เดิมอยู่หลังวังบูรพาภิรมย์ ครั้นเมื่อจะตัดถนนพาหุรัด วัดนั้นอยู่ในแนวถนน รัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้าฯ ให้ทำผาติกรรมอย่างวัดไทย พระราชทานที่ดินและให้สร้างวัดใหม่ที่ริมถนนแปลงนาม อำเภอสัมพันธวงศ์

ส่วนญวนพวกที่มากับองเชียงสือ ในรัชสมัยรัชกาลที่ ๑ ได้สร้างวัดญวนขึ้น ๒ วัดคือ วัดคั้นเยิงตื่อ (วัดอุภัยราชบำรุง) อยู่ที่หลังตลาดน้อย ริมถนนเจริญกรุง อำเภอสัมพันธวงศ์ และ วัดกว๋างเพื้อกตื่อ (วัดอนัมนิกายาราม) ที่บางโพ

สำหรับพวกที่เข้ามาในรัชสมัยรัชกาลที่ ๓ ได้สร้างวัดญวนขึ้น ๓ วัดคือ วัดคั้นถ่อตื่อ (วัดถาวรวราราม) อยู่ที่เมืองกาญจนบุรี เมื่อญวนพวกนั้นย้ายเข้ามาอยู่ในกรุงเทพฯ ก็ได้สร้างวัดขึ้นอีกวัดหนึ่งคือ วัดเกี๋ยงเพื้อกตื่อ (วัดสมณานัมบริหาร) เรียกกันสามัญว่าวัดญวนสะพานขาว อยู่ที่ริมคลองผดุงกรุงเกษม อำเภอดุสิต และ วัดเพื้อกเดี้ยนตื่อ (วัดเขตร์นาบุญญาราม) อยู่ที่เมืองจันทบุรี

ต่อมามีวัดญวนที่พวกญวนและจีนช่วยกันสร้างอีก ๔ วัดคือ วัดโผเพื้อกตื่อ (วัดกุศลสมาคร) อำเภอสัมพันธวงศ์ ใกล้ถนนราชวงศ์ วัดตี๊หง่านตื่อ (วัดชัยภูมิการาม) อำเภอสัมพันธวงศ์ ตรอกเจ๊ฮัวเนียม

วัดหยิบเพื้อกตื่อ (วัดบำเพ็ญจีบพรต) อำเภอสัมพันธวงศ์ ใกล้ถนนเยาวราช ต่อมาเป็นวัดพระจีนปกครอง

วัดตื้อเต้ตื่อ (วัดโลกานุเคราะห์) อำเภอสัมพันธวงศ์ ซอยผลิตผล ถนนราชวงศ์ และวัดคั้นถ่อตื่อ (วัดถาวรวราราม) อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา

ที่มา : หนังสือพิมพ์ข่าวสด