[ สุขใจ ดอท คอม บ้านหลังเล็กอันแสนอบอุ่น ] ธรรมะ พุทธประวัติ ฟังธรรม ดูหนัง ฟังเพลง เกมส์ เบาสมอง ดูดวง สุขภาพ สารพันความรู้

นั่งเล่นหลังสวน => สุขใจ ร้านน้ำชา => ข้อความที่เริ่มโดย: สุขใจ ข่าวสด ที่ 04 มีนาคม 2567 21:34:47



หัวข้อ: [ข่าวมาแรง] - งานศึกษาตั้งคำถาม 'ฉลากสินค้าที่เป็นธรรม' (Fair Trade) ในสหรัฐฯ
เริ่มหัวข้อโดย: สุขใจ ข่าวสด ที่ 04 มีนาคม 2567 21:34:47
งานศึกษาตั้งคำถาม 'ฉลากสินค้าที่เป็นธรรม' (Fair Trade) ในสหรัฐฯ
 


<span class="submitted-by">Submitted on Mon, 2024-03-04 13:47</span><div class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even" property="content:encoded"><p>รายงานจาก Corporate Accountability Lab ตั้งคำถามกับผลิตภัณฑ์ติด 'ฉลากสินค้าที่เป็นธรรม' (Fair Trade) ในสหรัฐฯ ว่าแท้จริงแล้วกระบวนการที่ได้มานั้น เป็นธรรมกับแรงงานจริงหรือไม่ หลังพบเข้าข่ายใช้แรงงานบังคับในไร่ที่เม็กซิโก</p>
<p style="text-align: center;"><img alt="" src="https://live.staticflickr.com/65535/53565725302_a3dc03793f_o_d.jpg" />
<span style="color:#f39c12;">ที่มาภาพ: James Daria/Corporate Accountability Lab</span> (https://www.labornotes.org/sites/default/files/styles/full_width/public/main/articles/Cucumber%20Worker_Credit%20James%20Daria.jpg)</p>
<p>ผู้บริโภคชาวอเมริกันจำนวนมากที่เลือกซื้อสตรอเบอร์รี่ มะเขือเทศ และพืชผลอื่น ๆ ที่ติดฉลากไว้ว่า "เพาะปลูกอย่างรับผิดชอบ" "รับรองมาตรฐานแรงงาน" และ "สินค้าที่เป็นธรรม" ในซูเปอร์มาร์เก็ต</p>
<p>แต่เบื้องหลังฉลากดังกล่าว แรงงานชาวเม็กซิกันที่เก็บเกี่ยวพืชผลเหล่านี้อาศัยและทำงานอยู่ในสภาพแวดล้อมที่อาจเรียกว่า "การค้ามนุษย์ในศตวรรษที่ 21"</p>
<p>จากรายงาน "Certified Exploitation: How Equitable Food Initiative and Fair Trade USA Fail to Protect Farmworkers in the Mexican Produce Industry" (https://corpaccountabilitylab.org/certified-exploitation) โดยแอนนา แคนนิง (Anna Canning) และเจมส์ ดาเรีย (James Daria) จากองค์กร Corporate Accountability Lab ที่ได้สัมภาษณ์แรงงานจำนวน 200 คน พบรายละเอียดเกี่ยวกับการขโมยค่าแรงอย่างแพร่หลาย การล่วงละเมิดทางเพศ การตอบโต้ที่รุนแรง และการใช้แรงงานบังคับ</p>
<p>ในรัฐบาฮาแคลิฟอร์เนียของเม็กซิโก แรงงานในไร่ส่วนใหญ่มักได้รับค่าแรงเพียง 15 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อวัน ในขณะที่ทางเหนือเมื่อข้ามมายังพรมแดนสหรัฐฯ ไม่ถึง 200 ไมล์ แรงงานในไร่ในรัฐแคลิฟอร์เนีย ได้รับค่าแรงขั้นต่ำ 15 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อชั่วโมง บ่อยครั้งที่พวกเขาเก็บเกี่ยวผลผลิตให้กับแบรนด์ชื่อดัง เช่น Driscoll's หรือ Andrew &amp; Williamson แต่ก็มีความอยุติธรรมซุกซ่อนอยู่เบื้องหลังฉลากที่ระบุว่าผลิตภัณฑ์นั้น "เพราะปลูกอย่างรับผิดชอบ" "รับรองมาตรฐานแรงงาน" และได้รับการรับรอง "สินค้าที่เป็นธรรม"</p>
<p>ทั้งนี้จึงเกิดคำถามทำนองว่า สภาพการทำงานของแรงงานในไร่ ควรเป็นเรื่องของการเลือกซื้อของผู้บริโภค หรือเป็นเรื่องของการกำกับดูแลโดยหน่วยงานรัฐ? และใครเป็นผู้กำหนดว่าอะไรคือ "ความเป็นธรรม" ในสถานที่ทำงาน?</p>
<h2><span style="color:#3498db;">ฉลากเหล่านี้มีประโยชน์สำหรับแรงงานหรือไม่?</span></h2>
<p style="text-align: center;"><img alt="" src="https://images.squarespace-cdn.com/content/v1/5810dda3e3df28ce37b58357/1697507218649-3B1NQHE4HZ5K8PJY87YI/JornaleroCamposdeFresa.jpg" />
<span style="color:#f39c12;">ที่มาภาพ: James Daria/Corporate Accountability Lab</span> (https://images.squarespace-cdn.com/content/v1/5810dda3e3df28ce37b58357/1697507218649-3B1NQHE4HZ5K8PJY87YI/JornaleroCamposdeFresa.jpg)</p>
<p>องค์กรไม่แสวงหาผลกำไรที่ตั้งอยู่ในสหรัฐฯ อย่าง Fair Trade USA และ Equitable Food Initiative (EFI) อ้างว่าพวกเขาป้องกันการละเมิดแรงงานโดยการกำหนดมาตรฐานแรงงานสำหรับฉลากสินค้าที่เป็นธรรม (FairTrade Certified) มาตรฐานเหล่านี้ถูกกำหนดขึ้นผ่านกระบวนการที่ผ่านความเห็นจากแบรนด์ เกษตรกร และองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ในกรณีของ EFI นั้นรวมถึงความเห็นจากสหภาพแรงงานในภาคเกษตรกรรมของสหรัฐฯ ด้วย</p>
<p>เกษตรกรและผู้จัดจำสินค้าจะจ่ายเงินเพื่อรับการตรวจสอบว่าพวกเขาปฏิบัติตามมาตรฐานเหล่านี้หรือไม่ จากนั้น แบรนด์ต่าง ๆ จะจ่ายค่าลิขสิทธิ์เพื่อนำฉลากอย่าง “FairTrade Certified” ไปติดบนผลิตภัณฑ์ของตนเอง แนวคิดก็คือ ผู้บริโภคสามารถสนับสนุนการปฏิบัติที่เป็นธรรมต่อแรงงานได้ผ่านการเลือกซื้อสินค้า</p>
<p>แต่แรงงานในไร่กลับต้องเผชิญกับความเป็นจริงที่แตกต่างออกไป “ตั้งแต่ผมเริ่มทำงานที่ Rancho Nuevo เมื่อ 5 ปีที่แล้ว ผมไม่เห็นว่าแรงงานได้รับประโยชน์จาก EFI” แรงงานคนหนึ่งซึ่งขอให้ระบุตัวตนเขาว่า "แรงงานชาวไร่นู ซาวี" (Ñuu Saví Farmworker) กล่าว “นี่คือสิ่งที่ผมอยากรู้ว่า EFI ช่วยเราได้อย่างไร?”</p>
<p>(ชื่อของแรงงานในรายงานชิ้นนี้เป็นนามแฝงทั้งหมด พวกเขากังวลเกี่ยวกับการตอบโต้จากบริษัทในสหรัฐฯ รวมถึงการถูกขึ้นบัญชีดำไม่ให้สมัครวีซ่าเกษตรกรรมแขก H-2A ซึ่งให้โอกาสในการหารายได้ที่สูงขึ้น)</p>
<p>ผู้วิจารณ์กระบวนการออกใบรับรองด้านจริยธรรมอย่าง Fair Trade USA และ EFI ส่วนใหญ่ประณามว่าเป็นเพียงการประชาสัมพันธ์ให้แบรนด์สินค้าเท่านั้น แต่รายงานชิ้นนี้แสดงให้เห็นว่ามาตรฐานเหล่านี้ยังแย่กว่า "ความไร้ประโยชน์" นั่นคือ กระบวนการออกใบรับรองเหล่านี้กำลังสร้างอาณาจักรของตนเองขนานกันของกฎระเบียบที่มีอยู่แล้ว และกลับทำตัวเป็นมิตรกับแบรนด์สินค้า</p>
<p>แทนที่จะเป็นการ "จัดตั้งสหภาพแรงงานอย่างเสรี" แต่แรงงานในไร่ที่ได้รับการรับรองจะได้รับข้อเสนอให้เข้าร่วม "คณะกรรมการร่วมกับฝ่ายบริหาร" และแทนที่จะเป็นการสร้างความสามัคคีของแรงงาน อีกฝั่งหนึ่งของชายแดน กลับได้รับข้อเสนอให้ผู้บริโภคสนับสนุนแรงงานผ่านการเลือกซื้อสินค้าอย่างมีจริยธรรม</p>
<h2><span style="color:#3498db;">สหภาพแรงงานที่บริษัทควบคุมไว้</span></h2>
<p>แรงงานชาวไร่นู ซาวี เล่าประสบการณ์ของเขากับ EFI เพื่อชี้ให้เห็นถึงข้อจำกัดของรูปแบบที่เป็นอยู่ ทั้งนี้มีเสียงไม่พอใจที่คล้ายคลึงกันมากมายในบรรดาแรงงานภาคเกษตรกรรมข้ามแดน 2 ล้านคน จากรัฐทางใต้ของเม็กซิโก </p>
<p>อันที่จริง ตัวแรงงานมองว่าใบรับรอง Fair Trade USA และ EFI เป็นเครื่องมือในการกดขี่โดยฝ่ายบริหาร พวกเขาเปรียบเทียบใบรับรองเหล่านี้กับสหภาพแรงงานของบริษัทที่ควบคุมขบวนการแรงงานของเม็กซิโกไว้อย่างเหนียวแน่น</p>
<p>ในกระบวนการการออกใบรับรองเหล่านี้มีการจัดตั้งคณะกรรมการร่วมแรงงาน-ฝ่ายบริหาร ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อให้มีระบบการร้องเรียนที่คล้ายกับสหภาพแรงงาน EFI อธิบายว่า คณะกรรมการนี้เป็นเครื่องมือในการเสริมพลังให้แรงงานและสร้างทักษะความเป็นผู้นำ</p>
<p>แต่ลูซินดา (Lucinda) แรงงานที่เข้าร่วมคณะกรรมการที่ Rancho Nuevo Produce กล่าวว่า การจัดตั้งคณะกรรมการนี้ไร้ประสิทธิภาพโดยสิ้นเชิง "พวกเขาอยู่ข้างเจ้านายเสมอ เพราะพวกเขาทั้งหมดเป็นครอบครัวเดียวกัน"</p>
<p>ทั้งใบรับรอง Fair Trade USA และ EFI ประเมินการปฏิบัติตามมาตรฐานผ่านบริษัทตรวจสอบจากภายนอกที่เข้าเยี่ยมชมพื้นที่เพาะปลูกและสัมภาษณ์แรงงาน</p>
<p>กระบวนการตรวจสอบนี้ดำเนินการเพื่อให้ผลลัพธ์ที่ดี โดยมุ่งเน้นที่การสัมภาษณ์แบบกลุ่มย่อยต่อหน้าฝ่ายบริหาร "ใช่ พวกเขาถามเราหลายคำถาม" ลูซินดากล่าว "แต่เราไม่สามารถพูดความจริงได้ เพราะผู้ประสานงานของบริษัทอยู่ที่นั่น และฝ่ายทรัพยากรบุคคลก็อยู่ที่นั่น"</p>
<p>"ก่อนที่พวกเขา [ผู้ตรวจสอบ] จะมา พวกเขาบอกเราว่า 'เราต้องคุยเรื่องนี้ และเมื่อพวกเขามา เราต้องบอกพวกเขาว่าใช่' กล่าวอีกนัยหนึ่ง พวกเขาสั่งให้เราโกหก และจริง ๆ แล้ว เราไม่ได้ปฏิบัติตามข้อกำหนดอย่างแท้จริง"</p>
<h2><span style="color:#3498db;">ขัดขวางการรวมตัวของแรงงาน </span></h2>
<p style="text-align: center;"><img alt="" src="https://images.squarespace-cdn.com/content/v1/5810dda3e3df28ce37b58357/a4b8d3cc-1a96-46af-896e-e30fe19a162c/Las+Cebollas+1+Santa+Monica.jpg" />
<span style="color:#f39c12;">ที่มาภาพ: James Daria/Corporate Accountability Lab</span> (https://images.squarespace-cdn.com/content/v1/5810dda3e3df28ce37b58357/a4b8d3cc-1a96-46af-896e-e30fe19a162c/Las+Cebollas+1+Santa+Monica.jpg)</p>
<p>คำบอกเล่าของลูซินดา สอดคล้องกับผลการวิจัยภาคสนาม 8 ปี ที่นำมาสู่รายงานฉบับนี้ และสอดคล้องกับผลการวิจัยในอุตสาหกรรมอื่นๆ ตั้งแต่การเพาะปลูกเก็บเกี่ยวพืชผลทางการเกษตรไปจนถึงการผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ และในอุตสาหกรรมแฟชั่น ผู้ตรวจสอบเหล่านี้มักจะอนุมัติการละเมิดสิทธิอย่างรุนแรง</p>
<p>ขณะที่โมเดลการออกใบรับรองเหล่านี้กลายเป็นเรื่องปกติมากขึ้น ในฐานะกลยุทธ์เพื่อแก้ไขทั้งปัญหาสิ่งแวดล้อมและปัญหาสังคมในห่วงโซ่อุปทาน แต่มักถูกวิพากษ์วิจารณ์มากขึ้นว่าเป็น "กลยุทธ์แบบนุ่มนวล” ที่ขัดขวางการจัดตั้งสหภาพแรงงานที่เป็นอิสระ การออกใบรับรองเช่นนี้ดำเนินการโดยดึงความพยายามของแรงงานเข้าสู่คณะกรรมการที่ควบคุมโดยฝ่ายบริหารซึ่งไร้ประสิทธิภาพ และส่งเสริมแรงจูงใจด้วยเงินเพียงเล็กน้อย - แรงจูงใจที่แรงงานคนหนึ่งกล่าวว่า "เหมือนกับการปิดตาลาเพื่อนำมันมาใช้งาน"</p>
<p>หนึ่งในข้อโต้แย้งที่สนับสนุนการออกใบรับรองเหล่านี้คือ พวกเขาช่วยเติมเต็ม "ช่องว่างการกำกับดูแล" ที่บริษัทข้ามชาติดำเนินธุรกิจโดยมีกฎระเบียบหรือการบังคับใช้มาตรฐานคุ้มครองแรงงานเพียงเล็กน้อย</p>
<p>แต่ในความเป็นจริง มาตรฐาน Fair Trade USA และ EFI ต่ำกว่ามาตรฐานกฎหมายแรงงานของเม็กซิโกด้วยซ้ำ ส่วนประเด็นสำคัญ ผู้ออกใบรับรองอ้างว่าได้ "เสริมพลัง" ให้แรงงานผ่านการฝึกอบรมด้านความปลอดภัย แต่พวกเขากลับปฏิเสธสิทธิตามกฎหมายของแรงงาน</p>
<p>ในรายงานฉบับนี้ยังพบองค์ประกอบบางอย่างของมาตรฐานการรับรองที่ลดลงน้อยลงตามกาลเวลา ซึ่งขัดแย้งกับข้ออ้างของผู้ออกใบรับรองเรื่อง "การปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง"</p>
<h2><span style="color:#3498db;">สินค้าที่ไม่เป็นธรรม</span></h2>
<p>กลุ่มแรงงานข้ามชาติเก็บแตงกวาที่ Rancho Santa Mónica ในเม็กซิโก ซึ่งเป็นไร่ที่ยังคงได้รับใบรับรองสินค้าที่เป็นธรรม (Fair Trade) จาก EFI ในสหรัฐฯ ถูกยึดเอกสารประจำตัวและได้รับค่าแรงอย่างล่าช้า พวกเขาถูกบังคับให้ทำงานนานเกินเวลาโดยไม่มีวันหยุด</p>
<p>“ผมรู้สึกเหมือนเป็นทาส” ปาโบล (Pablo) แรงงานคนหนึ่งกล่าว สภาพการทำงานของพวกเขาตรงกับตัวชี้วัดของการใช้แรงงานบังคับตามที่องค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) กำหนดไว้</p>
<p>สุดท้ายแล้ว ไม่ใช่ผู้ตรวจสอบหรือองค์กรอย่าง EFI ที่ช่วยเหลือแรงงานเหล่านี้ออกมาจากสถานการณ์นั้นได้ แต่เป็นการแทรกแซงของสหภาพแรงงานเกษตรกรรมอิสระเพียงแห่งเดียวในภูมิภาค นั่นคือ สหภาพแรงงานอิสระประชาธิปไตยแห่งชาติ (Sindicato Independiente Nacional Democrático de Jornaleros Agrícolas หรือ SINDJA)</p>
<p>SINDJA ให้การสนับสนุนการรวมตัวของแรงงานและการนัดหยุดงานประท้วงเพื่อเรียกร้องค่าแรงและสภาพการที่ดีขึ้น แต่ก็ยังไม่มีการข้อตกลงการต่อรองร่วมระหว่างสหภาพแรงงานและบริษัทเจ้าของไร่</p>
<p>ข้อตกลงเหล่านั้นอยู่ภายใต้การควบคุมของสหภาพแรงงานบริษัท ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งขององค์กรแรงงานอย่างสมาพันธ์แรงงานเม็กซิกันประจำภูมิภาค (Regional Confederation of Mexican Workers) และสมาพันธ์แรงงานเม็กซิกัน (Confederation of Mexican Workers) สิ่งนี้สะท้อนถึงความท้าทายสำคัญที่แรงงานเกษตรกรรมเผชิญ นั่นคือการควบคุมอย่างเข้มงวดของสหภาพแรงงานบริษัทที่มีต่อขบวนการแรงงานเม็กซิโก</p>
<p>สหภาพแรงงานที่ควบคุมโดยบริษัท ถือเป็นสิ่งต้องห้ามตามอนุสัญญาสิทธิในการจัดตั้งองค์กรและการต่อรองร่วม (อนุสัญญาที่ 98) ของ ILO ถึงกระนั้น สหภาพแรงงานบริษัทเหล่านี้ยังคงมีอยู่ กระทั่งในไร่ที่ได้รับการรับรอง - แม้ว่ามาตรฐานของผู้รับรองจะสัญญาว่าจะปกป้องเสรีภาพในการรวมตัวกันของแรงงาน</p>
<p>ในอุตสาหกรรมการส่งออกอื่น ๆ เช่น การผลิตรถยนต์ การปฏิรูปแรงงานที่ระบุไว้ในข้อตกลงสหรัฐอเมริกา-เม็กซิโก-แคนาดา (USMCA) กำลังผลักดันให้มีการเลือกตั้งสหภาพแรงงานอย่างเสรีและเป็นธรรม ซึ่งสหภาพแรงงานบริษัทเคยปิดกั้นมานาน</p>
<p>อย่างไรก็ตาม ภาคการเกษตรกรรมยังไม่ได้ถูกกำหนดให้เป็นภาคส่วนสำคัญสำหรับการปฏิรูปดังกล่าว</p>
<p>ภายใต้สถานการณ์เช่นนี้ การรับรองสินค้าที่เป็นธรรมช่วยให้บริษัทสามารถเปลี่ยนโฉมหน้าสภาพการณ์ที่เอารัดเอาเปรียบ และบ่อนทำลายการรวมตัวกันของแรงงาน ซึ่งจะเป็นสิ่งจำเป็นในการปรับปรุงสภาพการทำงานให้ดีขึ้น</p>
<p>ดังที่ราอูล (Raul) แรงงานคนหนึ่งกล่าวว่า “สำหรับผมสินค้าที่ติดฉลาก Fair Trade หมายถึงสินค้าที่ไม่เป็นธรรม”</p>
<p> </p>
<p><strong>ที่มา:</strong>
Why Fair Trade Produce Labels Are Bogus (Anna Canning and James Daria, Labor Notes, 16 January 2024) (https://www.labornotes.org/2024/01/why-fair-trade-produce-labels-are-bogus)
CERTIFIED EXPLOITATION HOW EQUITABLE FOOD INITIATIVE AND FAIR TRADE USA FAIL TO PROTECT FARMWORKERS IN THE MEXICAN PRODUCE INDUSTRY (Anna Canning and James Daria, Corporate Accountability Lab, October 2023) (https://corpaccountabilitylab.org/certified-exploitation)</p>
<p> </p>
</div></div></div><div class="field field-name-field-variety field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">รายงานพิเศษ[/url]</div></div></div><div class="field field-name-field-category field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">แรงงาน[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">ต่างประเทศ[/url]</div></div></div><div class="field field-name-field-tags field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B9%81%E0%B8%9F%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%94" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">แฟร์เทรด[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/fair-trade" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">Fair Trade[/url]</div><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">สินค้าที่เป็นธรรม[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/%E0%B8%AA%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B2" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">สหรัฐอเมริกา[/url]</div><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B8%B4%E0%B9%82%E0%B8%81" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">เม็กซิโก[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0%B8%A3" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">แรงงานภาคการเกษตร[/url]</div></div></div><div class="field field-name-field-promote-end field-type-text field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even">ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่เฟซบุ๊ก https://fb.me/prachatai : ทวิตเตอร์ https://twitter.com/prachatai : LINE ไอดี = @prachatai</div></div></div>
 

https://prachatai.com/journal/2024/03/108305