ไข่
สำนักโภชนา กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ระบุว่า ไข่ไก่และไข่เป็ดเป็นอาหารที่มีการบริโภคอย่างกว้างขวาง เพราะหาซื้อง่าย ราคาไม่สูงมาก ปรุงเป็นอาหารได้หลากหลาย มีรสอร่อย ประการสำคัญ ไข่เป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยให้สารอาหารที่จำเป็นหลายอย่าง (ลูกไก่และลูกเป็ดขณะเจริญเติบโตอยู่ในไข่ก็ใช้สารอาหารในไข่เจริญเติบโตขึ้นเป็นชีวิตใหม่) ต่อมาเมื่อมีการศึกษา วิจัย เกิดองค์ความรู้ใหม่ๆ เกี่ยวกับไข่และภาวะการเกิดโรคของมนุษย์ที่เกี่ยวข้องกับการรับประทานอาหาร ทำให้ผู้บริโภคไม่แน่ใจว่าเป็นอาหารที่บำรุงหรือทำร้ายร่างกายกันแน่
คุณค่าทางโภชนาการของไข่ ไข่ไก่ 1 ฟอง น้ำหนักเฉลี่ยประมาณ 50 กรัม ให้พลังงาน 80 กิโลแคลอรี โปรตีน 7 กรัม ซึ่งองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ หรือเอฟเอโอ ได้จัดเป็นโปรตีนที่มีคุณภาพดีที่สุด มีคุณค่าทางชีวภาพของโปรตีน (Biological Value-BV) เป็น 100 หมายความว่าเป็นโปรตีนที่สมบูรณ์ มีประสิทธิภาพในการดูดซึมสูงกว่าโปรตีนชนิดอื่น มีไขมัน 6 กรัม และยังให้วิตามินและแร่ธาตุที่สำคัญมีประโยชน์ ต่อร่างกาย เช่น แคลเซียม ฟอสฟอรัส วิตามินเอ วิตามิน บี1, บี2, บี3, บี6 และบี12 ธาตุเหล็ก เลซิทิน เป็นต้น ส่วนคุณค่าทางโภชนาการของไข่เป็ดก็ใกล้เคียงกัน
คอเลสเตอรอลกับการบริโภคไข่ คอเลสเตอรอลเป็นสารอาหารประเภทไขมัน แต่ไม่ให้พลังงานแก่ร่างกาย พบในอาหารที่ได้จากสัตว์ในปริมาณที่แตกต่างไปตามชนิดและอวัยวะของสัตว์นั้นๆ คอเลสเตอรอลเป็นส่วนประกอบที่สำคัญในการทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย พบได้ทุกเซลล์ในร่างกาย ใช้สร้างฮอร์โมนเพศ กรดน้ำดีเพื่อใช้ในการดูดซึมไขมันและวิตามินที่ละลายในไขมัน เข้าสู่ร่างกายทางระบบทางเดินอาหาร คอเลสเตอรอลที่อยู่ในอาหารที่เรารับประทาน ไม่ได้แปลงไปเป็นคอเลสเตอรอลในเลือดโดยตรง ต้องผ่านกระบวนการต่างๆ ปริมาณคอเลสเตอรอลในเลือด ร้อยละ 80-90 ร่างกายเราสร้างขึ้นมาเองจากการทำงานของตับ และวัตถุดิบหลักที่ตับใช้สร้างคอเลสเตอรอลคือน้ำตาล การรับประทานอาหารหวานๆ น้ำหวาน น้ำตาล ร่างกายใช้ไม่หมด จะถูกแปลงเป็นไขมันแทน เป็นสาเหตุของไขมันในเลือดสูงที่แท้จริง
ชนิดของไขมันที่มีในอาหารที่เรารับประทาน เช่น ไขมันชนิดอิ่มตัว ก็มีส่วนสัมพันธ์กับการเพิ่มของคอเลสเตอรอล และมีส่วนกำหนดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดและหัวใจ ถ้าการเพิ่มของระดับคอเลสเตอรอลในเลือดเป็นคอเลสเตอรอลชนิดเลว โดยปัจจัยที่สัมพันธ์กับการมีคอเลสเตอรอลชนิดเลวสูง คือ บุหรี่ ความอ้วน เบาหวาน ระดับไตรกลีเซอไรด์สูง ขณะที่ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการมีคอเลสเตอรอลชนิดดี คือ ความสมดุลของการกิน การออกกำลังกาย การพักผ่อน สิ่งแวดล้อม และจิตใจดีมีคุณธรรมซึ่งทำให้ไม่เครียด
ไข่ถูกมองว่าเป็นอาหารที่มีคอเลสเตอรอลค่อนข้างมาก (ไข่ไก่ 1 ฟอง มีคอเลสเตอรอลเฉลี่ยประมาณ 180-250 มิลลิกรัม ทั้งนี้ มีการกำหนดให้ร่างกายควรได้รับคอเลสเตอรอลจากอาหารไม่เกิน 300 มิลลกรัมต่อวัน) คอเลสเตอรอลที่มีในไข่จะมีเฉพาะในไข่แดง ไข่ขาวไม่มีคอเลสเตอรอล ไข่แดงยังมีเลซิทินที่จะไปช่วยทำให้ไขมันแตกตัวเป็นอนุภาคเล็กๆ และไหลเวียนไปกับกระแสเลือด ป้องกันการจับตัวของไขมันที่ผนังหลอดเลือด ทั้งเลซิทินยังเป็นสารช่วยบำรุงประสาทและสมอง
ควรกินไข่วันละกี่ฟอง ช่วงเวลาที่ผ่านมา ประชาชนสับสนไม่แน่ใจในประโยชน์หรือโทษของการกินไข่ และการเกิดโรคไข้หวัดนกระบาดก็มีผลทำให้คนไทยบริโภคไข่น้อยมากเมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆ โดยคนไทยบริโภคไข่เพียง 132 ฟอง/คน/ปี ขณะที่คนญี่ปุ่นบริโภคถึง 347 ฟอง/คน/ปี, จีน 310 ฟอง/คน/ปี, มาเลเซีย 246 ฟอง/คน/ปี, สหรัฐอเมริกา 243 ฟอง/คน/ปี และสหภาพยุโรป 214 ฟอง/คน/ปี
มีข้อแนะนำดังนี้
1.เด็กอายุตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป ให้ไข่แดงต้มสุกผสมกับข้าวบด ให้ครั้งแรกปริมาณน้อยก่อนแล้วค่อยเพิ่มขึ้น เด็กอายุ 1 ขวบขึ้นไป จนถึงวัยรุ่น บริโภคได้วันละ 1 ฟอง
2.วัยทำงานสุขภาพปกติ บริโภค 3-4 ฟอง/สัปดาห์
3.ผู้ป่วยที่เป็นความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ควรบริโภคไข่ 1 ฟอง/สัปดาห์ หรือตามคำแนะนำของแพทย์