|
หัวข้อ: ครุฑสมัยอยุธยา เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 16 มีนาคม 2566 19:21:28 (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/60288962597648_8_Copy_.jpg) “พญาครุฑ” วัดครุฑาราม ต.คลองสระบัว อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา ทรงเครื่องชั้นสูง สวมชฎายอดดอกบัว มีรัศมีบนเศียรเทวะลักษณะแสดงถึงอานุภาพและพละกำลังมหาศาล ครุฑสมัยอยุธยา ครุฑสมัยอยุธยา นำมาใช้เป็นสัญลักษณ์ที่มีความเกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์ เมื่อมีการยกย่องพระมหากษัตริย์เป็นดั่งองค์พระนารายณ์อวตารมาเป็นพระราม กษัตริย์แห่งสูรยวงศ์ผู้ครองเมืองอโยธยาในคัมภีร์มหากาพย์รามายณะ ดังนั้นครุฑในฐานะสัญลักษณ์ของพระนารายณ์ จึงถูกนำมาใช้เป็นสัญลักษณ์แทนองค์พระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาหลายด้าน และปรากฏในรูปแบบต่างๆ โดยเฉพาะในตราพระราชลัญจกรพระครุฑพ่าห์ รวมถึงครุฑโขนเรือพระที่นั่งด้วย งานศิลปกรรมที่สะท้อนคติเรื่องครุฑในสังคมสมัยอยุธยานั้นมีหลากหลายรูปแบบ ทั้งงานสถาปัตยกรรมประติมากรรม จิตรกรรม รวมถึงประณีตศิลป์ ซึ่งนอกจากครุฑที่เป็นสัญลักษณ์ที่มีความเกี่ยวข้องกับพระมหากษัตริย์แล้ว ยังมีครุฑตามความเชื่อทางพุทธศาสนาด้วย การนำรูปครุฑมาตกแต่งศาสนสถาน เพื่อสื่อความหมายว่าครุฑคือผู้พิทักษ์ศาสนสถานยังสืบทอดต่อมา งานสถาปัตยกรรมจึงปรากฏรูปครุฑอยู่หลายส่วน เช่น ครุฑปูนปั้นประดับเจดีย์ทรงปรางค์ ที่ชั้นเชิงบาตรครุฑแบกพระมหาธาตุเจดีย์ วัดราชบูรณะ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ครุฑที่หน้าบันอุโบสถ วิหาร มีทั้งงานจำหลักไม้ งานปูนปั้น ทำรูปพระนารายณ์ทรงครุฑ หรือรูปครุฑอย่างเดียวก็มี เช่น พระนารายณ์ทรงครุฑ หน้าบันจำหลักไม้ วัดแม่นางปลื้ม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ครุฑปูนปั้นหน้าบันอุโบสถ วัดเขาบันไดอิฐ จังหวัดเพชรบุรี พระนารายณ์ทรงครุฑปูนปั้น หน้าบันอุโบสถ วัดไผ่ล้อม จังหวัดเพชรบุรี ครุฑแบกปูนปั้นประดับฐานเสมาวัดสระบัว จังหวัดเพชรบุรี ครุฑในงานจิตรกรรมมักอยู่ในภาพเทพชุมชุม เช่น ครุฑชุมชุม จิตรกรรมฝาผนังอุโบสถวัดเกาะ จังหวัดเพชรบุรี ครุฑในภาพเทพชุมชุม จิตรกรรมฝาผนังอุโบสถวัดใหญ่สุวรรณาราม จังหวัดเพชรบุรี ครุฑประดับเครื่องใช้ในพระพุทธศาสนา อาทิ ครุฑประดับธรรมมาสน์ ที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร จังหวัดพิษณุโลก ครุฑในตู้พระธรรมลายรดน้ำ หีบพระธรรม เช่น พญาครุฑบนบานประตูตู้พระธรรม ฝีมือช่างครูวัดเชิงหวาย ครุฑในงานประณีตศิลป์ เช่น ครุฑทองคำประดับพระปรางค์จำลองครุฑทองคำเหยียบนาค พบในกรุพระปรางค์วัดราชบูรณะ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา...กลุ่มเผยแพร่ กรมศิลปากร (ที่มาข้อมูล) |