[ สุขใจ ดอท คอม บ้านหลังเล็กอันแสนอบอุ่น ] ธรรมะ พุทธประวัติ ฟังธรรม ดูหนัง ฟังเพลง เกมส์ เบาสมอง ดูดวง สุขภาพ สารพันความรู้

'รอมฎอน' กังวลท่าทีนายกฯ ไม่รับรองให้ กม.ยกเลิก กอ.รมน.ในสภาได้ ย้ำปัญหาเหตุที่ต้องยุบ
 

<span class="submitted-by">Submitted on Wed, 2023-11-01 16:39</span><div class="field field-name-body field-type-text-with-summary field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even" property="content:encoded"><p>“รอมฎอน” ย้ำความจำเป็นเสนอกฎหมายยุบ กอ.รมน. เข้าสภา กังวลท่าทีนายกฯ เศรษฐา เหตุร่างกฎหมายถูกตีความเกี่ยวกับการเงินต้องให้นายกฯ รับรองถึงเข้าสภาได้ แนะรับรองร่างจะได้เปิดโอกาส สส. ถกเถียงเต็มที่ หากไม่รับ เสี่ยงทำภาพลักษณ์รัฐบาลพลเรือนเสียหาย</p>
<p>1 พ.ย. 2566 ฝ่ายสื่อสารพรรคก้าวไกลรายงานว่า รอมฎอน ปันจอร์ สส.บัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล พร้อมด้วย เชตวัน เตือประโคน สส.ปทุมธานี เขต 6 พรรคก้าวไกล ในฐานะรองประธานคณะกรรมาธิการการทหาร คนที่หก ร่วมแถลงข่าวกรณีการเสนอร่าง พ.ร.บ. ยกเลิก พ.ร.บ.การรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ. 2551 หรือร่างกฎหมาย ยุบ กอ.รมน. และท่าทีของ เศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี ต่อเรื่องนี้</p>
<p>รอมฎอนระบุว่าร่างกฎหมาย ยุบ กอ.รมน. อยู่ในชุดกฎหมายเปลี่ยนประเทศ โดยหัวใจสำคัญคือเสนอให้มีการปฏิรูปกองทัพและระบบงานความมั่นคงของประเทศ สถาปนาหลักการประชาธิปไตยที่รัฐบาลพลเรือนเป็นใหญ่ ทำให้กองทัพอยู่ห่างออกจากการเมืองมากที่สุด และอีกด้านหนึ่งคือการเปิดโอกาสสำหรับการสร้างสันติภาพที่ยั่งยืน โดยเฉพาะในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ และเป็นการพยายามทำให้ความมั่นคง ไม่ใช่เรื่องที่ถูกผูกขาดอยู่เพียงบทบาทและหน้าที่ของกองทัพเท่านั้น แต่ต้องเป็นเรื่องของประชาชน ถูกกระจายออกสู่มือของหน่วยงานพลเรือน ภายใต้การควบคุมดูแลของรัฐบาลพลเรือน</p>
<p>นอกจากนั้น ร่างกฎหมายนี้ยังพูดถึงการบริหารราชการที่มีความโปร่งใสและชอบธรรม เพราะที่ผ่านมามีข้อถกเถียงและข้อกล่าวหาต่อ กอ.รมน. จำนวนมาก เกี่ยวกับการใช้งบประมาณที่มากเกินจริงและไม่โปร่งใส เช่น กรณีล่าสุดเรื่องบัญชีผี หรือกรณีปฏิบัติการทางทหารที่เกี่ยวกับเด็ก ที่ครั้งหนึ่ง กอ.รมน. เคยระบุในเอกสารงบประมาณถึงตัวชี้วัด คือการพยายามเปลี่ยนความคิดเด็กอายุ 1-5 ขวบ ซึ่งต้องถามว่าเป็นกรอบคิดแบบไหนที่มองเด็กเข้ามาเกี่ยวข้องกับความขัดแย้งแบบนั้น</p>
<p>รอมฎอนกล่าวว่า ตั้งแต่ตอนพรรคอนาคตใหม่จนมาถึงพรรคก้าวไกล กอ.รมน. เป็นองค์กรที่ถูกตรวจสอบอย่างหนัก โดยเฉพาะปฏิบัติการข้อมูลข่าวสาร (IO) เราพบว่าการพยายามด้อยค่าแพร่มลทินของ กอ.รมน. ส่งผลด้านกลับทำให้ผู้คนเกิดความไม่เชื่อมั่นต่ออำนาจรัฐ ปฏิบัติการเหล่านี้เป็นหนึ่งในงานการเมืองที่สำคัญ ถ้าเราปล่อยให้หน่วยงานภายใต้กรอบคิดแบบนี้ทำงานต่อไป จะจำกัดโอกาสและทางเลือกของสังคมไทยในการแสวงหาทางออกจากความขัดแย้งและจุดบรรจบที่ลงตัวในทางการเมืองที่จะอยู่ร่วมกันระหว่างรัฐกับประชาชน</p>
<p>“เกือบ 20 ปีที่ผ่านมา ทิศทางการคลี่คลายความขัดแย้งนำโดยวิธีคิดแบบทหาร ทั้งที่หน่วยงานความมั่นคง ควรมีหน้าที่และอำนาจจำกัดอยู่เพียงการรักษาบูรณภาพแห่งดินแดน ควรทำหน้าที่ของรั้ว ไม่ใช่เอารั้วเข้ามาในห้องนั่งเล่นในพื้นที่ของพลเรือน ถ้าเรามี กอ.รมน. ซึ่งเป็นองค์กรตกทอดจากยุคสงครามเย็น ที่มีมุมมองต่อประชาชนว่าเป็นภัยคุกคาม การแก้ไขปัญหาความขัดแย้งจะทำได้ยากลำบาก” รอมฎอนกล่าว</p>
<p>รอมฎอนกล่าวต่อว่า ส่วนกรณีที่นายกฯ มีท่าทีเมื่อวานนี้ (31 ตุลาคม) ว่าไม่เห็นด้วยกับการยุบ กอ.รมน. ตนต้องบอกว่าปัจจุบันร่างกฎหมายฉบับนี้ถูกวินิจฉัยโดยประธานสภาฯ ว่าเป็นร่างเกี่ยวด้วยการเงิน ต้องให้นายกฯ ให้คำรับรองเพื่อให้มีการพิจารณาต่อในสภาผู้แทนฯ โดยการให้หรือไม่ให้คำรับรองนั้น อาจไม่เกี่ยวข้องกับท่าทีหรือจุดยืนว่าเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยกับการยุบ กอ.รมน. เพียงแต่เป็นการเปิดโอกาสให้กลไกทางรัฐสภาได้ทำหน้าที่ต่อไป ตนเข้าใจดีว่าแม้แต่ในพรรคร่วมรัฐบาลก็อาจเห็นต่างกันในประเด็นนี้ เช่น อดิศร เพียงเกษ สส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย ประธานวิปรัฐบาล รวมถึงพรรคร่วมรัฐบาลอื่นๆ โดยเฉพาะ สส. จากพรรคการเมืองที่ชนะการเลือกตั้งในจังหวัดชายแดนภาคใต้</p>
<p>จากประสบการณ์ของตน เห็นว่าประเด็นนโยบายยุบ กอ.รมน. ได้รับเสียงตอบรับเยอะมาก แทบเป็นฉันทามติสำหรับผู้คนในพื้นที่ที่มีการบังคับใช้กฎหมายพิเศษและอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของ กอ.รมน. ดังนั้น เชื่อว่าเพื่อนสมาชิก สส. ที่มาจากจังหวัดชายแดนภาคใต้ อาจมีท่าทีที่เห็นต่างไปจากนายกฯ และเราควรรับฟังเหตุผลของเขา นี่คือสาเหตุที่ตนเรียกร้องให้นายกฯ ให้คำรับรองต่อร่างกฎหมายฉบับนี้และเปิดทางให้สภาผู้แทนราษฎรได้พิจารณาต่อไป</p>
<p>“ถ้าท่านไม่ให้คำรับรอง อาจทำให้ภาพลักษณ์ของรัฐบาลพลเรือนที่ควรมีอำนาจเหนือกองทัพมัวหมอง ดังนั้นเพื่อยืนยันว่าท่านในฐานะ ผอ.รมน. และรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง มีสิทธิอำนาจอย่างเต็มที่ ไม่ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลใด ก็น่าเปิดโอกาสให้ผู้แทนราษฎรได้ถกเถียงกัน ไม่ต้องกังวล ไม่ต้องกลัว เพราะเราเถียงกันด้วยเหตุผลและสู้กันในการโหวต ซึ่งเป็นกลไกปกติของสภาผู้แทนราษฎร” รอมฎอนระบุ</p>
<p>รอมฎอนยังกล่าวต่อถึงช่องทางการรับฟังความเห็นของประชาชนต่อร่างกฎหมายฉบับนี้ในเว็บไซต์สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร ว่าตนเพิ่งตระหนักว่ากลไกของสภาฯ มีอิทธิพลมีพลังอย่างมาก จำได้ว่าเมื่อวันที่ 20 ตุลาคมที่ผ่านมา ตนเปิดดูเว็บไซต์ มีคนแสดงความคิดเห็นต่อร่างกฎหมายนี้แค่ 2 คน หลายกฎหมายก็มักเป็นอย่างนี้ ตนจึงลองโพสต์คลิปลงโซเชียลมีเดีย ถามผู้คนว่าเห็นด้วยหรือไม่ที่จะยุบ กอ.รมน. หลังจากนั้นก็มีคนหลั่งไหลเข้ามาแสดงความคิดเห็นเยอะมาก เพิ่มขึ้นเป็นหลักพันหลักหมื่น จนตอนนี้ถือเป็นความสำเร็จของสภาผู้แทนฯ ที่มีคนเข้ามาดูร่างกฎหมายถึง 250,000 คน และมีคนแสดงความเห็นกว่า 46,000 คน โดยผลออกมาปรากฏว่าคะแนนไม่เห็นด้วยนำอยู่ ซึ่งถ้าความเห็นของสาธารณะเป็นแบบนี้จริง ในมุมของ กอ.รมน. และนายกฯ ก็ไม่ควรกังวลอะไร</p>
<p>แต่ประเด็นสำคัญคือ มีการตั้งข้อสังเกตในโลกออนไลน์อยู่พอสมควร ว่าตัวคำถามในเว็บไซต์อาจกำกวม ทำให้คนที่เห็นด้วยกับการยุบ กอ.รมน. อาจจะตอบว่าไม่เห็นด้วย โดยเข้าใจว่าหมายถึงไม่เห็นด้วยกับ กอ.รมน. โดยจากที่ได้พูดคุยกับเจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบเครื่องมือนี้ ก็ยอมรับว่าอาจมีความเห็นในลักษณะนี้</p>
<p>ปัญหาข้อที่ 2 คนในจังหวัดชายแดนภาคใต้ สะท้อนมาที่ตนว่ารู้สึกไม่มั่นใจระบบ เพราะเว็บไซต์ต้องระบุเลขบัตรประจำตัวประชาชน เกรงว่าแสดงความเห็นแล้วจะมีผลกระทบกับเขาหรือไม่ เพราะหลายครั้งการสำรวจความคิดเห็นในจังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยเฉพาะเรื่องล่าสุดคือการประเมินผลการบังคับใช้ พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ ก็มีแบบสอบถามลงไปในพื้นที่ ให้ระบุชื่อ ที่อยู่ ลงลายเซ็น ว่าเห็นด้วยกับการขยายหรือไม่ อย่างไรก็ตาม ตนได้สอบถามเจ้าหน้าที่ ได้รับคำตอบว่าการระบุตัวตน จะเป็นข้อมูลลับ ไม่เปิดเผยต่อสาธารณะ และมีการจัดเก็บข้อมูลแยกส่วนจากความคิดเห็น</p>
<p>.</p>
<p>นอกจากนี้ ยังมีปัญหาโหวตซ้ำ ทำให้มีการประเมินว่าตัวเลขคนที่ไม่เห็นด้วยที่เข้ามาเยอะๆ อาจมาจากการโหวตซ้ำ ซึ่งตามข้อเท็จจริง ทางเจ้าหน้าที่ก็พบความเห็นที่มีลักษณะคล้ายการคัดลอกข้อความเหมือนๆ กัน ถึงอย่างนั้น แม้ความเห็นของประชาชนที่เข้ามาจะมีความสำคัญมาก แต่ไม่ว่าผลจะออกมาเป็นอย่างไร เหตุผลของการมีระบบนี้ คือการเปิดพื้นที่ เพื่อให้สภาฯ สามารถจัดทำเป็นเอกสารรายงานสรุปให้ สส. เป็นข้อมูลประกอบการพิจารณา เป็นประโยชน์ต่อการพิจารณากฎหมาย</p>
<p>ดังนั้น ถ้านายกฯ เศรษฐาให้คำรับรองและส่งร่างกลับมาที่สภาผู้แทนฯ เพื่อให้มีการบรรจุวาระพิจารณา เราจะได้เห็นรายงานและเหตุผลของผู้แสดงความเห็นทั้ง 2 ฝั่ง ทั้งนี้ ตนจะทำหนังสือถึงรองประธานสภาผู้แทนราษฎร คนที่ 2 ซึ่งกำกับดูแลระบบงานนี้ เพื่อขอข้อมูลและคำชี้แจงเกี่ยวกับระบบอย่างเป็นทางการต่อไป</p>
<p>รอมฎอนกล่าวว่า หลังจากนี้มีทางเลือกสำหรับนายกฯ เศรษฐา 3 ทาง ทางแรก คือการให้คำรับรองร่างกฎหมายยุบ กอ.รมน. เพื่อเดินไปตามกลไกปกติ คุยกันต่อในสภา ทางเลือกที่ 2 จะด้วยแรงกดดันหรืออะไรก็แล้ว นายกฯ อาจไม่ให้คำรับรอง ซึ่งตนทราบว่าขณะนี้มีคำแนะนำอย่างเป็นทางการจากทาง กอ.รมน. ส่งหนังสือไปยังสำนักงานเลขาธิการนายกรัฐมนตรี ว่าไม่ให้นายกฯ รับรองร่างกฎหมายนี้ และทางเลือกที่ 3 การปล่อยเกียร์ว่าง เพราะตามกฎหมายไม่ได้บอกว่านายกฯ ต้องส่งร่างกลับมาที่สภาฯ ภายกี่วัน ในสมัยอดีตนายกฯ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ก็มีร่างกฎหมายเกี่ยวด้วยการเงินที่ค้างไว้กว่า 40 ฉบับ</p>
<p>แต่ไม่ว่านายกฯ จะเห็นอย่างไร การยุบ กอ.รมน. ก็ยังเป็นวาระทางการเมืองที่สำคัญของตนและของพรรคก้าวไกล ซึ่งหลังจากนี้อาจดำเนินการในอีก 2 ช่องทาง ทางแรกคือการหยิบยกเรื่องนี้ไปคุยในคณะกรรมาธิการความมั่นคงแห่งรัฐ กิจการชายแดนไทย ยุทธศาสตร์ชาติและการปฏิรูปประเทศ ที่ตนเป็นกรรมาธิการ อีกทางคือการเข้าชื่อเสนอกฎหมายโดยภาคประชาชน แม้ไม่ได้เป็นบทบาทโดยตรงของ สส. หรือของพรรคก้าวไกล แต่ก็มีโอกาสในการพบปะพูดคุยกับภาคประชาชนหรือนักวิชาการ เพื่อเพิ่มพื้นที่ถกเถียงเรื่องนี้</p>
<p>ด้านเชตวัน กล่าวว่า จากคำสัมภาษณ์ของนายกฯ เกี่ยวกับสถานะ กอ.รมน. ถัดจากนี้ อาจเป็นอีกหนึ่งจุดเปลี่ยนที่จะขยายบทบาทของกองทัพในพื้นที่สาธารณะมากขึ้น โดยจุดเปลี่ยนแรกคือการมีกฎหมายรับรองออกมาหลังรัฐประหาร 2549 ในรัฐบาล พล.อ.สุรยุทธ์ จุฬานนท์ นั่นคือ พ.ร.บ.การรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.2551 ซึ่งก็คือกฎหมายที่พรรคก้าวไกลได้เสนอร่างกฎหมายเพื่อจะไปยกเลิกนั่นเอง</p>
<p>ต่อมาหลังการรัฐประหาร 2557 คำสั่งหัวหน้า คสช.51/2560 แก้กฎหมายที่รับรอง กอ.รมน.ฉบับนี้ โดยได้นิยามความมั่นคงที่ให้ กอ.รมน. เข้าไปมีบทบาทมากมาย ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบภัยคุกคาม, ภัยที่อาจจะเกิดขึ้นได้ทั้งจากภายในและภายนอก รวมถึงภัยดังกล่าวที่อาจเกิดจากการกระทำของบุคคลหรืออาจเกิดจากธรรมชาติ ซึ่งน่าสนใจว่าข้อเสนอเหล่านี้ มาจากงานศึกษาของ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา เรื่อง "การปรับบทบาทของกองทัพไทย เพื่อรองรับภัยคุกคามรูปแบบใหม่" ซึ่งศึกษาไว้ตอนที่ พล.อ. ประยุทธ์ เข้ารับการศึกษาที่วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร หลักสูตรการป้องกันราชอาณาจักร ภารัฐร่วมเอกชน รุ่นที่ 20 ปี 2550-2551 และต่อมากลายมาเป็นหนังสือชื่อ "กองทัพไทยกับภัยคุกคามรูปแบบใหม่" โดยหลายๆ เรื่องที่ พล.อ. ประยุทธ์เสนอ ปรากฏขึ้นจริงในการแก้กฎหมายในปี 2560 ขณะที่ พล.อ. ประยุทธ์ เป็นนายกฯ</p>
<p>แต่เรื่องเดียวที่ยังไม่เกิดขึ้น คือสิ่งที่งานของ พล.อ. ประยุทธ์ บอกว่า จะพยายามลดหน่วยงานความมั่นคง อย่างทหาร ตำรวจ ให้เหลือน้อยกว่าพลเรือน ในสัดส่วนที่เจ้าหน้าที่พลเรือน 60 เปอร์เซ็นต์ เจ้าหน้าที่ทหารและตำรวจ 40 เปอร์เซ็นต์ แต่เมื่อนายกฯ เศรษฐา ได้ประชุม กอ.รมน. ท่านบอกว่าไม่ได้มีการพูดเรื่องยุบ กอ.รมน. มีแต่พูดเรื่องใช้ "ที่ดินกองทัพ" มาให้ประชาชนใช้ประโยชน์ นี่ก็ยิ่งหมายความว่ากองทัพเป็นแกนหลักอยู่ในองค์กรนี้</p>
<p>ตนจึงคิดว่า คำให้สัมภาษณ์ของนายกฯ เป็นอีกครั้งหนึ่งที่จะขยายบทบาทของ กอ.รมน. ที่มีแกนหลักเป็นกองทัพ มายุ่งเกี่ยวกับสาธารณะ กับประชาชนมากขึ้น ดังนั้น ทางที่ดี แม้ว่านายกฯ อาจไม่เห็นด้วยกับการยุบ แต่ควรให้เรื่องนี้ถูกนำมาพูดคุยถกเถียงกันในสภาผู้แทนราษฎร ว่าจะยุบหรือจัดที่จัดทางให้ กอ.รมน. องค์กรที่มีทหารเป็นแกนหลัก ที่มีอำนาจสารพัดในสาธารณะอย่างไร</p>
<p> </p>
</div></div></div><div class="field field-name-field-variety field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">ข่าว[/url]</div></div></div><div class="field field-name-field-category field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">การเมือง[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%87" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">ความมั่นคง[/url]</div></div></div><div class="field field-name-field-tags field-type-taxonomy-term-reference field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%8E%E0%B8%AD%E0%B8%99-%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">รอมฎอน ปันจอร์[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%84%E0%B8%81%E0%B8%A5" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">พรรคก้าวไกล[/url]</div><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%99" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">กอ.รมน.[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%99" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน[/url]</div><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%9E" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">กองทัพ[/url]</div><div class="field-item odd"><a href="/category/%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B9%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%9E" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">ปฏิรูปกองทัพ[/url]</div><div class="field-item even"><a href="/category/%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%99-%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%99" typeof="skos:Concept" property="rdfs:label skos:prefLabel" datatype="">เชตวัน เตือประโคน[/url]</div></div></div><div class="field field-name-field-promote-end field-type-text field-label-hidden"><div class="field-items"><div class="field-item even">ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่เฟซบุ๊ก https://fb.me/prachatai : ทวิตเตอร์ https://twitter.com/prachatai : LINE ไอดี = @prachatai</div></div></div>
 

https://prachatai.com/journal/2023/11/106609