|
หัวข้อ: จัน หรือ จันอิน ผลไม้โบราณที่ใกล้สูญพันธุ์ : เกษตรน่ารู้ (ผลไม้ - Fruit) เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 14 กรกฎาคม 2567 17:20:57 (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/95442183688282_451387073_1883727835476221_549.jpg)
ที่มา นิราศพระบาท นิราศคำกลอนของ สุนทรภู่ จัน หรือ จันอิน จัน (ชื่อวิทยาศาสตร์: Diospyros decandra) มีชื่อเรียกอื่นว่า จัน, อิน, จันอินจันโอ, จันอิน, จันลูกหอม, จันท์ลูกหอม, จันขาว, ลูกจัน, ลูกอิน, จันอิน, ลูกจันทน์ เป็นต้น เป็นพืชวงศ์เดียวกับมะพลับและมะเกลือ เป็นพืชท้องถิ่นของประเทศไทย เปลือกต้นสีน้ำตาลอมดำ ใบเดี่ยว ดอกขนาดเล็ก สีขาวหรือเหลือง ผลกลมเมื่อสุก สีเหลืองรสหวาน ต้นอินจัน หรือ ต้นจัน เป็นต้นไม้ใหญ่ที่เจริญเติบโตช้า ผลมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว เป็นต้นไม้โบราณที่ในปัจจุบันใกล้จะสูญพันธุ์ สมัยนี้หาดูได้ค่อนข้างยาก ซึ่งเมื่อก่อนจะนิยมปลูกไว้ตามวัด ผลไม้อินจันมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางผลประมาณ 4-8 เซนติเมตร ที่ผลจะมีส่วนของกลีบเลี้ยงติดอยู่ที่จุก ผลอ่อนมีสีเขียว แต่เมื่อสุกแล้วจะเป็นสีเหลือง เนื้อนุ่ม มีกลิ่นหอมและมีรสหวาน สามารถรับประทานได้ และนับว่าเป็นไม้ผลที่ค่อนข้างแปลก โดยต้นเดียวกันแต่ออกผลได้ 2 แบบ ซึ่งไม่เหมือนกัน ผลหนึ่งลูกกลมป้อมๆ ขนาดใหญ่กว่ามาก และมีเมล็ด 2-3 เมล็ด ไม่มีรอยบุ๋ม มีรสฝาดหวาน เราเรียกว่า “ลูกอิน” แต่อีกผลลูกแบนๆ แป้นๆ มีขนาดเล็กกว่า ไม่มีเมล็ดหรือมีเมล็ดลีบ ผลมีรอยบุ๋มตรงกลาง รสฝาดหวาน มีกลิ่นหอม เราเรียกว่า “ลูกจัน“ โดยผลอินจันจะมีรสฝาด ต้องคลึงให้ช้ำก่อนรสฝาดจึงจะหายไป ผลอินจันเมื่อสุกนำไปแปรรูปเป็นของหวาน ผลดิบทางภาคอีสานนำไปตำส้มตำ โดยสับทั้งเปลือก ใช้แทนมะละกอ ปรุงรสเปรี้ยวด้วยมะยมและมะเฟือง สรรพคุณ : มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ยับยั้งการแตกตัวของเม็ดเลือดแดง บำรุงผิวพรรณ บำรุงกำลังให้สดชื่น แก้ลม แก้อาการอ่อนเพลีย บำรุงเลือดลม บำรุงหัวใจ แก้อาการนอนไม่หลับ แก้ไข้ แก้กำเดา บำรุงตับและปอดให้เป็นปกติ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้ยืนต้น สูง 10-15 เมตร เปลือกต้นเรียบ สีน้ำตาลแข้มอมเทา กิ่งอ่อนยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลปกคลุม กิ่งก้านเหนียว ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปรี กว้าง 2.5-3 ซม. ยาว 7-10 ซม. โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบเป็นมันลื่น สีเขียวเข้ม ดอก ดอกแยกเพศอยู่ต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้ออกเป็นช่อ ส่วนดอกเพศเมียออกดอกเดี่ยว ดอกสีขาวนวล กลีบดอกเชื่อมติดกันสั้นๆ ผล รูปกลมแป้นเรียกว่า ลูกจัน ไม่มีเมล็ด ผลกลม เรียกว่า อิน มีเมล็ด ผิวเรียบ ผลอ่อนสีเขียว ผลสุกสีเหลือง มีกลิ่นหอม รับประทานได้ ที่ขั้วผลมีกลีบเลี้ยงติดทน (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/98968993375698_451477445_1883727898809548_467.jpg) ผลจัน ผลไมัโบราณที่ใกล้สูญพันธุ์ คนสมัยก่อน จะเก็บผลจันที่สุกงอมวางไว้ใกล้หมอน กลิ่นหอมของลูกจันจะช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย นอนหลับสบาย และยังนำเนื้อจันไปผสมกับน้ำกะทิ น้ำตาลปีบ (ลักษณะเดียวกับน้ำกะทิทุเรียน) กินกับข้าวเหนียวมูน (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/89793958018223_457622673_1919421925240145_670.jpg) ลูกอิน ลักษณะผลกลม มีรสค่อนข้างฝาด ไม่นิยมรับประทาน |