|
หัวข้อ: ทิเบต (Tibet) เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 07 ธันวาคม 2567 14:34:30 (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/81314523642261_468361025_10229370585742124_83.jpg)
ชาวทิเบต (Tibetan) From Wikipedia, the free encyclopedia ชาวทิเบต (Tibetan) เป็นกลุ่มชาติพันธุ์เอเชียตะวันออกที่มีถิ่นกำเนิดในทิเบต ประชากรปัจจุบันของพวกเขาคาดว่าจะอยู่ที่ประมาณ ๖.๗ ล้านคน นอกจากคนส่วนใหญ่ที่อาศัยอยู่ในเขตปกครองตนเองทิเบตของจีนแล้ว ชาวทิเบตจำนวนมากยังอาศัยอยู่ในมณฑลกานซู ชิงไห่ เสฉวน และยูนนานของจีน รวมถึงในอินเดีย เนปาล และภูฏาน ชาวทิเบตส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธแบบทิเบต แม้ว่าคนกลุ่มน้อยจะนับถือศาสนาบอนซึ่งเป็นชนพื้นเมืองก็ตาม นอกจากนี้ยังมีชุมชนเล็กๆ ของชาวทิเบตมุสลิมและคริสเตียนอีกด้วย พุทธศาสนาในทิเบตมีอิทธิพลต่อศิลปะ ละคร และสถาปัตยกรรมของทิเบต ในขณะที่สภาพทางภูมิศาสตร์ที่โหดร้ายของทิเบตได้ก่อให้เกิดวัฒนธรรมการปรับตัวของการแพทย์และอาหารของทิเบต การมีคู่สมรสคนเดียวเป็นเรื่องปกติทั่วทิเบต บางครั้งพ่อแม่จะจัดเตรียมการแต่งงานหากลูกชายหรือลูกสาวไม่ได้เลือกคู่ครองของตนเองเมื่อถึงช่วงอายุที่กำหนด อย่างไรก็ตาม การมีสามีภรรยาหลายคนถือปฏิบัติกันในบางส่วนของทิเบต โดยปกติจะทำเพื่อหลีกเลี่ยงการแบ่งทรัพย์สินและสร้างความมั่นคงทางการเงิน ภาษาทิเบตจัดอยู่ในกลุ่มภาษาทิเบต-พม่า คำอธิบายแบบดั้งเดิมหรือตามตำนานเกี่ยวกับต้นกำเนิดของชาวทิเบตก็คือ พวกเขาเป็นลูกหลานของมนุษย์ Pha Trelgen Changchup Sempa และยักษ์หิน Ma Drag Sinmo เชื่อกันว่าผู้พูดภาษาทิเบต-พม่าส่วนใหญ่ในจีนตะวันตกเฉียงใต้ รวมถึงชาวทิเบต เป็นผู้สืบทอดสายตรงจากชาวเชียงโบราณ ทิเบต (Tibet) เป็นภูมิภาคทางตะวันตกของเอเชียตะวันออก ที่สูงที่สุดในโลก โดยมีระดับความสูงเฉลี่ย ๔,๓๘๐ เมตร ตั้งอยู่ในเทือกเขาหิมาลัย ระดับความสูงที่สูงที่สุดในทิเบตคือ ยอดเขาเอเวอเรสต์ ซึ่งเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในโลก มีความสูงถึง ๘,๘๔๘ เมตร (๒๙,๐๐๐ ฟุต) เหนือระดับน้ำทะเล ครอบคลุมที่ราบสูงทิเบตเป็นส่วนใหญ่ทอดยาวไป ๒,๕๐๐,๐๐๐ ตารางกิโลเมตร เป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของชาวทิเบต นอกจากนี้ ยังมีกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ เช่น มองโกล มนปา ทามัง เฉียง เชอร์ปา โลบา หลังจากการผนวกทิเบตโดยสาธารณรัฐประชาชนจีนในปี พ.ศ.๒๔๙๔ ที่ราบทั้งหมดอยู่ภายใต้การปกครองของสาธารณรัฐประชาชนจีน ทิเบตถูกแบ่งเขตการปกครองออกเป็นเขตปกครองตนเองทิเบตและบางส่วนของมณฑลชิงไห่ กานซู ยูนนาน และเสฉวน สาธารณรัฐจีนยังอ้างสิทธิ์ในทิเบตตามรัฐธรรมนูญว่าเป็นพื้นที่ของจีนตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๕๕ จักรวรรดิทิเบตถือกำเนิดขึ้นในศตวรรษที่ ๗ เมื่อถึงจุดสูงสุดในศตวรรษที่ ๙ จักรวรรดิทิเบตได้ขยายออกไปไกลเกินกว่าที่ราบสูงทิเบต จากแอ่งทาริมและปามีร์ทางตะวันตก ไปจนถึงยูนนานและเบงกอลทางตะวันออกเฉียงใต้ จากนั้นจึงแบ่งออกเป็นอาณาเขตเล็กๆ และกลุ่มชนเผ่าจำนวนหนึ่ง ขณะเดียวกันก็มักจะตกอยู่ภายใต้การปกครองของจีน ในที่สุดพื้นที่ส่วนใหญ่ก็ถูกผนวกเข้ากับมณฑลเสฉวนและชิงไห่ของจีน พรมแดนของทิเบตในปัจจุบันโดยทั่วไปก่อตั้งขึ้นในศตวรรษที่ ๑๘ หลังการปฏิวัติซินไห่เพื่อต่อต้านราชวงศ์ชิงในปี พ.ศ.๒๔๕๕ ทหารชิงถูกปลดอาวุธและพาออกจากพื้นที่ทิเบต (Ü-Tsang) ต่อมาภูมิภาคนี้ได้ประกาศเอกราชในปี พ.ศ.๒๔๕๖ แม้ว่ารัฐบาลสาธารณรัฐจีนจะไม่รับรองก็ตาม ต่อมาลาซาเข้าควบคุมพื้นที่ทางตะวันตกของซีคัง (Xikang) ภูมิภาคนี้รักษาเอกราชได้จนถึงปี ๑๙๕๑ เมื่อภายหลังยุทธการชามโด ทิเบตถูกยึดครองและผนวกโดยสาธารณรัฐประชาชนจีน รัฐบาลทิเบตถูกยกเลิกหลังจากความล้มเหลวของการลุกฮือของชาวทิเบตในปี พ.ศ.๒๕๐๒ ปัจจุบัน จีนปกครองทิเบตทางตะวันตกและตอนกลางในฐานะเขตปกครองตนเองทิเบต ในขณะที่พื้นที่ทางตะวันออกปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นเขตปกครองตนเองในเสฉวน ชิงไห่ และจังหวัดใกล้เคียงอื่นๆ ขบวนการเรียกร้องเอกราชของทิเบต นำโดยชาวทิเบตพลัดถิ่นเป็นหลัก กลุ่มสิทธิมนุษยชนกล่าวหารัฐบาลจีนเรื่องการละเมิดสิทธิมนุษยชนในทิเบต รวมถึงการทรมาน การจับกุมตามอำเภอใจ และการกดขี่ทางศาสนา โดยรัฐบาลจีนควบคุมข้อมูลอย่างเข้มงวดและปฏิเสธการตรวจสอบจากภายนอก แม้ว่าจะมีรายงานที่ขัดแย้งกันเกี่ยวกับระดับของการละเมิดสิทธิมนุษยชน รวมถึงข้อกล่าวหาเรื่องการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ทางวัฒนธรรม แต่การปราบปรามวัฒนธรรมทิเบตและความไม่เห็นด้วยอย่างกว้างขวางยังคงได้รับการบันทึกไว้ ศาสนาที่โดดเด่นในทิเบตคือ พุทธศาสนาในทิเบต ศาสนาอิสลาม ศาสนาคริสต์ และศาสนาอื่นๆ ได้แก่ ศาสนาโบน (Bön) ซึ่งเป็นศาสนาเก่าแก่ดั้งเดิมของคนพื้นเมือง เช่น ชาวซังซุง ชนชาติทิเบต และชนชาติอื่นๆ ในแถบที่ราบสูงทิเบต พุทธศาสนาในทิเบตมีอิทธิพลหลักต่อศิลปะ ดนตรี และเทศกาลของภูมิภาค สถาปัตยกรรมทิเบตสะท้อนถึงอิทธิพลของจีนและอินเดีย อาหารหลักในทิเบต ได้แก่ ข้าวบาร์เลย์ย่าง เนื้อจามรี และชาเนย ด้วยการเติบโตของการท่องเที่ยวในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ภาคบริการจึงกลายเป็นแหล่งสำคัญของรายได้ที่มากที่สุดในทิเบต คิดเป็น ๕๐.๑% ของ GDP ท้องถิ่นในปี ๒๕๖๓ ทิเบตมีภูเขาที่สูงที่สุดในโลกหลายแห่ง โดยหลายลูกติดหนึ่งในสิบอันดับแรก มียอดเขาเอเวอเรสต์ซึ่งเป็นภูเขาที่สูงที่สุดในโลก ตั้งอยู่บริเวณชายแดนประเทศเนปาล อยู่ที่ความสูง ๘,๘๔๘.๘๖ เมตร (๒๙,๐๓๒ ฟุต) มีแม่น้ำสายสำคัญหลายสายซึ่งมีต้นกำเนิดมาจากที่ราบสูงทิเบต (ส่วนใหญ่อยู่ในมณฑลชิงไห่ในปัจจุบัน) ซึ่งรวมถึงแม่น้ำแยงซี แม่น้ำเหลือง แม่น้ำสินธุ แม่น้ำโขง แม่น้ำคงคา แม่น้ำสาละวิน และแม่น้ำยาร์ลุงซางโป (แม่น้ำพรหมบุตร) และมีแกรนด์แคนยอน ยาร์ลุง ทังโป (Yarlung Tsangpo) ริมแม่น้ำ Yarlung Tsangpo เป็นหนึ่งในหุบเขาที่ลึกที่สุดและยาวที่สุดในโลก ทิเบตได้รับการขนานนามว่าเป็น "หอเก็บน้ำ" ของเอเชีย และจีนกำลังลงทุนมหาศาลในโครงการที่เกี่ยวกับน้ำในทิเบต แม่น้ำสินธุและแม่น้ำพรหมบุตรมีต้นกำเนิดมาจากบริเวณทะเลสาบมาแพม ยัมโก้ (Mapam Yumco) ในทิเบตตะวันตก ใกล้กับภูเขาไกรลาศ (Kailash) ภูเขาแห่งนี้เป็นสถานที่แสวงบุญอันศักดิ์สิทธิ์สำหรับทั้งชาวฮินดูและชาวทิเบต ชาวฮินดูถือว่าภูเขาเป็นที่พำนักของพระศิวะ ชื่อทิเบตของภูเขาไกรลาศคือ คัง รินโปเช ทิเบตมีทะเลสาบบนที่สูงหลายแห่งที่ชาวทิเบตเรียกว่า tso หรือ co เหล่านี้รวมถึงทะเลสาบชิงไห่, ทะเลสาบมานาซาโรวาร์ (Manasarovar), นัมโซ (Namtso), ปางกอง โซ (Pangong Tso), ยัมดรอก (Yamdrok), ซิลลิ่ง โก้ (Siling Co), ลาโม ลา-โซ (Lhamo La-tso), ลูมาจังดง โก้ (Lumajangdong Co), ทะเลสาบพูม่า ยัมโก้ (Puma Yumco), ไปกู (Paiku), โคโม ชามลิง (Como Chamling), รักชาสทัล (Rakshastal), ดากเซ โก (Dagze Co) และดงโก (Dong Co) ทะเลสาบชิงไห่ โกโก้ นอร์ ( Koko Nor) เป็นทะเลสาบที่ใหญ่ที่สุดในสาธารณรัฐประชาชนจีน ภูมิอากาศ : ลมพัดผ่านพื้นที่ราบอันแห้งแล้งกว้างใหญ่ของทิเบตอย่างไม่มีการควบคุม ทำให้สภาพอากาศแห้งแล้งอย่างรุนแรงในช่วงเก้าเดือนของปี มีปริมาณหิมะโดยเฉลี่ยต่อปีอยู่ที่เพียง ๔๖ ซม. (๑๘นิ้ว) ทำให้การสัญจรไปมาได้ตลอดทั้งปี ทางตะวันตกได้รับหิมะเล็กน้อยในแต่ละปี อุณหภูมิต่ำแพร่หลายไปทั่วภูมิภาคตะวันตก ส่วนทิเบตตอนเหนือมีอุณหภูมิสูงในฤดูร้อนและมีอากาศหนาวจัดในฤดูหนาว (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/%E5%B8%83%E8%BE%BE%E6%8B%89%E5%AE%AB.jpg/1920px-%E5%B8%83%E8%BE%BE%E6%8B%89%E5%AE%AB.jpg) พระราชวังโปตาลา (Potala Palace) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Putuo_Zongcheng_Temple.jpg/1280px-Putuo_Zongcheng_Temple.jpg) วัดผูถัวจงเฉิง กลุ่มวัดพุทธในเมืองเฉิงเต๋อ เหอเป่ย สร้างขึ้นระหว่างปี ๑๗๖๗ ถึง ๑๗๗๑ วัดนี้จำลองตามพระราชวังโปตาลา (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Yarlong_Tsangpo.jpg/1920px-Yarlong_Tsangpo.jpg) แม่น้ำยาร์ลุงซางโป (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Yamdrok_Lake_%2837228713076%29.jpg/1920px-Yamdrok_Lake_%2837228713076%29.jpg) ทะเลสาบยัมดรก (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Gongbo%27gyamda%2C_Nyingchi%2C_Tibet%2C_China_-_panoramio_%2819%29.jpg/1280px-Gongbo%27gyamda%2C_Nyingchi%2C_Tibet%2C_China_-_panoramio_%2819%29.jpg) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Jokhang_Temple_Lhasa_Tibet_China_%E8%A5%BF%E8%97%8F_%E6%8B%89%E8%90%A8_%E5%A4%A7%E6%98%AD%E5%AF%BA_-_panoramio_%286%29.jpg/1280px-Jokhang_Temple_Lhasa_Tibet_China_%E8%A5%BF%E8%97%8F_%E6%8B%89%E8%90%A8_%E5%A4%A7%E6%98%AD%E5%AF%BA_-_panoramio_%286%29.jpg) พื้นที่สาธารณะ เมืองลาซา (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Bos_grunniens_at_Yundrok_Yumtso_Lake.jpg/1280px-Bos_grunniens_at_Yundrok_Yumtso_Lake.jpg) จามรี สัตว์สำคัญของชีวิตชาวทิเบต (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Farmer_namtso.jpg/1920px-Farmer_namtso.jpg) คนเร่ร่อนในชนบททิเบต (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Tromzikhang_2018_01.jpg/800px-Tromzikhang_2018_01.jpg) ตลาดทรอมซิคัง (Tromzikhang market) ในลาซา (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/An_elderly_Tibetan_women_holding_a_prayer_wheel_on_Lhasa%2C_Barkhor.jpg/1920px-An_elderly_Tibetan_women_holding_a_prayer_wheel_on_Lhasa%2C_Barkhor.jpg) หญิงชราชาวทิเบตในลาซา (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d5/Tibetan_-_A_Ritual_Box_-_Walters_572299_-_Reverse.jpg) กล่อง ใช้ในพิธีกรรม (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Old_Ceremonial_Tibetan_Apron_used_by_Head_Priests_-_Courtesy_the_Wovensouls_Collection.jpg/1024px-Old_Ceremonial_Tibetan_Apron_used_by_Head_Priests_-_Courtesy_the_Wovensouls_Collection.jpg) ผ้ากันเปื้อน ประดับกระดูกจามรีของนักบวช (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/IMG_1016_Lhasa_Barkhor.jpg/1920px-IMG_1016_Lhasa_Barkhor.jpg) เทศกาลสวดมนต์มอนลัม (Monlam) (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Thupka_with_Momo_-_Tibetan_Sytle.JPG/1280px-Thupka_with_Momo_-_Tibetan_Sytle.JPG) Thukpa with Momo อาหารสไตล์ทิเบต (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Tibetan_breakfast.jpg/1920px-Tibetan_breakfast.jpg) อาหารเช้าแบบงายๆ ของทิเบต (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/People_of_Tibet46.jpg/1280px-People_of_Tibet46.jpg) ครอบครัวชาวทิเบต ในงานเทศกาลม้า
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Tibet_-_Lhasa_-_6406860611.jpg/1920px-Tibet_-_Lhasa_-_6406860611.jpg) เด็กๆ ในเมืองลาซา ทิเบต (https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Tibet_-_Lhasa_-_6406880041.jpg/1280px-Tibet_-_Lhasa_-_6406880041.jpg) เด็กในเมืองลาซา ทิเบต |