[ สุขใจ ดอท คอม บ้านหลังเล็กอันแสนอบอุ่น ] ธรรมะ พุทธประวัติ ฟังธรรม ดูหนัง ฟังเพลง เกมส์ เบาสมอง ดูดวง สุขภาพ สารพันความรู้

---

---

ถาม..............กราบเท้าอาจารย์ทุกท่านที่เคารพอย่างสูง

เมื่อเช้าวันนี้ผมได้ฟังการสนทนาช่วง ๖ - ๗ นาฬิกา ทางวิทยุ{เอเอ็ม}

ได้ยินคำว่า{อนุพยัญชนะ}แต่เดิมแล้ว  ผมเข้าใจว่าเป็นตัวพยัญชนะที่ผสมกันเป็นคำสอนฯ แต่เมื่อเช้าฟังแล้ว

เหมือนหมายถึงความละเอียดของการรู้

สภาพธรรม ที่ลึกซึ้งลงไปกราบรบกวนอาจารย์เมตตาด้วยครับ

ด้วยความเคารพอย่างสูงครับ

ขอกุศลที่ข้าพเจ้าได้เจริญแล้วทั้งปวง จงเป็นปัจจัยให้เข้าพเจ้ามีโอกาสได้ฟังพระธรรมและเข้าใจธรรมที่

"พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า" ทรงตรัสสอนไว้ด้วยเทอญ.........................

ตอบ...........โดยมาก เราจะได้ยิน คำสองคำคู่กัน คือ นิมิตและอนุพยัญชนะ ก่อนอื่นก็มาเข้าใจ ความ

หมาย ของทั้งสองคำก่อนว่าคืออะไร

คำว่า นิมิต (การกำหนดเครื่องหมาย)เครื่องหมายให้เกิดกิเลส หมายถึง ส่วน

หยาบที่เป็นรูปร่าง{สัณฐาน}ความหมายที่จิตคิดถึงสภาพธรรมที่ปรากฏทางตา ทางหู  

ทางจมูก - ทางลิ้น - ทางกาย - ทางใจ เช่น เห็นเป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย เป็นโต๊ะเก้าอี้  

ได้ยินเสียงผู้หญิงหรือผู้ชายได้กลิ่นดอกไม้ ลิ้มรสเป็ดไก่ ถูกต้องสัมผัสสำลี

ส่วนคำว่า{อนุพยัญชนะ}มาจากคำว่า อนุ (น้อย ภายหลัง ตาม) พฺยญฺชน

(แจ้ง ปรากฏ)แปลได้ว่าส่วนละเอียดที่ทำให้กิเลสปรากฏ หมายถึงส่วน

ละเอียดของรูปร่างสัณฐาน  หรือความหมาย ที่จิตคิดถึงจากสภาพธรรมที่ปรากฏทาง

ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เช่นปาก คอ คิ้ว คาง ริ้วรอยของใบหน้า ที่เป็น

ส่วนละเอียดของร่างกายหรือส่วนปลีกย่อยของวัตถุสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่ทำให้กิเลสเกิดขึ้น

ตอบ........ส่วนในความละเอียดลึกซึ้งของธรรม โดยเฉพาะ หนทางการดับกิเลส ที่เป็น การ

เจริญสติปัฏฐาน จะมีข้อความที่ว่าไม่ติดในนิมิต{อนุพยัญชนะ}

ซึ่งขออธิบายพอเข้าใจก่อนว่าปกติในชีวิตประจำวันของผู้ที่ไม่ได้อบรมปัญญา

ก็เห็นเป็นสัตว์ บุคคล เห็นเป็นสิ่งต่าง ๆ เป็นโต๊ะเก้าอี้ เห็นเป็นรูปร่างของคนนั้นคนนี้

นี่คือ เรียกว่า เห็นในนิมิตที่เป็นส่วนหยาบ ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว เมื่อเ่ห็นเป็นสัตว์ บุคคล

เป็นสิ่งต่าง ๆ แล้ว ก็ติดข้องพอใจ หรือ ไม่ชอบ ไม่พอใจ ในสิ่งทีเ่ห็น ได้ยิน ที่เป็นรูป

ร่าง สัณฐานต่าง ๆ ที่บัญญัติว่าเป็นสัตว์ บุคคลสิ่งต่าง ๆ ขณะที่เป็น{อกุศลจิต}ติดข้อง

หรือไม่พอใจ ในสิ่งทีเ่ห็น เป็นสัตว์บุคคลที่เป็นส่วนหยาบ เรียกว่า ติดในนิมิต ใน

ขณะนั้นและขณะนั้นไม่รู้ตามความเป็นจริง ว่าเป็นแต่เพียงธรรม จึงเป็นอกุศลจิต

ติดในนิมิตที่ปรากฎ แต่ขณะใดที่เป็นกุศลจิตขณะนั้น ไม่ติดในนิมิต แม้จะเห็น เป็น

สัตว์ บุคคล เป็นส่วนหยาบก็ตามและขณะใดที่เป็นการอบรมปัญญา{เจริญสติ

ปัฏฐาน}คือ ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฎว่าเป็นธรรมไม่ใช่เรา ขณะ

ที่รู้ว่เาป็นธรรม ขณะนั้น ชื่อว่า ไม่ติดในนิมิต เพราะรู้ความจริงว่า มีแต่เพียงธรรม

นี่กล่าวโดยนัยของ{นิมิต}

ส่วน{อนุพยัญชนะ}คือ ส่วนละเอียดมีการเห็นเป็นคิ้ว ปาก เป็นต้น โดยปกติก็เห็น

เป็นปกติในส่วนละเอียดต่าง ๆ อยู่แล้ว ผู้ที่ไมไ่ด้อบรมปัญญา ย่อมไม่รู้ความจริงว่าเป็น

แต่เพียงธรรม จึงเป็น{อกุลจิต}ในขณะที่เห็นเป็นส่วนละเอียด เช่น ชอบ พอใจ ในส่วน

ละเอียด คือ คิ้ว ปาก เป้นต้น หรือ ไม่พอใจ ไม่ชอบ ในปาก คิ้ว จมูก ในส่วนละเอียด

ขณะที่จิตเป็นอกุศลในส่วนละเอียดนั้น เรียกว่า ติดในอนุพยัญชนะในขณะนั้น

แต่เมื่อใดรู้ความจริงของสภาพธรรม ว่าเป็นธรรมไม่ใช่เรา ที่เป็นการ{เจริญสติปัฏฐาน}

ขณะนั้นชื่อว่า ไม่ติดในอนุพยัญชนะในขณะนั้น เพราะรู้ความจริง และจิตไม่เป็นอกุศล

สรุปได้ว่า..............ขณะที่จิตเป็นอกุศล ในขณะที่เห็นเป็นสัตว์ บุคคล ทั้งส่วนหยาบและ

ส่วนละเอียด ชื่อว่า ติดในนิมิต(อนุพยัญชนะ)แต่ขณะใดที่จิตเป็นกุศลแม้เห็น

เป็นสัตว์ บุคคล ไม่ชื่อว่าติดในนิมิต{อนุพยัญชนะ}และหนทางการอบรมปัญญา

ที่เป็นการเจริญสติปัฏฐาน ที่ระลึกรู้ว่ามีแต่ธรรม ไม่ใช่เรา ในขณะที่รู้ความจริงในขณะ

นั้นชื่อว่า เป็นการไม่ติดใน นิมิต{อนุพยัญชนะ}อย่างแท้จริง และเป็นการไถ่ถอนความ

เห็นผิดว่ามีนิมิต{อนุพยัญชนะ}ที่เป็นสัตว์ บุคคลได้

จาก....การสนทนาธรรมมูลนิธิบ้านธรรมะโดยท่านอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และวิทยากรของมูลนิธิบ้านธรรมมะ