[ สุขใจ ดอท คอม บ้านหลังเล็กอันแสนอบอุ่น ] ธรรมะ พุทธประวัติ ฟังธรรม ดูหนัง ฟังเพลง เกมส์ เบาสมอง ดูดวง สุขภาพ สารพันความรู้

.

ถ้อยแถลง..เพลงชุดพระจันทร์  
พระจันทร์   เป็นสิ่งที่ประดับความงามให้กับราตรี  และความเย็นยะเยือกของพระจันทร์ยังช่วยกล่อมอารมณ์ของมนุษย์ให้สงบลงได้  พระจันทร์จึงมีอิทธิพลต่อความเชื่อและความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์  ทำให้เกิดประเพณีที่เกี่ยวข้องกับพระจันทร์ขึ้นมามากมาย

ทางด้านวรรณกรรม นำความงามของพระจันทร์สร้างฉาก สร้างอารมณ์ทั้งสุขและทุกข์ของตัวละคร  ทางด้านเพลงก็ไม่ใช่น้อยที่เกี่ยวข้องกับพระจันทร์  โดยเฉพาะในเพลงไทยที่มีพระจันทร์มาเกี่ยวข้อง  โดยใช้เป็นชื่อเพลงบ้าง แฝงไว้ในบทร้องบ้าง และรวมทั้งชื่อเพลงกับบทร้องบ้าง

ในบางครั้งการบรรเลงดนตรีไทยในคืนที่มีพระจันทร์ นึกจะบรรเลงเล่นตามบรรยากาศ  ก็นึกชื่อเพลงที่เหมาะสมไม่ได้ เท่าที่นึกกันได้บางเพลง มีบทร้องไม่ตรงความหมายของชื่อเพลง เช่น เพลงไส้พระจันทร์  เพลงชมแสงจันทร์ เป็นต้น

เมื่อมีโอกาสที่ได้บรรเลงเช่นกันในคืนที่มีพระจันทร์ ผู้เขียนได้พยายามรวบรวมเพลงไทยที่จะเสริมอารมณ์ทั้งผู้ฟังและผู้บรรเลงในบรรยากาศเช่นนี้  เป็นเพลงเถาและต่อด้วยเพลงสองชั้นเพื่อให้สมบูรณ์แบบตามลักษณะของการบรรเลงดนตรีไทย...สมพล  อนุตตรังกูร

---

เพลงบุหลันลอยเลื่อน เป็นคนละเพลงกับเพลงบุหลัน มีชื่อเรียกหลายชื่อ บุหลันลอยฟ้าบ้าง เพลงสรรเสริญพระจันทร์บ้าง หรือ ทรงพระสุบินบ้าง  เคยใช้สรรเสริญพระบารมีในสมัยหนึ่ง
 
ตามประวัติ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงพระสุบินว่า พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินไปในสถานที่แห่งหนึ่ง เป็นรมณียสถานสวยงาม  ขณะนั้นได้ทอดพระเนตรเห็นดวงจันทร์ลอยเข้ามาใกล้พระองค์ และสาดแสงสว่างไปทั่วบริเวณ  ทันใดนั้น ได้ทรงสดับเสียงดนตรีทิพย์อันไพเราะ พระองค์ประทับทอดพระเนตรทิวทัศนาอันสวยงามและสดับเสียงดนตรีอันไพเราะจนดวงจันทร์ค่อยๆ ลอยเลื่อนห่างออกไปในท้องฟ้าและสำเนียงดนตรีทิพย์ก็ค่อยๆ ห่างจนหมดเสียงไป

พลันก็เสด็จตื่นพระบรรทม เสียงดนตรีในพระสุบินยังแว่วกังวานอยู่ในพระโสต  จึงโปรดให้ตามหาเจ้าพนักงานดนตรีเข้ามาต่อเพลงนั้นไว้ แล้วประทานชื่อว่าบุหลันลอยเลื่อน

บทร้องที่ใช้ร้องกันอยู่ทั่วๆ ไป จากเรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๒ ตอนสังคามาระตากับไพร่พลได้จัดตกแต่งถ้ำรอรับอิเหนาที่จะลักพาระเด่นบุษบามาหลบซ่อนโดยมิให้ต้องเข้าพิธีอภิเษกกับระตูจรกา  สังคามาระตากำลังพักผ่อนและฟังเพลงดนตรีที่ขับกล่อมจนเคลิ้มหลับไป...

ในตอนนี้มีบทร้องว่า
        กิดาหยันหมอบกรานอยู่งานพัด
        พระบรรทมโสมนัสอยู่ในที่
        บุหลันเลื่อนลอยฟ้าไม่ราคี
        รัศมีส่องสว่างดังกลางวัน

        พระนิ่งนึกตรึกไตรไปมา
        ที่จะแต่งคูหาสตาหมัน
        ป่านฉะนี้พระองค์ทรงธรรม์
        จะนับวันเคร่าคอยทุกเวลา

* บทร้อง ที่นำมาใช้เพลงบุหลันลอยเลื่อนนี้ นายมนตรี  ตราโมท  แต่งไว้สำหรับใช้เป็นบทร้องเพลงบุหลันสามชั้น ผู้เขียนคิดว่าคงจะเข้ากับบรรยากาศของเพลงชุดนี้ และใช้ในวันลอยกระทงได้เป็นอย่างดีด้วย จึงขอนำมาแทนบทร้องเดิม ดังนี้

        เผยพระแกลแลดูดวงบุหลัน
        ฉายพรรณผ่องจรัสรัศมี
        ทรงกลดสดสะอาดปราศเมฆี
        เป็นศรีสง่านภาพร

        ยามส่องต้องนทีที่กระเพื่อม
        แลละเลื่อมงามระยับสลับสลอน
        แสงจันทร์จับแสงสาคร
        แสงสะท้อนสุกสกาวราวเงินยวง ...สมพล  อนุตตรังกูร

(http://www.sookjaipic.com/images_upload/42620538382066_a1.gif)

(http://www.sookjaipic.com/images_upload/69826519944601_a2.gif)

(http://www.sookjaipic.com/images_upload/42772648897435_a3.gif)

  (http://www.sookjaipic.com/images_upload/81305960772765_5.png)
  อาจารย์สมพล  อนุตตรังกูร
  ปัจจุบันอายุ ๘๔ ปี (เมษายน ๒๕๕๖)
  และทุกวันนี้ท่านยังคงสอนดนตรีไทยเป็นวิทยาทานแก่บุคคลทั่วไป
  (ระนาด ซอด้วง ซออู้ ซอสามสาย ขิม จะเข้ ขลุ่ย ฯลฯ)


..ขอกราบขอบพระคุณ ท่านอาจารย์สมพล  อนุตตรังกูร  ครูผู้ประสิทธิ์ประสาทความรู้ด้านดนตรีไทย
ที่อนุญาตให้นำทำนองดนตรีไทย ซึ่งท่านเป็นผู้ประพันธ์และเขียนด้วยลายมือของท่านเอง
เผยแพร่เป็นวิทยาทานใน www.sookjai.com (http://www.sookjai.com)
โดยวัตถุประสงค์ เพื่อให้คนไทยได้ตระหนักถึงคุณค่า และช่วยกันอนุรักษ์ศิลปะการดนตรีไทย
ให้สืบทอดยาวนานตลอดไป  มา ณ ที่นี้ ด้วยความเคารพสูงยิ่ง.