|
หัวข้อ: “คณะบัญจบเบญจมา” นามนี้มีที่มา เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 10 สิงหาคม 2563 21:15:40 (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/85694746548930_112754362_846510315756674_7609.jpg) “คณะบัญจบเบญจมา” นามนี้มีที่มา ในเขตสังฆาวาสของวัดที่มีคณะสงฆ์อยู่เป็นจำนวนมากนั้น ส่วนใหญ่จะมีการแบ่งการปกครองออกเป็นคณะ บางแห่งเรียกชื่อคณะเป็นหมายเลข บางแห่งเรียกชื่อคณะตามทิศ หรือตำแหน่งที่ตั้ง แต่วัดบวรนิเวศวิหารแห่งนี้มีการเรียกชื่อคณะแตกต่างหลากหลายออกไปเป็นชื่อเฉพาะ หนึ่งในนั้นคือ “คณะบัญจบเบญจมา” . เหตุแห่งนาม “บัญจบเบญจมา” คำว่า “บัญจบเบญจมา” นี้ เป็นพระนามพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ เหตุที่พระองค์ทรงนี้พระนามเช่นนี้ สันนิษฐานออกเป็นด้วย ๒ สาเหตุ ๑) พระองค์ทรงเป็นพระราชธิดาองค์ที่ ๕๕ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ลำดับที่ ๕๕ นี้จึงพอถอดความได้เป็นคำว่า “บัญจบเบญจมา” อันแสดงถึงพระราชธิดาพระองค์นั้น ๒) เมื่อแรกประสูติพระองค์เป็นพระธิดาองค์ที่ ๕ อันเป็นองค์สุดท้ายในเจ้าจอมมารดาแพ ดังความที่รัชกาลที่ ๔ ทรงมีไปถึงพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปัทมราช (พระราชธิดาในสมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท ในรัชกาลที่ ๑) ที่ทรงรักและนับถือถึงขนาดที่มักทรงตรัสเรียกพระองค์ท่านว่า ‘เจ้าอาว์เจ้าน้า’ ในพระราชหัตถเลขาส่วนพระองค์ความตอนหนึ่งว่า “...วันอังคารขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๑๒ นางแพมารดายิ่งเยาวลักษณ แลภักตรพิมลพรรณ แลเกษมสันต์โสภาคย์ แลมนุษยนาคมานพนั้นคลอดบุตรเป็นหญิงออกแล้วครรภมล (รก) ไม่ออกตั้งแต่เวลาห้าทุ่ม หกบาทไป หมอแก้ไขหลายหมอก็ไม่ออก ครั้นเวลาเจ็ดทุ่มก็ตั้งหอบตาตั้ง ครั้นเวลาสามยามหมอบรัดเลอเมริกาเข้าชักครรภมลออกได้ แต่เมื่อนั้นอาการหนักชีพจรอ่อนเสียแล้วแก้ไม่ฟื้น ครั้นเวลาสามยามสี่บาทก็ขาดใจตาย ได้เอาศพไปฝังไว้วัดสมอราย แต่บุตรนั้นดีอยู่" จึงเป็นเหตุให้ออกพระนามพระธิดาองค์นี้ว่า “บรรจบเบญจมา” อันหมายถึง “สิ้นสุดพระองค์ที่ห้า” ก็เป็นได้ . ส่วนเหตุที่มีการตั้งขึ้นคณะ “ บัญจบเบญจมา” นั้น เมื่อแรกเป็นเพียงนามของกุฏิที่สร้างขึ้นใกล้คลองในเขตวัดทางทิศใต้ อันเป็นทุนทรัพย์ที่พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้าบัญจบเบญจมาทรงสั่งไว้เมื่อก่อนสิ้นพระชนม์ให้สร้างเสนาสนะถวายในวัดบวรนิเวศวิหาร ด้วยพระองค์มีพระเชษฐาร่วมพระมารดาครองวัดบวรนิเวศวิหารอยู่ คือ “พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส” ภายหลังดำรงพระอิสริยยศที่ “สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส” พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรสจึงโปรดให้สร้างเป็นกุฏิตึก ๒ ชั้น โดยมีพระเจ้าราชวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุตรี (ภายหลังดำรงพระอิสริยยศที่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวรเสรฐสุดา) ที่เป็นดั่งพระมารดาทรงอภิบาลดูแลพระองค์เจ้าบัญจบเบญจมานับแต่แรกประสูติ ทรงรับธุระในการจ่ายเงินตามรับสั่ง แล้วเสด็จมาทำพิธีการฉลอง และทรงอุทิศถวายเมื่อวันที่ ๗ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๔๓๙ . นี่จึงเป็นที่มาของนามคณะแห่งนี้ที่ชื่อ “บัญจบเบญจมา” . แต่อีกสิ่งที่สะท้อนจากเรื่องนี้ คือ แม้จะเป็นเจ้านายก็หลีกหนีความตายไปไม่พ้น คนเราคาบเกี่ยวอยู่กับความตายทุกเสี้ยวนาที โดยเฉพาะความเป็นแม่ที่อาจจะต้องยอมแลกกับการตื่นลืมตาขึ้นมาของลูก และเมื่อแม้คนนั้นต้องจากไป สายใยรักก็ยังคงได้รับการร้อยต่อผูกพันก็เลี้ยงดูพระธิดาบุญธรรมมา แต่เราก็ไม่สามารถจะควบคุมความเป็นไปแห่งธรรมชาติได้ว่า ลูกจะตายก่อนแม่ หรือแม่จะตายก่อนลูก การพบพานพันผูกอยู่กับชีวิตของคนไทยสมัยก่อน ที่พบเจอบทเรียนแห่งชีวิต อันมาแต่ความทุกข์ บทเรียนเดียวกับที่พระพุทธองค์ทรงค้นพบ และได้เฝ้าเรียนรู้และเข้าใจธรรมะเหล่านั้นด้วยชีวิต ด้วยหัวใจของแต่ละคน ที่มา: พระศรัณย์ ปญฺญาพโล Fb.เล่าเรื่อง...วัดบวรฯ |