|
หัวข้อ: "ซอ" การร้องเพลงโต้ตอบโดยใช้ปฏิภาณไหวพริบของชาวล้านนา เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 19 ธันวาคม 2564 20:45:57 (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/30261172064476_265580597_4544295712284857_587.jpg) (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/12264383667045_267433133_4544295822284846_835.jpg)
ซอ : การขับร้องเพลง ซอ เป็นการขับร้องเพลงพื้นบ้านของชาวล้านนา เป็นลักษณะเพลงปฏิพากย์ คือมีนักร้องชายหญิง ซึ่งเรียกว่า ช่างซอ (อ่าน “จ้างซอ”) ทำหน้าที่ขับเพลงหรือร้องเพลง เป็นทำนองต่างๆ โต้ตอบกันโดยใช้ปฏิภาณไหวพริบของตัวช่างซอ ที่จะนึกหาคำร้องโต้ตอบกันอย่างทันทีทันใด มีเครื่องดนตรีพื้นบ้านประเภท “ปี่” ประกอบจังหวะ คล้ายลำตัดของภาคกลาง การซอมีทั้งการโต้ตอบกันในลักษณะบทเกี้ยวพาราสี ระหว่างชายหญิง หรือเล่าเรื่อง พรรณนาเหตุการณ์ และในขณะที่ซอก็ต้องมีการเป่าปี่คลอไปกับการซอด้วย นอกจากใช้ปี่เป็นเครื่องประกอบการซอแล้ว ในบางท้องถิ่น เช่น จังหวัดน่าน จะใช้ซึงและสะล้อประกอบกันแทนปี่หรือร่วมกับปี่ก็ได้ แล้วแต่ความนิยมของแต่ละท้องถิ่น การซอที่นิยมและมีมาตั้งแต่โบราณนั้นคือการซอคู่ คือการซอตอบโต้กันระหว่างช่างซอหญิงกับช่างซอชาย ช่างซอทั้งชายและหญิงจะใช้ความรู้ในเรื่องภาษาร่วมกับปฏิภาณไหวพริบเพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้าเพื่อให้ร้องโต้ตอบได้อย่างทันควัน แล้วยังมีการแสดงออกถึงท่าทางต่างๆ หรือฟ้อนรำประกอบไปด้วย ในปัจจุบันมีการพัฒนาผสมผสานระหว่างการซอแบบโบราณ (ซอคู่) กับลักษณะการผูกเรื่องขึ้นมาเล่น มีลักษณะคล้ายลิเกของภาคกลาง แต่ยังคงรักษารูปแบบด้านภาษา คือยังร้องเป็นภาษาพื้นเมืองอยู่ และดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดงยังใช้วง “ปี่ชุม” อยู่ แต่อาจจะมีการผสมผสานการเล่นเครื่องดนตรีที่ทันสมัยเข้ามาบรรเลงร่วมด้วยก็มี เช่น อิเลคโทน หรือกลองชุด เป็นต้น การซอ นิยมจัดในงานบุญ เช่น งานทอดกฐิน งานทอดผ้าป่า หรืองานฉลองต่างๆ เช่น งานขึ้นบ้านใหม่ เป็นต้น |