|
หัวข้อ: พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๗๖ พรหมทัตตชาดก : ผู้ขอกับผู้ถูกขอ เริ่มหัวข้อโดย: Kimleng ที่ 17 กุมภาพันธ์ 2565 16:04:27 (http://www.sookjaipic.com/images_upload_2/13576513404647__500_320x200_.jpg) พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๗๖ พรหมทัตตชาดก ผู้ขอกับผู้ถูกขอ พระฤๅษีองค์หนึ่งเดินทางจากป่าหิมพานต์ไปหมู่บ้านแห่งหนึ่ง พระเจ้าปัญจลราช แห่งอุตตรปัญจาล นครกบิลรัฐ ทรงนิมนต์ให้ไปพักอยู่ในพระราชอุทยาน เมื่อสิ้นฤดูฝนพระฤๅษีจะกลับไปยังป่าหิมพานต์ จึงคิดจะทูลขอรองเท้า ๑ คู่ กับร่ม ๑ คัน กับพระราชา รุ่งเช้า พระราชาเสด็จมายังอุทยาน พระฤๅษีจะทูลขอกลับเกรงใจ คิดว่าของที่ผู้ขอแล้วไม่ได้ เชื่อว่าจะเสียใจ ส่วนผู้ที่ถูกขอไม่มีให้ก็เชื่อว่าจะเสียใจเช่นกัน จึงกราบทูลพระราชาว่า พรุ่งนี้อาตมภาพจึงจะขอ รุ่งขึ้นพระราชาเสด็จมา ฤๅษีก็ไม่กล้าขอจนเวลาล่วงเลยมาถึง ๑๒ ปี พระราชาจึงตรัสถามว่า “สิ่งที่พระคุณเจ้าจะขอจงบอกเรามาเถิด อย่าเกรงใจเลย เราให้ท่านได้ทั้งนั้น ไม่ว่าอะไรก็ตาม” ฤๅษีจึงทูลว่า “ขอถวายพระพร! สิ่งที่อาตมภาพจะขอคือ รองเท้า ๑ คู่ และร่ม ๑ คัน” กษัตริย์จึงตรัสว่า “พระคุณเจ้า แค่รองเท้า ๑ คู่ กับร่ม ๑ คัน นี่นะที่ท่านไม่กล้าขอเราถึง ๑๒ ปี” พระฤๅษีทูลตอบว่า “ใช่ มหาบพิตร! ๒ สิ่งนี้ที่อาตมภาพไม่กล้าขอ” “เพราะเหตุใดเล่า พระคุณเจ้า” “อาตมภาพคิดว่าคนขอเชื่อว่าจะเสียใจ เมื่อคนถูกขอบอกว่าไม่มี ก็เชื่อว่าเสียใจเหมือนกัน อาตมภาพไม่อยากให้ใครเป็นเช่นนั้น ผลลัพธ์ของการขอก็ย่อมมีได้กับไม่ได้ ๒ อย่างนี้แหละ บัณฑิตกล่าวไว้ว่า ผู้ให้กับผู้ขอเมื่อถูกปฏิเสธก็ย่อมเสียใจเช่นกัน” พระราชาทรงเลื่อมใสในพระฤๅษีมากยิ่งขึ้น จึงพระราชทานวัวแดงพันตัวพร้อมทั้งวัวจ่าฝูง แต่ฤๅษีปฏิเสธการให้ของพระราชา ขอแค่รองเท้ากับร่มเท่านั้น พระราชานำรองเท้าและร่มมาถวายจึงนิมนต์ให้พระฤๅษีอยู่ต่อ แต่พระฤๅษีปฏิเสธพระราชา ก่อนที่จะกลับเข้าป่าไป ได้แสดงธรรมแก่พระราชาว่า “ขอพระองค์ทรงอย่าประมาท ขอจงรักษาศีลบำเพ็ญอุโบสถเถิด” พอกล่าวจบก็เดินทางกลับไปยังป่าหิมพานต์ นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า “เราไม่ควรเอ่ยปากขอ เพราะถ้าขอแล้วไม่ได้ ก็จะเสียความรู้สึกกันทั้งสองฝ่าย” พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า น เว ยาจนฺติ สปฺปญฺญา ผู้มีปัญญาย่อมไม่ออกปากขอเลย (๒๗/๒๑๔) ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม |