พิมพ์หน้านี้ - สุข - สดชื่น - แจ่มใส

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

พระพรหมมังคลาจารย์วัดชลประทานได้เมตตาเทศนาสั่งสอนธรรมไว้แก่พวกเรา

(:LOVE:)ญาติโยมพุทธบริษัททั้งหลาย................................ (:LOVE:)

ณ...... บัดนี้ ถึงเวลาของการฟังปาฐกถาธรรมะ อันเป็นหลักคำสอนในทางพระพุทธศาสนาแล้ว ขอให้ทุกท่านอยู่ในอาการสงบ ตั้งอกตั้งใจฟังด้วยดี เพื่อให้ได้ประโยชน์อันเกิดขึ้นจากการฟังตามสมควรแก่เวลา
ความสำคัญของใจ
วันอาทิตย์...เป็นวันหยุดงานหยุดการทางร่างกาย เราก็มาพักผ่อนทางด้านจิตใจ ร่างกายกับใจนั้นจะต้องมีการพักผ่อนเท่า ๆ กัน ร่างกาย...ก็พักผ่อนด้วยการนอนหลับในเวลากลางคืน ใจ..นั้นพักผ่อนด้วยการสงบอารมณ์ อันเป็นเหตุให้เกิดความวุ่นวายยุ่งยากทางใจประการต่าง ๆ
จิตใจพักผ่อนได้ด้วยการสงบอารมณ์
ถ้าเราพักผ่อนแต่เพียงร่างกาย จิตใจไม่ได้พักผ่อนเลย ก็มักเกิดเป็นปัญหา เพราะว่าความเหน็ดเหนื่อยทั้งหลายนั้นมันอยู่ที่ใจมากกว่าอยู่ที่ร่างกาย
ความเหนื่อยทางใจนั้น เป็นความเหนื่อยที่ลึกซึ้ง ส่วนความเหนื่อยทางร่างกายนั้น เป็นแต่เพียงผิวเผิน แก้ไขได้ง่าย สะดวกสบาย โดยไม่ลำบากอะไร แต่ว่าความเหน็ดเหนื่อยทางจิตใจนั้นเป็นเรื่องที่แก้ยาก
ถ้าไม่ศึกษาวิธีการที่จะแก้ไขความเหน็ดเหนื่อยทางจิตใจกันไว้บ้างแล้ว เราก็จะรู้สึกเหนื่อยใจมากขึ้น ดังที่เราได้ยินคนบางคนพูดว่า เหนื่อยใจ หนักใจ หรือว่าไม่สบายใจ อะไร ๆ ต่าง ๆ อันนี้ก็เนื่องจากว่าใจไม่ได้มีการพักผ่อนเสียบ้างเลย

http://www.fungdham.com/download/song/sec1/1/sound026.mp3

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

สภาพของใจที่ไม่ได้รับการพักผ่อน

(:SL:)ใจที่ไม่มีการพักผ่อนนั้นก็คือใจที่คิดเรื่องอะไรอยู่ตลอดเวลา แล้วไม่ได้คิดเพื่อให้เกิดความสบายใจ เป็นการคิดสร้างความทุกข์ ความเดือดร้อนให้แก่ใจด้วยประการต่าง ๆ ที่เรียกกันว่าความวิตกกังวลนั่นเอง ความวิตกกังวลเมื่อเกิดขึ้นในจิตใจของผู้ใดแล้ว ต้องทำให้ผู้นั้นเหน็ดเหนื่อยทางใจ วุ่นวายใจอยู่ตลอดเวลา ไม่เป็นอันได้พักผ่อน แม้แต่เวลาหลับนอนก็ไม่ได้หลับกับเขา มีอยู่ไม่ใช่น้อยที่คนนอนแล้วกระสับกระส่ายอยู่ตลอดเวลา ในเวลาที่เรานอนไม่หลับนั้น...มันเป็นเรื่องปัญหาในทางใจ ไม่ใช่เรื่องปัญหาทางกายอย่างเดียว
เรื่องปัญหาทางกายนั้นก็มีบ้างเหมือนกัน เช่นว่า ท้องเสีย หรือว่ามีอาการไม่สบายทางร่างกายในส่วนใดส่วนหนึ่งอย่างนี้ก็เป็นเหตุให้นอนไม่หลับ หรือว่าเกิดเจ็บไข้ได้ป่วยด้วยโรคอะไรก็ตาม เรานอนไม่หลับ นั่นเป็นเรื่องของร่างกายแท้ ๆ แต่ว่าบางทีร่างกายเป็นปกติ กินอาหารได้ ท้องไส้เป็นปกติ แต่ว่ากลับนอนไม่หลับ (:SL:)

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

เหตุแห่งความเหน็ดเหนื่อยของจิตใจ

เหตุที่นอนไม่หลับก็เพราะว่าใจมันคิดเรื่องอะไรต่ออะไรยุ่งวุ่นวายไปหมด ความวุ่นวายที่เกิดขึ้นในใจนั้น ก็เนื่องจากกระทบกับอารมณ์บางประเภทที่เราไม่นึกไม่ฝันว่ามันจะเกิดขึ้นในชีวิตของเรา เมื่อสิ่งนั้นเกิดขึ้นโดยกะทันหัน โดยเราไม่รู้เนื้อรู้ตัว ก็เกิดความครุ่นคิดอยู่ในใจตลอดเวลา
ตัวอย่างง่าย ๆ เช่น เราสูญเสียอะไรที่เรารักใคร่ พอใจไป จะเป็นคนก็ตาม เป็นวัตถุเป็นสิ่งของก็ตาม เราไม่นึกว่ามันจะสูญเสีย เราไม่นึกว่ามันจะจากเราไป แต่ว่าเกิดสูญเสียขึ้นอย่างกะทันหัน โดยเราไม่ได้คิดนึกไว้ก่อน พอสิ่งนั้นเกิดขึ้นเราก็ไม่สบายใจ มีความกระทบกระเทือนทางจิตใจ ถ้าคนเป็นโรคเกี่ยวกับหัวใจอยู่บ้าง ก็คงจะกระทบกระเทือนอย่างหนัก จนอาจจะเรียกว่าช็อคไปเลยก็ได้ แต่ถ้าไม่มีโรคทางอย่างนั้น เขาเรียกว่าไม่เป็นโรคหัวใจ ความคิดต่าง ๆ เกิดมากขึ้นในใจจนนอนไม่หลับ บางทีเป็นอย่างนั้นมีบ่อย ๆ
วันก่อนนี่มีพระองค์หนึ่ง ท่านต้องสูญเสียบิดาไปแล้วก็มานอนพักอยู่ที่กุฏิ ทั้งคืนไม่ได้นอน ไฟสว่าง หยิบหนังสือเล่มนั้นมาอ่านจบไป เล่มโน้นมาอ่านจบไป อาตมาก็หลับไปเต็มตื่น ตื่นขึ้นมาเห็นยังนั่งอ่านหนังสืออยู่ ก็ถามว่า ทำไมไม่หลับไม่นอน? บอกว่า...มันนอนไม่หลับ.. นอนไม่หลับมาหลายคืนแล้ว อันนี้เกิดจากความคิดนั่นเอง คือมันคิดอยู่แต่เรื่องที่เราประสบกับปัญหา ไม่ได้ปล่อยวางปัญหานั้น หรือไม่ได้คิดที่จะเตรียมตัวไว้ก่อนในเรื่องปัญหาอย่างนั้น อาการอย่างนั้นจึงเกิดขึ้นในใจสุข

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

อย่าตั้งความหวังกับสิ่งใด ๆ มากเกินไป

ญาติโยมที่อยู่บ้านก็คงมีปัญหาประเภทอย่างนี้ ที่จะเกิดขึ้นแก่เราได้บ่อย ๆ เช่น เราเป็นคนประกอบธุรกิจ เรื่องธุรกิจที่เรากระทำนั้น มันก็ไม่แน่เสมอไป..ไม่แน่ว่าเราจะมีกำไรเสมอไป หรือว่าเราจะได้ดังที่เราต้องการเสมอไป บางครั้งมันก็ได้ แต่บางครั้งมันก็ไม่ได้
เวลาได้รู้สึกอย่างไร?...ถ้าเวลาได้ก็มักสบายใจ ชุ่มชื่นรื่นเริงด้วยประการต่าง ๆ แต่ถ้าเวลาเราไม่ได้...จะรู้สึกอย่างไร? ...เราก็รู้สึกไม่สบายใจ ผิดหวังในเรื่องนั้นเรื่องนี้ การที่เราผิดหวังก็เพราะว่าเราตั้งความหวังไว้มากเกินไป อย่าไปตั้งความหวังในอะไร ๆ ให้มากเกินไป
อย่าตั้งความหวังกับสิ่งใด ๆ มากเกินไป
อันนี้เป็นเรื่องหลักที่ควรจะคิดไว้ในใจบ่อย ๆ ว่า เราจะทำอะไรก็ตาม อย่าไปหวังให้มากเกินไป คืออย่าหวังเอาร้อยเปอร์เซ็นต์ สุดแล้วแต่มันจะได้ดีกว่า ถ้าเราไปหวังมากเกินไปแล้วก็รุนแรง เป็นความคิดที่มีความหวังรุนแรง เมื่อสิ่งนั้นไม่สมหวัง เราก็เสียดาย เราก็มีความทุกข์ มีความเดือดร้อนใจ บางทีก็เป็นทุกข์เอามากทีเดียว
เมื่อถามว่าเป็นทุกข์ด้วยเรื่องอะไร ก็ว่า แหม!...มันไม่เหมือนใจเลยคราวนี้ หวังจะได้อย่างนั้นอย่างนี้ แต่ไม่ได้ดังที่ต้องการ อันนี้คือความผิดพลาดของการดำเนินชีวิตของเราในแง่จิตใจ การดำเนินชีวิตผิดในแง่จิตใจ มันสร้างความทุกข์ความเดือดร้อนแก่เราอย่างเหลือกินทีเดียว
เพราะฉะนั้น จึงอยากจะแนะนำไว้ให้กับโยมทั้งหลายว่า ไม่ว่าเรื่องอะไร ๆ เราอย่าไปตั้งความหวังในเรื่องที่จะได้ไว้มากเกินไป เรามีความคิดแต่เพียงประการเดียวว่า เราจะทำสิ่งนั้นสิ่งนี้ ทำไปตามหน้าที่ที่เราจะต้องทำ เช่น เราทำการค้าขาย ประกอบธุรกิจการงานอะไร ๆ ก็ตาม เราก็ทำไปตามหน้าที่ของเรา เราไม่ต้องการผลิตอะไรให้มากเกินไป เพียงสักแต่ว่าทำไปเท่านั้น ทำด้วยสติปัญญา ความสามารถมีเท่าใดก็ลงทุนไปเถอะ

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

รู้สภาพความเป็นจริงของสิ่งทั้งปวง

ในเรื่องนั้นการลงทุนทำได้เต็มที่ แต่อย่าไปหวังว่าจะได้เท่านั้นจะได้เท่านี้ให้มากเกินไป เพราะสิ่งต่าง ๆ นี้ไม่ได้อยู่ในอำนาจของเรา เราบังคับมันไม่ได้ ให้ได้ดังใจมันไม่ได้ เช่นว่าเราลงทุนไปก้อนหนึ่ง เพื่อสร้างงานการอะไรขึ้นมา ถ้าเราหวังว่ามันจะได้กำไรเท่านั้นเปอร์เซ็นต์เท่านี้เปอร์เซ็นต์ แต่ว่าเอาจริงเอาจังเข้ากลับไม่ได้ เพราะสิ่งทั้งหลายในโลกนี้..เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ไม่มีอะไรหยุดนิ่งสักอย่าง การค้าขายก็มีความเปลี่ยนแปลง การบ้านการเมือง เรื่องของคน เรื่องของพื้นแผ่นดิน เรื่องดินฟ้าอากาศ อะไร ๆ ต่าง ๆ นี้ มันเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เราจะไปกำหนดเอาตายตัวว่าจะเป็นอย่างนั้น จะเป็นอย่างนี้นั้น เป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้ เพราะสิ่งเหล่านั้นไมได้อยู่ในอำนาจของเรา
เช่น เราสั่งอะไรมาอย่างหนึ่ง แล้วก็นึกว่า คราวนี้แหละเราจะได้กำไรมากมายจากสิ่งเหล่านี้ แต่ว่าดินฟ้าอากาศเปลี่ยนแปลงไป เช่นว่า เราอยู่อากาศมันก็แห้ง ๆ ฝนฟ้าไม่ตก แต่พอเราลงมือทำงานทำการเรื่องนั้น...ฝนเทลงมาจั๊ก ๆ น้ำท่วมบ้านท่วมเมืองเลยทีเดียว ทำให้สินค้าที่เราสั่งมานั้นมีอุปสรรค ไม่สามารถจะส่งไปที่นั่นที่นี่ได้ดังใจ อันนี้มันเป็นเรื่องธรรมดาที่อาจจะเกิดขึ้นแก่ใคร ๆ กิจการงานที่เรากระทำอยู่เมื่อใดก็ได้ เพราะฉะนั้นพระท่านจึงสอนว่า อย่าไปมีความหวังในเรื่องอะไร ๆ ให้มันมากเกินไป

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ความหวังนั่นแหละคือความอยาก

ชาวโลกเรามักพูดกันว่า เราอยู่กันด้วยความหวัง คือว่าหวังน้ำบ่อหน้ากันเรื่อยไป คล้าย ๆ กับคนเดินทาง พอมาถึงศาลาพักร้อนหลังนี้ พักแล้วก็เดินต่อไป นึกว่าจะไปพักศาลาโน้นต่อไป พอถึงศาลานั้นก็นึกว่าจะไปพักศาลาโน้นต่อไป อย่างนี้เรียกว่าเดินไปด้วยความหวัง
ความหวังนั้นก็คือ...ความอยากนั่นเอง เราเอาความอยากมาเป็นอาหารใจ มาเป็นเครื่องหล่อเลี้ยงจิตใจ ชาวโลกทั่วไปอยู่ด้วยความอยาก อยู่ด้วยความปรารถนาว่าจะมีสิ่งนั้นจะมีสิ่งนี้ เรียกว่าหาเหยื่อมาล่อจิตใจอยู่ตลอดเวลา ทีนี้การที่เราเอาเหยื่อต่าง ๆ มาล่อจิตใจอยู่ตลอดเวลา ทีนี้การที่เราเอาเหยื่อต่าง ๆ มาล่อจิตใจเรานั้น...มันไม่สุขใจอะไรมากนัก แล้วอาจจะผิดหวังเมื่อใดก็ได้ เราก็เกิดเป็นความทุกข์เกิดความเดือดร้อน เมื่อเราผิดหวัง

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

(:LOVE:)ดำเนินชีวิตอยู่เพื่อทำหน้าที่ให้สมบูรณ์ (:LOVE:)

ถ้าพูดกันในแง่ธรรมะในแง่จิตใจอย่างแท้จริงแล้ว เราไม่ควรจะอยู่ด้วยความหวังอย่างนั้น แต่เราควรจะอยู่อย่างไร? เราควรจะอยู่เพียงเพื่อทำหน้าที่ของเราเพียงอย่างเดียวเท่านั้นเอง
ใครมีหน้าที่อันใดก็ทำหน้าที่อันนั้นไป มีหน้าที่พ่อค้า..ก็ค้าขายไป หน้าที่ราชการ..ก็ทำไป หน้าที่พ่อหน้าที่แม่ก็ทำไป ใครมีหน้าที่อันใดก็ทำหน้าที่อันนั้นไป อันนี้คือสิ่งที่จำเป็นสำหรับชีวิต ไม่ใช่เรื่องที่เราจะหวังได้เสมอไป เราจะหวังว่าเมื่อทำงานชิ้นนี้แล้ว..จะได้เท่านั้น จะได้เท่านี้ อันนี้อย่าไปสร้างความหวังไว้เลย เพราะถ้าเราสร้างไว้ก็เท่ากับสร้างวิมานในอากาศ เป็นความฝันแบบลม ๆ แล้ง ๆ ที่เราสร้างขึ้นมาในมโนภาพของเราเท่านั้น มันจะสลายลงเมื่อใดก็ได้ และเมื่อมันสลายไป จิตใจเราก็ต้องมีความทุกข์ มีความเหี่ยวแห้งใจ มีความไม่สบายใจด้วยประการต่าง ๆ แล้วมันเรื่องอะไรที่เราไปหาเรื่องให้เกิดความทุกข์ความเดือดร้อน มันเรื่องอะไรที่จะไปหาความทุกข์ให้แก่จิตใจของเราเอง

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

เมื่อไม่ตั้งความหวัง ก็ไม่พบความผิดหวัง

เราไม่ได้เกิดมาเพื่ออยู่กับความทุกข์ อยู่กับความเดือดร้อนใจ แต่เราเกิดมาเพื่อความรู้เท่ารู้ทันในสิ่งเหล่านั้นตามสภาพที่เป็นจริง อยู่ในโลกด้วยปัญญา ไม่ใช่อยู่ด้วยความโง่เขลา หรือด้วยอวิชชา คือความไม่รู้ชัด ไม่เข้าใจชัดในเรื่องนั้นตามสภาพที่เป็นจริง ทำให้เป็นเหตุให้เกิดปัญหาวุ่นวายขึ้นในจิตใจของเราด้วยประการต่าง ๆ
เราได้ยินข่าวปรากฏอยู่บ่อย ๆ ว่า คนที่พลาดหวังนั้นมักจะทำอะไรในทางแปลก ๆ แผลง ๆ เช่นว่า ทำลายตัวเองเสียเพราะว่าไม่สมหวัง เช่น ชายหนุ่มหญิงสาวที่มีความรักกัน แล้วมีความหวัง 100% ว่าจะได้อยู่กินแต่งงานกันตามเรื่องตามราว แต่มันเกิดผิดหวังขึ้นมา เพราะเหตุการณ์เปลี่ยนแปลง เช่นว่าคนโน้นเขาคลายความรักไป เขาไม่รักเหมือนเดิมแล้ว เขาไปมีรักใหม่แล้ว คนที่ถูกพรากความรักไปก็เสียอกเสียใจ ไม่กินไม่นอน ไม่อยากจะอยู่ในโลกต่อไป อันนี้ก็เพราะว่าผิดหวังจึงได้เกิดอารมณ์เช่นนั้นขึ้นมา

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

นำประสบการณ์ในชีวิตมาเป็นบทเรียน

หรือในเรื่องอื่น ๆ อีกก็เหมือนกัน มันมีมากมายก่ายกองที่สร้างปัญหา คือความทุกข์ ความเดือดร้อนให้เกิดขึ้นในใจของเราด้วยประการต่าง ๆ ถ้าหากว่าเราศึกษาในเรื่องอย่างนี้ คือศึกษาจากประสบการณ์ในชีวิตของเราเองว่า ในชีวิตของเรามันมีอะไรเกิดขึ้น แล้วสิ่งที่เกิดขึ้นนั้น มันให้อะไรแก่เรา ให้ความสุขใจเบาใจแก่เรา ให้ความทุกข์ความหนักใจแก่เรา หรือให้ความเดือดเนื้อร้อนใจแก่เรา เราจะต้องศึกษาเรื่อย ๆ ไป นำประสบการณ์เหล่านั้นมาเป็นบทเรียน เป็นเครื่องเตือนจิตสะกิดใจไว้บ่อย ๆ เพื่อจะได้ไม่ทำอะไรซ้ำลงไปในเรื่องอย่างนั้นอีก จะได้หลีกเลี่ยงจากเรื่องที่มันเคยเป็นเหตุให้เกิดความทุกข์ความเดือดร้อนแก่เรา เราก็จะมีปัญญามากขึ้นในเรื่องเกี่ยวกับชีวิต

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ควบคุมความคิดได้ จิตใจจักสงบ

การเป็นอยู่ในชีวิตประจำวัน ต้องเป็นอยู่ด้วยการศึกษาหาความรู้ ความเข้าใจ จากประสบการณ์ที่เราผ่านมาทุกเรื่องทุกประการ ให้ถือว่าเรื่องต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตของเรานั้นเป็นครูเราทั้งนั้น เป็นบทเรียนสอนใจเราทั้งนั้น และเมื่อเราถือเอาเรื่องเหล่านั้นเป็นบทเรียนเครื่องสอนใจ แล้วเราก็จำไว้ทีหลังเราจะไม่คิดอย่างนั้น จะไม่นึกในรูปนั้นอีกต่อไป เพราะการคิดนึกในรูปอย่างนั้นมันสร้างความทุกข์ความเดือดร้อนให้แก่เรา แต่ว่าเราจะคิดในรูปที่เรียกว่ามีปัญญา มีความเข้าใจในเรื่องนั้น ๆ ถูกต้องตามสภาพที่เป็นจริง อันนี้จะช่วยให้เกิดการผ่อนคลายทางด้านจิตใจ จะได้คลายความทุกข์ความเดือดร้อนใจไปได้ นี้ประการหนึ่ง
ทีนี้อีกประการหนึ่ง ความผิดในเรื่องนี้ที่ทำให้เกิดความหนักอกหนักใจ เหนื่อยใจ ในชีวิตของเราทั่ว ๆ ไปก็คือ การคิดในเรื่องเก่า ๆ ที่ผ่านมานั้น ไม่ใช่ว่าจะห้ามเสียเลยหามิได้...คิดได้ แต่ว่าต้องคิดด้วยปัญญา คิดเพื่อเอามาเป็นบทเรียนไว้สอนใจ หาความจริงในเรื่องอย่างนั้น คิดแบบวิเคราะห์วิจัย...อย่างนี้ไม่เสียหาย

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ปล่อยวางในสิ่งที่คิดแล้วเป็นทุกข์

แต่ว่าโดยมากหาได้คิดในรูปนั้นไม่ เอามาคิดในรูปที่มันจะสร้างปัญหา คือความทุกข์ความเดือดร้อนทั้งนั้น คือคิดด้วยความโง่เขลา ไม่ได้คิดด้วยปัญญาในเรื่องอะไรต่าง ๆ เรื่องบางเรื่องมันผ่านพ้นไปตั้งนานแล้ว แต่เราก็เอามาคิด พอคิดแล้วก็เกิดความไม่สบายใจ เกิดเป็นทุกข์ขึ้นมาก็เพราะเรื่องอย่างนั้น
บางคนถึงกับว่าน้ำตาไหล ถามว่าทำไมจึงน้ำตาไหล? แหม!...คิดถึงเรื่องเก่าแล้วฉันเศร้าใจเหลือเกิน เรื่องอะไรที่ไปคิดให้มันเศร้าใจ มันเรื่องอะไรอยู่ดี ๆ ไม่ว่าไปหาเรื่องให้เกิดความทุกข์ความเดือดร้อน ที่คนโบราณเขาว่า เอามือไปซุกหีบ มือมันอยู่ดี ๆ ไม่ชอบ เอาเข้าไปซุกในหีบ แล้วก็ปิดฝาหีบลงไป โดนเอามือเจ็บปวดไปเปล่า ๆ นี่มันไม่ได้เรื่องอะไร ทำไมจึงชอบคิดในเรื่องอย่างนั้น เรื่องเก่า ๆ ที่ผ่านมาแล้ว ไม่ชอบปล่อยชอบวาง ไม่ชอบทิ้งเรื่องนั้นออกไปเสีย

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

หลักการคิดของพระพุทธเจ้า

ในหลักธรรมะของพระพุทธเจ้านั้น ท่านวางหลักในเรื่องนี้เอาไว้ว่าอย่างไร ให้เราคิดอย่างไร นึกอย่างไร พระผู้มีพระภาควางหลักเรื่องนี้ไว้ว่า “อย่าคิดถึงสิ่งที่ล่วงมาแล้ว อย่าคิดถึงสิ่งที่ยังไม่มาถึง สิ่งใดเกิดขึ้นเฉพาะหน้า...ให้เพ่งพิจารณาในเรื่องนั้น เพื่อให้รู้ชัด เห็นชัดตามสภาพที่มันเป็นอยู่จริง ๆ” อันนี้เป็นหลักการอันหนึ่งซึ่งเราควรนำมาใช้ในชีวิตประจำวันของเรา
เพราะว่าคนเราทั่ว ๆ ไปที่มีความทุกข์ระทมตรอมใจ อะไรต่าง ๆ นั้นส่วนมากก็เป็นเรื่องเก่า ๆ ที่มันผ่านพ้นมาแล้ว ของหายไปตั้งสองเดือนแล้วก็ยังเอามาคิดถึงอยู่ คือบางทีก็พูดกะใคร ๆ ว่า แหม!... นึกถึงเรื่องนั้นทีไรแล้วแสนจะกลุ้มใจ รู้แล้วว่ากลุ้มใจ แต่ทำไมไปคิดถึงเรื่องนั้น นี่เขาเรียกว่าเผลอไป ประมาทไป ไม่ได้ระมัดระวังควบคุมความคิดของตัว แล้วก็ไปคิดถึงเรื่องที่ทำให้เศร้าใจ ให้เสียใจ เป็นทุกข์เป็นร้อนด้วยประการต่าง ๆ ล้วนแต่เป็นเรื่องเก่า ๆ แก่ ๆ ทั้งนั้น เอามานั่งคิดนั่งฝันไป ไม่ได้เรื่องอะไร อย่างนั้นไม่ควรคิด เพราะผ่านพ้นไปแล้ว
สุข

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

เรื่องเวลานี้มันมีสามกาล คือว่า ปัจจุบัน อดีต อนาคต สามกาลนี้มันนิดเดียวเท่านั้นเอง ตัวปัจจุบันก็นิดเดียว แล้วมันก็กลายเป็นอดีตไป แล้วอนาคตก็ย่างเข้ามา กลายเป็นตัวปัจจุบัน แล้วก็เป็นอดีตต่อไป
ถ้าหากว่าเราถือหลักว่า เวลานี้ไม่คงที่...มันมาถึงเราแล้วก็ผ่านพ้นไป ๆ วินาทีนั้นผ่านพ้นไป วินาทีใหม่ผ่านเข้ามาแล้วก็ผ่านพ้นไป คล้าย ๆ กับว่าภาพยนตร์ เวลาเราดูหนัง ภาพต่าง ๆ ซึ่งมันผ่านสายตาเราไปในรูปต่าง ๆ กัน นั่นก็คือความเปลี่ยนแปลงของภาพอยู่ตลอดเวลา ภาพมันถี่ยิบเพราะความหมุนของเครื่อง แล้วฟิล์มมันก็หมุนไป เราก็เห็นว่าเป็นภาพวิ่งแสดงอย่างนั้นอย่างนี้ เป็นปรากฏการณ์แก่สายตาของเรา ทำให้เราเห็นว่ามันเป็นจริง ๆ จัง ๆ เป็นเรื่องเป็นราว บางทีดูด้วยความเพลิดเพลิน บางทีดูแล้วก็เศร้าโศกเสียใจ เวลาจบเรื่องลงไปก็พลอยเศร้าไปกับพระเอกหรือนางเอกที่ต้องพบชะตากรรมที่ไม่นึกไม่ฝันว่าจะเป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้ ที่จริงภาพเหล่านั้นมันเป็นมายาที่มาหลอกตาเราชั่วขณะหนึ่งเท่านั้นเอง แต่ว่าภาพมันติดต่อกัน เลยเห็นเป็นเรื่องเดียวกันตลอดเวลา อย่างนี้มันก็ผ่าน ๆ ไปเท่านั้นเอง อะไร ๆ มันก็ผ่านมาแล้วก็ผ่านไป ไม่ได้หยุดอยู่ มันผ่านมาแล้วก็ผ่านไป ผ่านมาแล้วก็ผ่านไป ไม่ได้หยุดอยู่ แต่ว่าเรานั้นเป็นผู้ทำผิด...ทำผิดในเรื่องอย่างไร? คือไปเก็บเอาสิ่งนั้นไว้เอามาใส่ในใจ มาใส่ไว้ในห้วงนึกในความคิดของเรา เก็บเรื่อยไปไม่รู้ว่าอะไรต่ออะไร

สภาพของจิตที่ชอบสะสมอารมณ์

ลักษณะของจิตมันก็อย่างนั้นอยู่ด้วยเหมือนกัน คือชอบสะสมอารมณ์ประเภทต่าง ๆ ที่ผ่านเข้ามา แล้วก็เก็บเอาไว้ แล้วเอามานั่งคิดนึกให้เกิดความทุกข์ ความเศร้าใจ ไม่มีเรื่องอะไรจะคิด...ก็ไปเอาเรื่องที่มันเศร้าใจทำให้ไม่สบายใจ
บางทีเอาไปคิดในเวลาใกล้จะนอน จึงกระทบอารมณ์...เลยนอนไม่หลับ หรือบางทีเอาไปคิดเวลารับประทานอาหาร เลยเกิดเบื่ออาหารขึ้นมา ไม่อยากจะรับประทานแล้ว ใจมันไม่สบาย คนอื่นนั่งใกล้ก็ถามว่าไม่สบายด้วยเรื่องอะไร? แหม!... ใจมันไปคิดในเรื่องครั้งกระโน้น เก่าไม่รู้สักกี่สิบปีแล้ว ถ้าเป็นวัตถุก็เรียกว่าบูดแล้ว เน่าแล้ว เปื่อยแล้ว เราอุตส่าห์เอามาสร้างเป็นโครงร่างขึ้นมาใหม่ ไปเก็บเอาขี้เถ้ามา เอามาเสกสรรปั้นแต่งให้มันเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา แล้วนั่งดูด้วยความเศร้าโศกใจ นี่เรียกว่าความเขลาหรือความฉลาด ขอให้เราคิดดูสักเล็กน้อย
ถ้าคิดดูแล้วก็เห็นว่า เอ...มนุษย์นี่แย่เต็มที เรื่องเป็นขี้เถ้าผงไปหมดแล้ว อุตส่าห์เอาขี้เถ้าขึ้นมาเสกอีกให้เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา แล้วก็มานั่งฝันในเรื่องที่เป็นความทุกข์ความเศร้าใจ อันนี้มันไม่ใช่เรื่องที่ควรจะเป็นไปเลย

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

พิจารณาสิ่งต่าง ๆ ด้วยปัญญา

สิ่งใดที่ผ่านไปแล้วก็ปล่อยไป...ช่างมันเถอะ ผ่านพ้นไปแล้ว เราจะไปคิดถึงสิ่งนั้นทำไม ให้มันเป็นอดีตไป อดีตมันก็ผ่านพ้นไปแล้ว ปัจจุบันมันก็ผ่านพ้นไปแล้ว อนาคตก็ยังมาไม่ถึง... แต่ถ้ามาถึงเข้าเราก็พิจารณาต่อไปด้วยปัญญาว่า สิ่งนี้กำลังเกิดขึ้นแก่เรา แต่ว่าสิ่งนี้มันไม่เที่ยง มันมีความเปลี่ยนแปลง คอยดูว่ามันจะเปลี่ยนแปลงอย่างไรต่อไป ให้เราทำตนเป็นคนดูด้วยปัญญา อย่าดูด้วยความยึดมั่นถือมั่น อย่าดูด้วยความหลงผิดในเรื่องนั้น ๆ จิตใจเราก็จะสบายขึ้น ไม่มีปัญหา ไม่มีความทุกข์ ความเดือดร้อนใจ
นี่เป็นหลักหนึ่งที่ช่วยแก้ปัญหา คือความทุกข์เหมือนกัน คือให้รู้ว่าอะไรที่ผ่านพ้นไปแล้วก็ผ่านพ้นไป อย่าไปรื้อไปค้นเอามาคิดนึกให้เสียเวลา ให้มันเกิดความทุกข์ความเดือดร้อนใจเปล่า ๆ แต่ถ้าเราจะเอามาคิดนึกก็เรียกว่าคิดด้วยปัญญา รื้อมันด้วยปัญญา และสร้างขึ้นด้วยปัญญาตลอดเวลา อย่างนั้นสิ่งนั้นจะเป็นประโยชน์...ไม่เป็นความเสียหายในการที่เราจะคิด เพราะเอามาศึกษาค้นคว้าในเรื่องอย่างนั้น ว่าสิ่งนี้มันเกิดขึ้นอย่างไร ตั้งอยู่เปลี่ยนแปลงไปในสภาพอย่างไร เพื่อเราจะได้จดจำไว้เป็นบทเรียนสำหรับชีวิตของเราต่อไป นี่ไม่ใช่เรื่องเสียหาย แต่ถ้าเอามานั่งคิดด้วยความเขลาแล้ว เรานั่งกลุ้มใจ เป็นทุกข์ไม่สบาย อย่างนั้นมันไม่ใช่เรื่องที่เราควรกระทำ

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ควบคุมจิตให้เป็นปัจจุบัน

(:BYE:)อันเรื่องที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้า เรื่องนั้นเรียกว่าเรื่องปัจจุบัน เราควรจะทำจิตให้เป็นปัจจุบันไว้ จิตที่เป็นตัวปัจจุบันหมายความว่า...ตื่นอยู่ตลอดเวลา ไม่หลับใหล ไม่มัวเมา
ตื่นตัวอยู่ด้วยสติปัญญา
คำว่า หลับใหลในทางจิต นั้น หมายความว่า ไม่รู้ ไม่เข้าใจ เมื่อใดเราไม่รู้ ไม่เข้าใจ ก็เรียกว่าเราหลับแล้ว พอหลับแล้วมันก็วุ่นวาย มันเกิดปัญหาอะไรร้อยแปดต่าง ๆ ขึ้นมา เพราะไม่ได้ตื่นด้วยสติปัญญา เรากลายเป็นคนหลับอยู่ในขณะนั้น...ไม่ดี ไม่งาม
เราจะต้องเพ่งปัจจุบัน หมายความว่า ตื่นตัวอยู่ด้วยสติปัญญา นั่นแหละมันจะช่วยให้เรามองเห็นอะไรได้อย่างชัดเจนแจ่มแจ้ง ว่ามีอะไรเกิดขึ้นแล้ว มีอะไรเกิดขึ้นต่อไป มันเปลี่ยนแปลงไปในรูปอย่างไร คอยมองไป ค้นคว้าไป ศึกษาไปในเรื่องนั้น ๆ อย่างนี้เรียกว่าอยู่ด้วยความตื่นตัว อยู่ด้วยปัญญาความตื่นตัว นั่นก็คือ ความมีสติคอยพิจารณาอะไรต่าง ๆ ไว้

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ทีนี้โดยปกติอารมณ์ต่าง ๆ นั้น ไม่ใช่ว่ามันจะเป็นเครื่องยั่วเสมอไป ไม่ใช่ยั่วให้เกิดความโกรธเคืองอะไร ๆ เสมอไปก็หามิได้ มันมีเฉพาะเรื่อง เฉพาะบางประการ
ขอให้เราสังเกตว่า ตาได้เห็นรูป หูได้ยินเสียง จมูกได้กลิ่น ลิ้นได้รส กายได้ถูกต้องสิ่งใดก็ตาม บางทีมันก็เฉย ๆ ไม่มีความรู้สึกอะไร เช่น ตาเราเห็นของบางอย่าง มันก็เฉย ๆ ไม่มีการปรุงแต่งเป็นความรัก ความชัง หรืออะไรขึ้นมาในใจแม้แต่น้อย มันเพียงสักแต่ว่าเห็นแล้วผ่านพ้นไปเท่านั้นเอง แต่ว่าอารมณ์บางประเภทมันก่อให้เกิดอะไรขึ้น เช่น ก่อให้เกิดความกำหนัด เกิดความขัดเคือง เกิดความลุ่มหลง เกิดความมัวเมาขึ้นในใจของเรา มันก็มีเหมือนกัน

สังเกตลักษณะความคิดที่เกิดขึ้นในจิตใจ

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

อันนี้ขอให้เราสังเกตดูตัวเราเองว่า เวลาเราเห็นอะไร ได้ยินอะไร ได้รสอะไร ได้ถูกต้องสิ่งใด สภาพจิตของเรามีอะไรเกิดขึ้นบ้าง ความกำหนัดเกิดขึ้นหรือไม่ มีโทสะเกิดขึ้นหรือไม่ มีความลุ่มหลงเกิดขึ้นหรือไม่ มีความมัวเมา มีความริษยา พยาบาทเคียดแค้นต่อสิ่งเหล่านั้นที่มากระทบหรือไม่ ให้คอยสังเกตลักษณะความคิดที่เกิดขึ้นในใจของเรา การคอยสังเกตนี่แหละ คือเพ่งอยู่เฉพาะหน้าเหมือนกัน

การเพ่งอยู่เฉพาะหน้า

การเพ่งอยู่เฉพาะหน้า ก็คือการคอยสังเกตดูว่า เมื่อสิ่งนั้นมากระทบตาเกิดอะไรขึ้น เสียง...มากระทบหู แล้วเกิดอะไรขึ้น กลิ่น...มากระทบจมูกของเรา แล้วเกิดอะไรขึ้น เรารับประทานอาหาร เช่นว่ารับประทานรสเปรี้ยว รสเค็ม รสหวาน รสผสมกัน เราก็ต้องคอยสังเกตว่า พอเคี้ยวถูกสิ่งนั้น มีรสเป็นอย่างนั้น เกิดอะไรขึ้นในใจของเรา...ให้คอยกำหนดไว้ ขณะรับประทานอาหารเข้าไปในปากก็คอยกำหนดไว้ ขณะดื่มก็คอยกำหนดไว้ ขณะรับประทานอะไรเข้าไปในปากก็คอยกำหนดไว้ ตาได้ดู หูได้ฟัง จมูกได้กลิ่น มือได้สัมผัสกับสิ่งใด เราก็คอยกำหนดสิ่งนั้นไว้ว่ามันเกิดอะไรขึ้นมาบ้างในจิตของเรา เราก็จะได้รู้ว่ามันเกิดอะไร

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

วิเคราะห์เหตุที่ทำให้เกิดอารมณ์นั้น ๆ

แล้วเมื่อรู้ว่ามันเกิดอะไรขึ้นแล้ว เราก็อย่าให้มันพ้นไปเฉย ๆ แต่เราควรจะตั้งปัญหาต่อไปว่า ทำไมจึงเกิดอย่างนี้ ทำไมจึงเกิดความพอใจ ทำไมจึงไม่พอใจ ทำไมจึงไปโกรธเขา ทำไมจึงไปเกลียดเขา ทำไมจึงไปริษยาเขา หรือทำไมจึงไปพยาบาทเขา ไปอาฆาตเขา ให้เอามาแยกแยะวิเคราะห์วิจัยดูอารมณ์นั้นว่า ทำไมมันเป็นอย่างนั้น แล้วสิ่งนั้นมันคืออะไร...ที่ทำให้เราโกรธเคืองมันคืออะไร
ยกตัวอย่างง่าย ๆ เช่นคำด่าว่า...คำด่าว่าที่คนอื่นด่าเรา เช่น เขาด่าเราว่าอ้ายชาติชั่ว หรือว่า ชาตินั้นชาตินี้ หรือคนอย่างนั้นอย่างนี้ พอได้ฟังแล้ว แหม - !...ซ่าขึ้นมาทีเดียว หูแดง ตาแดง ขึ้นมาทีเดียว มันมาแล้วอารมณ์มันมาแล้ว มันเกิดความโกรธขึ้นมาแล้ว ทำไมจึงเกิดความโกรธขึ้นมาในเมื่อเขาว่าอย่างนั้น ก็เพราะว่าเราไปสำคัญผิด...สำคัญผิดว่าเขาด่าเรา มันมีเราแล้วก็มีเขา มีสองผู้ขึ้นมา ผู้รับกับผู้ให้ ผู้รับคือตัวเรา ผู้ให้ก็คือผู้ที่ด่าเรา เกิดเป็นสองคนขึ้นมา คนหนึ่งเป็นผู้ด่า อีกคนหนึ่งเป็นผู้รับคำด่า เรียกว่ามีตัวสมมติขึ้นสองตัวในโลกแล้ว คือตัวเราตัวหนึ่ง แล้วตัวเขาอีกตัวหนึ่ง แล้วเราก็เกิดฟังขึ้นมาว่า มันด่ากูนี่หว่า อ้ายคนด่าก็มีขึ้นมากลายเป็นสองตัวขึ้นมามีสองผู้ขึ้นมาแล้ว เรียกว่าผู้ด่ากับผู้ถูกด่า..................มีสองอย่าง

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ละจากความยึดมั่นถือมั่น

ในโลกนี้มันก็มีอยู่สองเรื่องนี้ ญาติโยมจำไว้ด้วย มีอยู่สองเรื่องเท่านี้ คือสิ่งที่เรารับรู้ แล้วก็ความรับรู้ของเรา หรือว่าผู้กระทำ ผู้ถูกกระทำว่านาย ก. ด่า นาย ก. เป็นผู้กระทำ เราเป็นผู้ถูกกระทำคือถูกด่าแล้ว เราก็ไปโกรธนาย ก. โกรธนาย ก. ว่าด่าเรา เรามองเห็นว่านาย ก. เป็นก้อนเป็นกลุ่มขึ้นมา ว่าเป็นตัวเป็นตน มีอะไรต่ออะไรพร้อม แล้วก็พูดคำผรุสวาทด่าเราอย่างนั้น แล้วเราก็มองดูตัวเราว่า ฉันก็เป็นตัวเหมือนกัน เป็นตัวที่จะออกไปรับคำด่า เลยเกิดโกรธขึ้นมาเช่นนั้น...
สาเหตุมันอยู่ที่ตรงนี้ ไม่ใช่เรื่องอะไร ตรงที่ว่าเรายึดมั่นถือมั่นว่า ฉันมี ฉันเป็น แล้วก็ยึดมั่นว่าเขามี ว่าเขาเป็น มันมีเรามีเขาขึ้นมา เขาด่าเรา เราเป็นผู้ถูกด่า แล้วเราเป็นผู้โกรธ โกรธเขาผู้นั้นว่าเขาผู้นั้นมันด่าเรา เราก็โกรธขึ้นมาทันที
อันนี้เป็นความคิดที่ได้รับมานานแล้ว ฝังอยู่ในใจมานานแล้ว ตั้งแต่เป็นเด็กตัวน้อย ๆ เพราะว่าคนเราพอเกิดมาก็ถูกสอนให้ยึดมั่นถือมั่นในเรื่องอะไรต่าง ๆ ให้ยึดมั่นในเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ แล้วก็ค่อยขยายไปทุกวันทุกเวลา

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

สร้างฐานจิตใจที่ถูกต้อง

อยู่ในครอบครัว...เด็กตัวน้อย ๆ ก็ยึดมั่นในของที่ตัวมี เช่นว่า นี่ของเล่นของฉัน คนอื่นมาแตะต้องไม่ได้ มาเอาไปก็ไม่ได้ ถ้าเอาไปก็ร้องไห้ ทำอะไรไม่ได้ก็ร้องไห้ไปตามเรื่อง เมื่อเขาเอาอะไรของฉันไป เกิดความทุกข์ความเดือดร้อนใจขึ้นมา เพราะความยึดถือว่า สิ่งนี้เป็นของฉัน แล้วแม่พ่อก็สอนอย่างนั้น...นี่ของหนูนะ บอกให้เด็กรับไว้ว่าเป็นของหนู ตุ๊กตาของหนู อ้ายนี่ของหนู เราสอนมาอย่างนั้น สอนให้ยึดไว้โดยไม่รู้ตัวตั้งแต่ตัวน้อย ๆ แต่ว่าเด็กนั้นเราจะอธิบายเหตุผลมันก็ลำบาก จึงต้องให้เข้าใจอย่างนั้นไว้ก่อน
แต่ว่าเมื่อเด็กนั้นพอรู้เดียงสา พอพูดจากันเข้าใจ พ่อแม่ควรจะเพาะเอาไว้ แล้วเพาะให้เรียนรู้ความจริงของชีวิตให้รู้ว่า อะไรที่เป็นตัวเรานั้นมันหามีไม่ ไม่มีอะไรที่เป็นของเรา หลักอนัตตาไม่ใช่ว่าเป็นเรื่องที่จะสอนคนแก่หรือว่าคนมี่มีอายุมาก ๆ อะไรหามิได้ เราจะต้องสอนเด็กตั้งแต่ตัวน้อย ๆ ให้เขามีฐานทางจิตใจถูกทางไว้ตั้งแต่เบื้องต้น ไม่ให้เกิดความยึดถือที่รุนแรงในเรื่องอะไร ๆ ต่าง ๆ
ให้รู้ว่าอะไรเป็นของสมมติ อะไรเป็นของจริงเป็นของแท้

(:7:).........................มีต่อหน้าที่ 2 .............................(:4:)

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

แล้วให้รู้ว่าสิ่งทั้งหลายมันมีความเปลี่ยนแปลงอย่างไร บางทีเราอาจจะพาเด็กไปดูดอกไม้ เพราะในต้นไม้ต้นหนึ่งมันมีดอกไม้หลายชนิด เช่น มีดอกไม้ที่กำลังตูม กำลังแย้ม กำลังบาน บานเต็มที่ แล้วก็กลีบบางอันก็เริ่มเหี่ยว แล้วก็ร่วงหล่นลงไปอยู่ที่โคนต้น บางอันก็หล่นไปหมดแล้ว บางอันก็ยังสมบูรณ์อยู่ เราก็เอาเด็กไปใกล้ต้นไม้ แล้วคุยกับเด็กในแง่ธรรมะซึ่งเป็นความจริงที่เด็กควรจะเข้าใจ เป็นการสร้างฐานชีวิตให้เด็กได้เข้าใจตั้งแต่ตัวน้อย ๆ โตขึ้นเด็กจะไม่เป็นโรคประสาท จะไม่เกิดความหลงผิดในปัญหาอะไรต่าง ๆ จะช่วยให้ชีวิตเขาสดชื่นรื่นเริง เพราะเขารู้ความจริงเข้าใจความจริงของสิ่งต่าง ๆ เหล่านั้น
แล้วเราก็อธิบายให้เห็นว่า ดอกไม้เหล่านี้มันแตกต่าง มันไม่เหมือนกัน แต่ว่าทุกดอกต้องมีสภาพเหี่ยวแห้งร่วงโรยเหมือนกันไปโดยลำดับ ขั้นแรกก็เป็นดอกตูม ดอกแย้ม ดอกบาน...แล้วก็ร่วงผล็อยลงไปที่โคนต้น ไม่มีอะไรเหลืออยู่ มันเป็นอย่างนี้
ถ้าเราเห็นผลไม้ก็สอนเด็กในเรื่องผลไม้ ในเรื่องความเปลี่ยนแปลง...ผลไม้แรกออกมันก็ลูก เล็ก ๆ เกิดจากดอก แล้วต่อมาก็ค่อยโตขึ้น ๆ โดยลำดับ ต้นไม้ต้นหนึ่งก็มีลูกหลายชนิด พอเริ่มเป็นลูก แล้วก็ลูกที่แก่ลูกที่มีเปลือกเป็นสีเรื่อ ๆ เหลือง ๆ ลูกที่สุกเอาไปกินได้ แล้วที่หล่นไปกองอยู่ที่พื้นดินเน่าไปก็มี

http://www.fungdham.com/download/song/sec1/1/sound026.mp3

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

แล้วให้รู้ว่าสิ่งทั้งหลายมันมีความเปลี่ยนแปลงอย่างไร บางทีเราอาจจะพาเด็กไปดูดอกไม้ เพราะในต้นไม้ต้นหนึ่งมันมีดอกไม้หลายชนิด เช่น มีดอกไม้ที่กำลังตูม กำลังแย้ม กำลังบาน บานเต็มที่ แล้วก็กลีบบางอันก็เริ่มเหี่ยว แล้วก็ร่วงหล่นลงไปอยู่ที่โคนต้น บางอันก็หล่นไปหมดแล้ว บางอันก็ยังสมบูรณ์อยู่ เราก็เอาเด็กไปใกล้ต้นไม้ แล้วคุยกับเด็กในแง่ธรรมะซึ่งเป็นความจริงที่เด็กควรจะเข้าใจ เป็นการสร้างฐานชีวิตให้เด็กได้เข้าใจตั้งแต่ตัวน้อย ๆ โตขึ้นเด็กจะไม่เป็นโรคประสาท จะไม่เกิดความหลงผิดในปัญหาอะไรต่าง ๆ จะช่วยให้ชีวิตเขาสดชื่นรื่นเริง เพราะเขารู้ความจริงเข้าใจความจริงของสิ่งต่าง ๆ เหล่านั้น
แล้วเราก็อธิบายให้เห็นว่า ดอกไม้เหล่านี้มันแตกต่าง มันไม่เหมือนกัน แต่ว่าทุกดอกต้องมีสภาพเหี่ยวแห้งร่วงโรยเหมือนกันไปโดยลำดับ ขั้นแรกก็เป็นดอกตูม ดอกแย้ม ดอกบาน...แล้วก็ร่วงผล็อยลงไปที่โคนต้น ไม่มีอะไรเหลืออยู่ มันเป็นอย่างนี้ (:KM:)
ถ้าเราเห็นผลไม้ก็สอนเด็กในเรื่องผลไม้ ในเรื่องความเปลี่ยนแปลง...ผลไม้แรกออกมันก็ลูก เล็ก ๆ เกิดจากดอก แล้วต่อมาก็ค่อยโตขึ้น ๆ โดยลำดับ ต้นไม้ต้นหนึ่งก็มีลูกหลายชนิด พอเริ่มเป็นลูก แล้วก็ลูกที่แก่ลูกที่มีเปลือกเป็นสีเรื่อ ๆ เหลือง ๆ ลูกที่สุกเอาไปกินได้ แล้วที่หล่นไปกองอยู่ที่พื้นดินเน่าไปก็มี

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

สิ่งที่ทุกชีวิตต้องเรียนรู้และเข้าใจ

สิ่งเหล่านี้เป็นบทเรียนได้ทั้งนั้น ที่เราจะคุยกับเด็กของเราให้เข้าใจไปทีละน้อย ๆ ในเรื่องที่เกี่ยวกับปัญญาของชีวิตเด็กจะได้รู้เป็นฐาน เมื่อเขาเติบโตขึ้นเป็นหนุ่มเป็นสาว เราก็ค่อยอธิบายไปโดยลำดับในเรื่องความจริงตามหลักเหล่านี้ ซึ่งเป็นสัจจะ เป็นเรื่องแท้ เรื่องถูกต้อง เด็กก็จะรับสิ่งเหล่านี้มาฝังไว้ในความคิดของเขา เมื่อมีปัญหาอะไรเกิดขึ้นเขาก็จะปลงตกไป ไม่เหมือนกับเด็กที่พ่อเอาแมวสองตัวไปให้คนอื่นเขา แล้วก็ยิงตัวตาย แสดงว่าในครอบครัวนั้นไม่ได้คุยธรรมะกับลูกหลานเลย ไม่ได้คุยธรรมะให้เข้าใจว่า แมวนี่มันเป็นสัตว์ธรรมดามีอยู่ทั่วไปเยอะแยะ บ้านไหนเขาก็เลี้ยงแมวกันทั้งนั้น แล้วก็ต้องตาย ต้องสูญหาย มันต้องเปลี่ยนแปลงอะไรไปบ้างเป็นธรรมดา แล้วจะไปยึดถืออะไร นี่ไม่ได้คุยธรรมะ เพราะทั้งพ่อทั้งแม่ก็ต้องไปทำงานตลอดทั้งวัน ลืมที่จะสอนธรรมะให้ลูกได้เข้าใจ นับถือศาสนาแต่ไม่ถึงธรรมะของพระศาสนา เลยไม่ได้เอาไปใช้ เสียดายที่กำลังเรียนอยู่ในมหาวิทยาลัย แล้วก็ไปยิงตัวตาย วิชาที่เรียนมาทั้งหมดนั้นช่วยตัวเองไม่ได้ ช่วยจิตใจไม่ได้ ถ้าปราศจากธรรมะอันเป็นความจริงที่เราจะต้องรู้ ต้องเข้าใจ

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ลักษณะที่แท้จริงของจิตใจ

(:Y:)ถ้าเราสอนลูกของเราไปตั้งแต่เริ่มต้น ให้เข้าใจเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ทุกโอกาสที่จะสอนได้ เช่น เมื่อเราไปงานศพเราก็สอนเด็กได้ ดูหนัง ดูละคร...ก็สอนเด็กได้ เพราะมันก็มีอะไรที่เปลี่ยนแปลงอยู่ เรื่องกฎแห่งกรรมยิ่งสอนได้ง่าย เพราะว่ามันสนองกันอยู่ในตัว ใครทำบาปทำกรรมไว้ก็ได้รับผล เราก็สอนให้เด็กเข้าใจได้ทุกโอกาส คือว่าการสอนธรรมะกับเด็ก ๆ นี่ อย่าเอาเป็นจริงเป็นจัง สอนเล่น ๆ ฝากไว้ในสมองตั้งแต่ตัวน้อย ๆ สังเกตดูเด็กน้อย ๆ ยังไม่รู้ แต่ว่าเราเป็นผู้ใหญ่อายุหลายสิบแล้ว ลองระลึกถึงอดีตว่า ในสมัยที่เราเป็นเด็กนั้นเรานอนกับคุณย่า คุณยาย ท่านสอนอะไรเรามั่ง ท่านพูดอะไรกับเรามั่ง สิ่งที่เราได้รับเมื่อเป็นเด็กมันฝังอยู่ในหัว เป็นความคิดที่นานเหลือเกิน แล้วก็ถ้าว่าเรื่องที่ท่านสอนเราในเรื่องที่ถูกที่ชอบ มันก็ฝังอยู่ในใจ ทำให้เรายึดมั่นอยู่ในสิ่งนั้นไม่ค่อยจะเปลี่ยนแปลง เพราะรับตั้งแต่เด็ก คือจิตใจของเด็กนี้มันคล้ายกับผ้าขาวที่สะอาด ใครจะย้อมสีอะไรก็ได้ จะย้อมสีใดก็เรียกว่าสวยทั้งนั้น แต่ถ้าเราไม่ย้อมมันเลย มันก็เปรอะขี้ฝุ่นไปตามเรื่อง เก็บตกจากสิ่งต่างๆ จากสิ่งแวดล้อม จากคนนั้นนิด จากคนนี้หน่อย เรียกว่าเลอะเทอะเปรอะเปื้อนไปหมด ไม่มีระเบียบในจิตใจเขา ไม่มีหลักเกณฑ์ เที่ยวเก็บมาจากนั้นนิดนี้หน่อยเลยไม่ได้เรื่องอะไร (:SHOCK:) (:BYE:)

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

(:DY:)ทีนี้ให้เราค่อยพูดให้เขาเข้าใจในเรื่องความจริง เช่น เด็กมาฟ้องว่าเด็กคนนั้นด่าหนู เขาด่าว่าอย่างไร เราลองถามเด็กว่าเขาด่าว่าอย่างไร เขาด่าว่าหนูเป็นหมา แล้วหนูเป็นหมาหรือเปล่า ไหนเดินดูซิเหมือนหมาไหม เราต้องถามเด็กอย่างนั้น เด็กมันบอกว่าเดินไม่เหมือนสุนัข สุนัขมันไมได้เดินอย่างนั้น ก็คลำดูตามเนื้อตามตัวก็ไม่มีขน หูก็ไม่ยาวเหมือนสุนัข ปากก็ไม่แหลม อะไร ๆ ที่เขาว่าเขาโกหกทั้งนั้น เขาว่าเราเป็นหมา เราก็ไม่ได้เป็นตามเขาว่า จะไปโกรธไปเคืองอะไรเขา ไม่ใช่เรื่องที่ควรจะโกรธเคืองอะไร หรือจะพูดในแง่ว่าเขาเตือนเราให้เราสำนึกตัวว่าอย่าเป็นสุนัข อย่าทำอะไรเหมือนกับสุนัข จะได้เป็นเครื่องสำรวมจิตใจ เราพูดเราสอนเขาอย่างนั้น ทำให้เด็กคลายความโกรธไป
เรื่องของเด็กเขาไม่ยึดมั่นเท่าใดหรอก ไม่เหมือนผู้ใหญ่ ผู้ใหญ่มีเรื่องอะไร แหม!... ฝังหัวไว้เลยทีเดียว โกรธนักโกรธหนา ไม่ยอมเปลี่ยนแปลง ยึดมั่นไว้ในจิตใจ เคยมีท่านคนหนึ่งแกมีลูกสาว แล้วก็ไปรักชอบกับชายคนหนึ่ง ก็ไปอยู่ด้วยกันอย่างนั้น ไม่ได้ถูกต้องตามประเพณีอะไร ทำให้แกก็โกรธใหญ่โต ก็เลยบอกพี่ชายของผู้หญิงว่า เอ็งไปซิ ไปที่บ้านนั้น ไปเอากลับมา กูเกลียดน้ำหน้าอ้ายผู้ชายคนนั้น (:SLE:)

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ทีนี้พี่ชายก็ไป...ไปนั่งดู ๆ เอ๊ะ - !..เขารักกันดีนี่ ไปอยู่กันเรียบร้อย ไม่มีอะไร ดูเสร็จแล้วก็ไม่พูดอะไรเลยสักคำหนึ่ง กลับมาเลย มาถึงพ่อก็ถาม พ่อให้ไปเอาน้องมา...ทำไมไม่เอามา? ผมไปดูแล้วมันรักกันดี ไปอยู่กันเรียบร้อย แล้วก็ผู้ชายนั้นก็เป็นคนเรียบร้อย ไม่ขี้เหล้าเมายา เป็นคนมีความรู้ งานการต่อไปเขาจะก้าวหน้า พื้นฐานเขาดี จะไปแยกเขามาทำไม เขาอยู่กันก็ดีแล้ว พ่อว่าเอ็งมันไม่เหมือนข้า..แกดุลูกชายเข้าไปอีกว่าไม่เหมือนข้า หาว่าไม่โกรธเหมือนข้า
แล้วต่อมาก็มีลูก...มีลูกเป็นชายน่ารักน่าเอ็นดูทีเดียว ก็พามาที่บ้านคุณตา เอามาถึงให้คนอุ้มดูแล แกมาเห็นเข้า โอ๋...ลูกใครน่ารักจริง ไม่รู้ว่าหลานตัวก็เข้าไปอุ้ม แล้วก็ถามกับคนใช้ว่าลูกใคร พอเขาบอกว่าลูกของลูกสาวตัวก็วางทันที เอาไป ๆ! ไม่อยากแตะต้อง ดูเถอะนี่เขาเรียกว่าโกรธเหลือเกิน เอาไปอุ้มอยู่ได้เพราะไม่รู้ พอรู้ว่าเป็นลูกใคร ก็ว่าเอาไปเลยไม่อยากแตะต้อง ของเก่ามันออกมาไม่รู้ตัว มันออกมาไม่รู้ตัว
นี่เรื่องผู้ใหญ่โกรธแล้วก็โกรธนานจริง ๆ โกรธตัดญาติขาดมิตรกันเลย แต่ว่าเด็กนั้นเขาโกรธประเดี๋ยวประด๋าว เช่น เด็กชาย ก. ด่าเด็กชาย ข. เด็กชาย ข. ก็โกรธ ไม่อยากจะคุยด้วย...แล้วหันหลังให้ ประเดี๋ยวเท่านั้นแหละ ไปคุยกันไปหยอกล้อกันต่อไป

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

ชีวิตผิดพลาดเพราะจิตใจขาดคุณธรรม

ผู้ใหญ่เราถ้าทำใจให้เป็นเด็กมั่งก็จะดีเหมือนกัน มันสบาย ไม่ต้องผูกโกรธกัน แล้วคนเดี๋ยวนี้น่ากลัวกันจริง ๆ มันโกรธกัน...มันฆ่ากันทั้งนั้น ไม่ไว้ชีวิตกันแล้ว อยู่ร่วมแผ่นดินกันไม่ได้ มันเหลือเกินแล้วนี่ เพราะอะไร ก็เพราะว่าจิตใจนั้นห่างศีลธรรม ห่างธรรมะกันเหลือเกิน ในครอบครัวของเขาคงจะไม่มีศาสนาประจำจิตใจ ไม่มีธรรมะ ไม่ได้อบรมบ่มนิสัย อยู่กันแต่ในเรื่องของวัตถุ เรื่องกินเรื่องใช้ เรื่องวัตถุตลอดเวลา ไม่ได้สอนธรรมะกันบ้าง นี่แหละคือความผิดพลาดของการดำเนินชีวิตของสังคมในยุคปัจจุบัน ที่ไม่หันหน้าเข้าหาศาสนาไว้

ศาสนาเป็นเครื่องเหนี่ยวรั้งจิตใจ

ศาสนานี่มันเป็นเครื่องเหนี่ยวรั้งบังคับจิตใจ ทำคนให้เกิดความสำนึกรู้สึกผิดชอบชั่วดี จะช่วยให้จิตใจของเราสงบ สดชื่น สบาย ไม่กระทำชั่วหยาบ ๆ แล้วก็ไม่ให้กระทำความชั่วที่ลึกซึ้งมากเกินไป และโดยเฉพาะอย่างยิ่งก็คือว่า เป็นยาแก้ทุกข์ในชีวิตประจำวันที่จะทำเราให้ผ่อนคลายจากปัญหานานาประการที่เกิดขึ้นในชีวิตของเรา

(:4:)................. (:SL:)............จบตอนที่ 1 (:7:).............. (:SL:).............

(:LOVE:) ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... (:PL:) ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... ยังมีต่ออีก............... (:-_-:) ยังมีต่ออีก............... (:LOVE:)ยังมีต่ออีก............... (:-_-:)ยังมีต่ออีก............... (:PL:)

(http://img70.imageshack.us/img70/3922/pc240179666.jpg)

(:7:)เอ้า ! ญาติ - โยม นั่งสงบ อย่าเดินไป - เดินมา นั่งสมาธิแผ่เมตตาเป็นเวลา 5 นาที (:7:)เอ้า.....เริ่มเลย

(:LOVE:)คาถาแผ่เมตตาพรหมวิหาร 4
สัพเพ สัตตา
สัตว์ทั้งหลายที่เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งสิ้น
อะเวรา โหนตุ
จงเป็นผู้ไม่มีเวรแก่กันและกันเถิด
อัพยาปัชฌา โหนตุ
จงเป็นผู้ไม่เบียดเบียนซึ่งกันและกัน
อะนีฆา โหนตุ
จงเป็นผู้ไม่มีทุกข์กาย ทุกข์ใจเถิด
สุขี อัตตานัง ปะริหะรันตุ
จงเป็นผู้มีสุข พ้นจากทุกข์ภัยทั้งสิ้นเถิด
บทกรุณา
สัพเพ สัตตา
สัตว์ทั้งหลายที่เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งสิ้น
สัพพะทุกขา ปะมุจจันตุ
จงพ้นจากทุกข์เถิด
บทมุทิตา
สัพเพ สัตตา
สัตว์ทั้งหลายที่เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ด้วยกันทั้งสิ้น
มา ลัทธะสัมปัตติโต วิมุจจันตุ
จงอย่าไปปราศจากสมบัติอันตนได้แล้วเถิด
บทอุเบกขา
สัพเพ สัตตา
สัตว์ทั้งหลายที่เป็นเพื่อนทุกข์ เกิด แก่ เจ็บ ตาย ทั้งสิ้น
กัมมัสสะกา
เป็นผู้มีกรรมเป็นของของตน
กัมมะทายาทา
เป็นผู้รับผลของกรรม
กัมมะโยนิ
เป็นผู้มีกรรมเป็นกำเนิด
กัมมะพันธุ
เป็นผู้มีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์
กัมมะปะฏิสะระณา
เป็นผู้มีกรรมเป็นที่พึ่งอาศัย
ยัง กัมมัง กะริสสันติ
กระทำกรรมอันใดไว้
กัลยาณัง วา ปาปะกัง วา
ดีหรือชั่ว................................
ตัสสะ ทายาทา ภะวิสสันติ
จักเป็นผู้รับผลของกรรมนั้น (:11:)

สุขใจในธรรม => ธรรมะทั่วไป ธารธรรม - ธรรมทาน => ข้อความที่เริ่มโดย: sometime ที่ 28 ธันวาคม 2552 00:12:26