ภาพงานวันตรุษจีน
 
 

 
 
 

 

พระบาทองค์พระนาคปรกและพระหัตถ์ ที่ประดิษฐานอยู่หน้าโรงเจ ให้สาธุชนได้มีโอกาสปิดทอง ก่อนนำขึ้นประดิษฐานกับองค์ใหญ่ที่สูงถึง 60 เมตร
 
 
 

หลวงปู่นำเจริญพระพุทธมนต์ ทุกวันช่วงเทศกาลตรุษจีนที่หน้าโรงเจหอคุณธรรมฟ้า ในเวลา 18.00 น.พร้อมทั้งสาธุชนที่มาร่วมทำบุญ
 


หลวงปู่ทำพิธีปลุกเสกองค์พระนาคปรกจำลองหน้าตัก 5 นิ้ว
 


 

 
 
 

 
 
 

 
 
 

 
 
 
 
 

 
 
 



มีอีกเพียบ เก็บภาพไปได้ จ้า สาธุ

http://www.onoi.org/index.php?option=com_phocagallery&view=category&id=29:-2553&Itemid=82

ลูกรัก...

คราใดที่เจ้ารู้สึกตัวว่า เจ้าอยู่ในพระพุทธศาสนานี้    
 ครานั้น เจ้าคือคนของพระศาสนา

คราใดที่เจ้าเป็นคนของพระศาสนา    
ครานั้น เจ้าก็ต้องทำงานให้กับพระศาสนา


คราใดที่เจ้าทำงานให้กับพระศาสนา    
ครานั้น เจ้าก็ต้องทำความเจริญให้กับพระศาสนา

คราใดที่เจ้าทำความเจริญให้กับพระศาสนา    
ครานั้น เจ้าจงรู้ไว้เถิดว่า เจ้ากำลังทำความเจริญให้กับจักรวาล
และตัวเจ้าเอง

ภาพงานกิจกรรมวันปีใหม่ 2010
 

• กติกาการศึกษา 4 ข้อ :
  

[LIST=1]

• ไม่พูด ไม่สนใจเรื่องนอกตัว
• อยู่อย่างเป็นผู้ที่พึ่งตัวเองได้ และเป็นที่พึ่งให้ผู้อื่นได้  ทำ พูด คิด ด้วยจิตสาธารณะ
• อย่าทำหรืออยู่เพราะแรงผลักดันของตัณหาพาไป
• ให้เกียรติและเคารพกัน มีคารวะธรรมในใจ

• วิเคราะห์สาระจากพระไตรปิฏก “บุคคลผู้มีราตรี 1 เจริญ”
  

[LIST=1]

• บุคคล 3 จำพวก :
  

• 1. บุคคลที่คำนึงถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้ว – เราได้มี รูป เวทนา สัญญา  สังขาร  วิญญาณ ในสิ่งที่ล่วงแล้ว
  
• 2. บุคคลผู้มุ่งในสิ่งที่ยังไม่มาถึง - ขอเราพึงมี รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ อย่างนี้ในอนาคต
  
• 3. บุคคลผู้เห็นแจ้งในปัจจุบัน /ไม่ง่อนแง่นคลอนแคลนในธรรมที่เป็นปัจจุบัน  ได้แก่ บุคคลที่เห็นพระอริยเจ้า /สัตตบุรุษ , บุคคลผู้ฉลาดในธรรมของพระอริยเจ้าและสัตตบุรุษ, บุคคลผู้ปฏิบัติตามธรรมของพระอริยเจ้าและสัตตบุรุษ
  

[LIST=1]

• บทวิเคราะห์ โดยหลวงปู่พุทธะอิสระ :
  

• พระพุทธเจ้าทรงยกเอาขันธ์ 5 มาอธิบาย ว่า บุคคลผู้อยู่ในปัจจุบันจริง ๆ นั้นจะเห็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ซึ่งมีอยู่ในขันธ์ 5 เห็นแจ้งความไม่เที่ยงของขันธ์ 5 ในปัจจุบัน
  
• บุคคลผู้อยู่ในปัจจุบันธรรม จะไม่เกิดอนาคต สังขารทั้งหลาย (รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ) ล้วนไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ตั้งอยู่แล้วดับไป  เราก็จะรู้ว่ามันจะไม่ส่งผลไปในอนาคตได้  เพราะเห็นมันดับไปในปัจจุบัน  ถ้ามีปัญญารู้ชัดอย่างนี้อนาคตก็จะดับสูญลงไปด้วย  แต่เพราะเรารู้ไม่ชัดจึงไปปรุงแต่งปัจจุบัน จึงเกิดอนาคตขึ้นมา
  
• สิ่งที่ล่วงไปแล้วสังขารที่ล่วงไปแล้ว  เราจะเห็นได้เมื่อเรารู้ในปัจจุบัน  สิ่งใดที่ล่วงไปแล้วไม่มีตัวตน ที่เรามีตัวกู ของกู คือ เรามีอุปาทาน ความไม่รู้
  
• เราเจริญได้ด้วย 1 วินาทีเดียว (ปัจจุบันธรรม) จะเจริญด้วยเรื่องอันใดก็ตาม ก็มีเพียงขณะเดียวเท่านั้น  ที่เหลือเป็นกระบวนการสืบเนื่องต่อ ๆ มา กระบวนการของ ตัณหา ราคะ โทสะ โมหะ ฯลฯ  เข้ามาหล่อเลี้ยงทำให้อายุขัยสืบเนื่อง
  
• พระพุทธเจ้าจึงทรงสอนว่า เรามีชีวิตจริงแค่ 1 วินาที (ขณะจิต) เท่านั้น วินาทีต่อไป ขึ้นกับว่าอะไรมาหล่อเลี้ยงเรา : เป็นทางเจริญ หรือเสื่อม
  

- หนทางที่เจริญ : คือการหล่อเลี้ยงของวิชชา
- หนทางอันเสื่อม :  อวิชชาเลี้ยง
ถ้าเรามีชีวิตอยู่ 100,000 วินาที ด้วยความดี  ก็เป็นความต่อเนื่องของ บุญของวิชชา
ถ้าเรามีชีวิตอยู่ 100,000 วินาที ด้วยความอัปรีย์  ก็เป็นความต่อเนื่องของ บาปของอวิชชา
เพราะฉะนั้นขึ้นอยู่กับว่า 1 วินาทีนั้น ถูกอะไรหล่อเลี้ยง  บุญ /บาป , วิชชา / อวิชชา   นั่นคือกรรม

• อย่าเข้าใจผิดว่าเรามีอายุยืน ทุกคนมีชีวิตแค่วินาทีเดียวเท่านั้น ชีวิตของสัตว์ มีวินาทีเดียว คือวินาทีที่มาปฏิสนธิในครรภ์มารดา แล้วต่อจากนั้นเป็นการมาหล่อเลี้ยงของกรรม
  
• การเกิดเป็นมนุษย์เป็นได้ยาก และเป็นผู้ใหญ่กว่าสัตว์อื่น ๆ เพราะเราสามารถเลือกชีวิตเราให้วิชชาเจริญขึ้นได้  ดังนั้น

- ความดีเราจึงต้องสะสม ให้บ่อยมาก และถี่มาก วินาทีต่อวินาที
- ความไม่ดีเราจึงต้องละ ให้บ่อยมาก และถี่มาก วินาทีต่อวินาที ไม่ใช่ 1 วัน หรือ 1 ปี

• มนุษย์ ถือว่าเป็นผู้ใหญ่ เพราะสามารถพัฒนาได้ ไม่ตัน สามารถเลือกทำกรรมได้  เทวดาพรหมยังไม่ใหญ่ เพราะมันตัน เลือกไม่ได้
  
  • สัตว์เดรัจฉาน  ทำตามสัญชาติญาณ
  • เทวดา ทำตามโปรแกรมบุญที่ได้มา
  • มนุษย์ไม่มีโปรแกรม เดี๋ยวก็ชั่วได้ เดี๋ยวก็ดีได้ อยู่ที่เราเลือกให้วินาทีนั้นมี กุศล หรืออกุศล ชี้ชวน
  • ธรรมชาติของมนุษย์ไม่เป็นไปตามกติกา ตารางสอน มนุษย์จะเป็นไปตามสิ่งเร้า ชักชวน หรือเสพย์ ดังนั้นมนุษย์ผู้ปัญญาเท่านั้นที่จะมีพลังในการคัดสรร และสร้างวิธีการพัฒนาตน คือ สร้างสิ่งเร้าองค์ประกอบในเชิงบวกให้มีมากขึ้น  เพื่อให้ชีวิตของเราทุกวินาทีไม่ตกเป็นทาสของซาตาน
    

สรุป : 1. ธรรมทั้งหลายทั้งปวง ไม่ใช่ตัวตน เป็นอนัตตา การจะรู้ชัด รู้จักของจริง ต้องเป็นผู้มีปัญญา รู้ชัดในปัจจุบันขณะ ( 1 วินาที)
2. การปรุงแต่ง / สังขาร / อายุขัย / การสืบเนื่อง  ของแต่ละขณะจิต เป็นการกระทำของ“กรรม” ซึ่งมีอยู่ 2 ลักษณะ เท่านั้น คือ  บุญ (วิชชาเลี้ยง)  ,  บาป (อวิชชาเลี้ยง)
3. ผู้มีปัญญาจะเจริญทุกวินาที  (วิชชาเลี้ยง)  -  ผู้ไม่มีปัญญา ก็อัปรีย์ทุกวินาที (อวิชชาเลี้ยง)  ซึ่งเราเลือกได้   เพราะฉะนั้นปัญญาเท่านั้น ที่จะให้เราได้รู้ทันวินาทีนั้น  จึงต้องสั่งสมอบรม
4. การสั่งสมปัญญา มาเลี้ยงดูจิต โดยวิธีการ ฟัง เรียน อบรม ลงมือทำ เพื่อป้องกันกรรมชั่วทั้งปวง ให้ชีวิตเรามีวินาทีที่ดีหลาย ๆ วินาที..จนถึงทั้งวัน.. ทั้งปี.. ทั้งชีวิต

• หลักการปฏิบัติปราณโอสถ  การฝึกเดิน / เคาะนิ้ว ปรัชญาปรามิตาสูตร :
  

ชีวิตจริง ๆ ของเรามีอยู่แค่ 1 วินาทีเท่านั้น   เรามาทำของใหม่ที่เป็นปัจจุบันธรรม  ให้ (เจริญ) เป็นบุญ เป็นสติ สมาธิ ปัญญา หล่อเลี้ยงจิตตลอด 1 ชม.
- การเคาะนิ้ว 1 ครั้ง  หรือก้าวเดินตามจังหวะ 1 ก้าว =1 วินาทีอันเจริญของเรา
- ให้เราเคาะให้ชัด การเคาะชัดแสดงว่าชีวิตของเราไม่ขาด ไม่เกิน มีความเหมาะสมและซื่อตรงดี
- พยายามสลับนิ้วไปมา เคาะให้ได้ทั้ง 3 ข้อนิ้ว เพื่อฝึกความคล่องของสัมปชัญญะ ไม่ใช้สัญญา
- ก้าวเดินพร้อมเสียงป็อก 3 อย่างต้องรวมเป็น 1 : หูได้ยินเสียง / ใจรู้ / เท้าก้าวเดิน
- ฝึกให้เผชิญกับการเปลี่ยนจังหวะอย่างต่อเนื่อง   ทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนแปลงจังหวะ ก้าว/ เคาะ 
จิตต้องไม่กระเพื่อม มีสติรักษาภายใน พร้อมต่อการเปลี่ยนแปลง
- การเดินขั้น 3 ประกอบลมหายใจ เป็นขั้นที่เกิดปราณ และโคจร  ต้องไม่กลั้นลม (ท่อต้องไม่ตัน) ไม่   
ขังมันไว้ที่ใด ต้องให้ปราณแล่นไปทั่วร่างกาย
- เมื่อเดินขั้น 3 แล้ว ต้องสลับมาเดินขั้น 2 เป็นขั้นผ่อนคลาย เพื่อสลายปราณที่เกิดขึ้น
- สภาวะธรรมในการเดิน / เคาะจังหวะ: ถ้าทำถูกต้อง เราจะสามารถรู้ล่วงหน้าว่าเสียงป็อกจะมาเมื่อใด (จิตรู้)  สัมปชัญญะจะเตรียมกายเหมาะสม  พัฒนาการของจิตจะสูงขึ้น ตัวรู้มีความใสสะอาดมากขึ้น  ความไวของจิตจะมากขึ้น ทำให้เราเหมือนจะรู้ล่วงหน้าว่า จะเกิดขึ้นเมื่อใด
 

• การฝึกเจริญมนต์ : ตาดูมนต์  ใจรู้มนต์  ปากอ่านมนต์
  

แม้เมื่อมีเสียง หรือสถานการณ์รบกวนจากภายนอกต่างๆ เช่น เสียงเพลง โยนถาด ฯลฯ  จิตต้องไม่กระเพื่อม  มีสติรักษาภายใน จรดจ่อกับการงานที่กำลังทำอย่างซื่อตรง

• ปัจฉิมโอวาท :
  

[LIST=1]

• ผู้บริหารที่ดี ที่วิเศษยิ่งใหญ่ ไม่ใช่บริหารตัวเลข แต่เป็นการบริหารเวลา และอารมณ์  บริหารทุกเสี้ยววินาทีให้มีกำไรทุกวินาที ให้เรามีอารมณ์เป็นสุขทุกวินาที
  
• การบริหารชีวิตให้เป็นสุข คือ ชีวิตของเรามีเพียงชั่วขณะเดียว ขณะหนึ่งเท่านั้น  อายุ 20 ปี มันตั้งอยู่แค่ขณะเดียว เวลาเป็นสิ่งที่ผ่านมาผ่านไป   หากเรายังไม่ได้ทำเท่าที่เราเสียไป เท่ากับว่าเราเสียชีวิตช่วงนั้น ๆ ของเราไป  เราจึงต้องมีความเพียร และมีอัปปมาทะธรรม คือความไม่ประมาท
  
• อยากให้ลูกหลาน อยู่อย่างไม่ประมาท มัวเมา ในการทำภาระกรรมของตน ๆ
  
• ชีวิตของเรามีแค่ 1 ขณะจิต ขณะนั้นจะสุข – ทุกข์ , ดี-ชั่ว, ได้-เสีย : ขึ้นอยู่กับเราเลือก
  
• เป็นผู้ซื่อตรง ทำ พูด คิด เรื่องเดียวกัน
  

http://www.onoi.org/index.php?option=com_content&view=article&id=178:2009-12-16-03-43-08&catid=35:2009-04-14-16-21-52&Itemid=59

 








http://picpost.mthai.com/view_picpost.php?cate_id=28&post_id=376913

 

 

 

 
 

 
 
วิวัฒนาการสุดท้ายของสังคมมนุษย์
 
 
ที่ตั้งเป็นหัวข้อของบทความ แถมยังจะบอกว่า มนุษย์เรานั้นยืนอยู่ระหว่างสัตว์ร้ายกับเทวดา-ตามที่โพลตินัสเขียนไว้นั้น-ท่านผู้อ่านก็โปรดอย่าคิดว่าผู้เขียนจะฉายหนังซ้ำ ซึ่งอีกหน่อยผู้เขียนจะชี้แจงเอง ความจริงก็เป็นเช่นนั้นจริงๆ คือมนุษยชาติกำลังย่างก้าวสู่ฉากสุดท้ายของวิวัฒนาการของจักรวาล วิวัฒนาการคือการไหลเลื่อน เคลื่อนที่ เปลี่ยนแปลง โดยเชื่อมโยงกับทั้งหมดหรืออนัตตา และเรากำลังเป็นเทวดาที่เคน วิลเบอร์ บอกว่า เรากำลังมีจิตของพระเจ้า (God consciousness) จริงๆ แล้ววิทยาศาสตร์ใหม่-จักรวาลวิทยาใหม่ก็บอกในทำนองนั้น จักรวาลอันนี้ของเรากำลังขยายตัวหรือพองตัว (inflation) เร็วขึ้นและเร็วขึ้นจริง เหมือนน้ำแข็งที่ละลายเมื่อโดนแดด (melt) อย่างที่นักจักรวาลวิทยาในปัจจุบันแทบทุกคนว่าไว้จริงๆ ผู้เขียนคิดเอาเองว่าจักรวาลอันนี้ของเรากำลังย่างเท้าเข้าสู่สภาวะหดตัว (big crunch) ซึ่งถึงตอนนั้นจะไม่มีสิ่งมีชีวิตเพาะอะไรๆ ก็จะแตกสลายไปทั้งหมด เมื่อทุกสิ่งทุกอย่างจบสิ้นแล้ว หากเราเชื่อในลัทธิพระเวทก็จะมี "ลีลา" ใหม่ของพระเจ้าหรือองค์พรหม

ผู้เขียนพูดและเขียนตลอดเวลามาว่า จักรวาลของเราแห่งนี้มีหน้าที่เพียงอย่างเดียว นั่นคือหน้าที่ที่ต้องจัดการให้มีวิวัฒนาการของทุกสิ่งทุกอย่างที่ประกอบมันขึ้นมาเป็นจักรวาล เช่น กาแล็กซีและดาวต่างๆ โลก ชีวิตต่างๆ มนุษย์ ฯลฯ รวมทั้งตัวของจักรวาลเอง นั่นคือสรรพสิ่งทั้งหลายทั้งหมดเลย ก่อนหน้านี้ไปไม่นานนักเรามีนักวิจัยมากมายที่ได้ทำงานวิจัยเรื่องการเจริญเติบโตของเด็ก หรือวิวัฒนาการของมนุษย์-ทั้งวิวัฒนาการของกายและจิต-โดยเฉพาะจากที่เด็กได้คลอดออกจากครรภ์แม่มาแล้ว แต่วงการศึกษาและวงการแพทย์รู้สึกว่านักวิจัยที่มีชื่อเสียงระดับนำที่สุดในด้านกายภาพ มีเพียงผู้เดียวที่เป็นเอตทัคคะ คือ ฌอง เปียเจต์ ที่ตายไปแล้วเมื่อไม่นานนัก ส่วนในทางด้านจิตภาพ เท่าที่รู้ยังไม่มีข้อสรุปเป็นเอกฉันท์ แต่มันก็มีหลายคนที่ยังมีชีวิตอยู่ เช่น แดเนียล โกลแมน, เบนนาเดตตา โรเบิร์ต, แอนโตนิโอ ดามาสิโอ, สตานิสลัฟ โกรฟ ฯลฯ และในปัจจุบันนี้เราก็มีข้อมูลใหม่ๆ ด้านจิต ซึ่งทำวิจัยในช่วงตั้งครรภ์ก่อนคลอด (prenatal) ในระดับต่างๆ มากมาย รวมทั้งการวิจัยของสมองโดยใช้ภาพเหมือนจริง (MRI) ในคนระหว่างที่สมองได้ทำงานหรือมีประสบการณ์ต่างๆ เช่นในสมาธิหรือกำลังมีประสบการณ์เร้นลับ (mysticism) และที่กำลังหวือหวาฮือฮากันอย่างยิ่งอยู่ในขณะนี้-ที่ผู้เขียนคิดว่าเป็นการเริ่มต้นของยุคแห่งจิตวิญญาณ (noosphere) ของปิแอร์ เตยา เดอ ชาดัง ที่พ้องจองกับศรี อรพินโธ ซึ่งผู้เขียนได้เขียนเล่ามาตลอด ยุคแห่งจิตวิญญาณอันเป็นผลของวิวัฒนาการ-ของจิตมนุษย์-ของจักรวาล ตามที่ได้ยกมาตั้งเป็นหัวข้อเรื่องของบทความของวันนี้ ซึ่งมีความหมายว่าในความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน สภาวะจิตวิญญาณ (spirituality) คือเป้าหมายสุดท้ายของจักรวาล ที่มีหน้าที่จัดให้มีวิวัฒนาการของสรรพสิ่งสรรพปรากฏการทั้งหลายที่อยู่ข้างใน โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิวัฒนาการของมนุษย์และตัวมนุษย์ (กับสังคม) เอง ซึ่งจะวิวัฒนาการไล่ขึ้นไปในฐานะของจิตวิญญาณตามระดับย่อยๆ หรือระดับละเอียดต่างๆ-ตามสเปกตรัมของจิต (spectrum of consciousness) จนกระทั่งถึงนิพพาน-มีเป้าหมายของการดำรงอยู่รอด (existence) ของมนุษย์ในจักรวาลและโลกนี้ให้จงได้ ซึ่งก็คือต้องเรียนรู้หน้าที่และความสัมพันธ์ของตัวเองกับธรรมชาติอื่นๆ รอบตัวชนิดแยกออกจากกันไม่ได้ เพราะมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมรอบตัวต่างก็เป็นธรรมชาติเหมือนกัน นั่นคือการเรียนรู้ว่าระบบนิเวศวิทยา (ecology) นั้นมีความหมาย และมีความสำคัญต่อการอยู่ให้รอดของมนุษยชาติอย่างไร?

ที่จริงเรื่องของจักรวาลและของโลก กับวิวัฒนาการของจิตไล่ขึ้นไปถึงระดับ หรือขั้นที่เรียกว่าระดับจิตวิญญาณ (spirituality) นี้ ผู้เขียนได้เล่าไปหลายหนแล้ว แต่ทว่าเสมอไปจะเป็นการเขียนเล่าในภาพของวิวัฒนาการของกาย-จิตอันเป็นไปตามธรรมชาติของโลก นั่นคือจากสิ่งไม่มีชีวิตกรวดหินดินทราย (physicosphere) เป็นสิ่งมีชีวิตหรือวิวัฒนาการทางชีววิทยา (biosphere) และไปเป็นวิวัฒนาการของจิตสู่จิตวิญญาณ (noosphere) แต่ทว่าบทความนี้จะเล่าถึงกระบวนการวิวัฒนาการทางประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมของสังคมมนุษย์ที่คลี่ขยายไปในทิศทางเดียวกัน

มนุษย์ในภาพรวมเฉลี่ยอยู่คนเดียวไม่ได้ ต้องมีการอยู่ร่วมกับคนอื่นๆ และสิ่งอื่นๆ เป็นครอบครัว เป็นชุมชนและสังคม เล็กใหญ่ตามลำดับ มีอยู่สิ่งหนึ่งที่แปลกประหลาดมหัศจรรย์ที่เกิดกับมนุษย์เป็นประจำ นั่นคือคำพูดที่มีว่า "มันเป็นเช่นนั้นของมันเอง" มนุษย์ทุกคนเป็นทั้งสัตว์ร้ายกับเทวดา แล้วก็สังคมมนุษย์ทุกสังคมมีทั้งสิ่งที่ดีและสิ่งที่เป็นปัญหาเสมอไป โดยไม่มีสังคมไหนหรือสังคมสมัยใดได้รับการยกเว้น เหมือนกับว่ามีใครแกล้ง สังคมทุกสังคมนั้นนับวันก็ยิ่งซับซ้อน ปัญหาก็ยิ่งใหญ่และซับซ้อนขึ้นไปด้วย สังคมจะมีมนุษย์หรือชีวิตที่สัมพันธ์กับสสารวัตถุอย่างใกล้ชิดที่สุดเสมอไป จริงๆ แล้วอาจพูดได้ว่าแยกจากกันไม่ได้ เพราะว่าต่างก็เป็นธรรมชาติเช่นเดียวกัน ธรรมชาติที่ประกอบด้วยสิ่งมีชีวิตอย่างหนึ่ง กับสิ่งที่ไม่มีชีวิตอีกอย่างหนึ่ง ทั้งสองจะต้องพึ่งพาอาศัยกันและกันเป็นระบบ-แต่เพราะว่าเป็นเราคิดเอาเองด้วยความอหังการ แยกตัวเองเป็นมนุษย์ฝ่ายหนึ่งและสิ่งแวดล้อมอีกฝ่ายหนึ่ง สิ่งแวดล้อมที่รวมทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต (ซึ่งก็คือระบบนิเวศน์)-โดยมีพลังงานเป็นสื่อกลาง เพราะเราคิดแยกส่วนออกไปว่า มนุษย์เป็นเผ่าพันธุ์ที่พิเศษยิ่งเหนือธรรมชาติทั้งหลายทั้งปวง-ดั่งที่นักปรัชญาหลายคนที่ทรงอิทธิพลยิ่งในยุคแห่งเหตุผล (age of reason) เช่น ทอมัส ฮอบส์, ฟรานซิส เบคอน, อเล็กซานเดอร์ โป๊ป, จอห์น ล็อก ฯลฯ ปลูกฝังเป็นวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ของสังคมให้เราไว้ เรา-โดยเฉพาะเราในยุโรป-จึงมักดูถูกเหยียบย่ำ ฆ่าทิ้ง-เผา-ตัด-เจาะ-ถอนธรรมชาติโดยเฉพาะสิ่งที่มีชีวิตทั้งหลายทั้งปวงมาตั้งแต่นั้นจนกระทั่งบัดนี้

ถ้าหากเราหันย้อนกลับไปดูวิวัฒนาการของชุมชน-สังคมของมนุษย์ในทางประวัติศาสตร์ (โบราณคดีวิทยา) และวัฒนธรรมมาตั้งแต่เริ่มมีโฮโมซาเปียนส์เกิดขึ้นมาบนโลกเลย เมื่อประมาณ 200,000 (สองแสน) ปีก่อน จริงๆ แล้วก่อนหน้านั้นเสียอีก เมื่อบรรพบุรุษของมนุษย์เรายังเป็นโฮโมอีเรกตัสระยะหลังๆ หรือมีการรวมกันเป็นตระกูล-ชุมชนไล่ล่าสัตว์เป็นอาหาร (hunter-gatherer) ในช่วงปลายของยุคพลีสโตซีน (pliestocene) ในด้านของประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมนั้น เรา-ผู้อ่านและผู้เขียน-ไม่จำเป็นต้องย้อนกลับไปถึงเวลานั้น เพียงกลับไปที่เวลาการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ หลังจากที่มีการทำไร่ทำฟาร์มและการทดน้ำ ซึ่งเป็นระยะเวลาที่ภาษาพูดมีลักษณะที่เพียบพร้อมไวยากรณ์ที่สุดราวๆ 12,000-15,000 ปีก่อนคริสตกาล

มนุษย์เราตั้งแต่สมัยหินใหม่ระยะหลัง (late neolithic) ของประวัติศาสตร์มาแล้ว-จะได้สร้างสรรค์สังคมวัฒนธรรมที่เชื่อว่า แม้ว่ามนุษย์จะสัมพันธ์อย่างล้ำลึกกระทั่งเกรงกลัวธรรมชาติแบบที่สังคมก่อนหน้านั้นเกรงกลัว ดังที่เรารู้จากนิยายปรัมปรา (myth)-แต่ว่ามนุษย์ก็ยังคิดว่า สิ่งแวดล้อมธรรมชาตินั้นได้แยกออกจากมนุษยชาติเด็ดขาด ประหนึ่งว่ามนุษยชาติไม่ไช่ธรรมชาติกระนั้น ดังนั้นมนุษย์จึงรู้ว่าตัวเองไม่มีอำนาจอะไรที่จะเอาชนะธรรมชาติได้ จึงสังวรและควบคุมตัวเองด้วยนิยายปรัมปรานั้น มนุษย์ที่ยังมีน้อยนักในช่วงนั้น ซึ่งกินเวลานานนักหนาจนกระทั่งถึงยุคสมัยหลังจากการตั้งถิ่นฐานบ้านช่องและเริ่มมีระบบการเมืองแล้ว มนุษย์จึงรู้ว่านอกจากตัวเองจะไม่มีอำนาจเหนือธรรมชาติแล้ว มนุษย์ยังไม่มีระเบียบหรือระบบกฎหมายที่ใช้ควบคุมปกครองสังคมที่มีแต่จะโตขึ้นๆ เรื่อยๆ และจนกระทั่งสังคมมนุษย์ได้ค้นพบเหตุผลและอยู่กับความเข้าใจแล้ว ที่ทำให้ค้นพบวิทยาศาสตร์และผลิตพลังงานขึ้นมาใช้ จึงค่อยๆ รู้ว่าตัวของมนุษย์เองเก่งกับฉลาด สามารถมีอำนาจควบคุมธรรมชาติได้ทั้งหมดอย่างไร ความกลัวต่อความไม่ปลอดภัยของมนุษย์ต่อความไม่มีอำนาจในการควบคุมธรรมชาติภายนอกอย่างที่ตาเห็น กับปัญหาทางการขาดแคลนนักกฎหมายและความเป็นนิติรัฐจึงหายไป ในประเทศประชาธิปไตยและระบบเศรษฐกิจสมัยใหม่ในช่วงเวลาราวๆ ร้อยปีที่ผ่านมานี้ (ในระยะเวลาที่ผู้เขียนยังไม่เกิดจนกระทั่งเกิดและเป็นเด็กและยังเป็นหนุ่มใหญ่ หรือช่วงระหว่างสงครามโลกครั้งที่หนึ่งจนถึงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง หรือราวๆ ทศวรรษที่ 1880-1980 จะเป็นสมัยที่สังคมมนุษย์เจริญด้วยเทคโนโลยีถึงขีดสุด คือเป็นช่วงสมัยที่มีน้ำมันราคาถูก และมนุษย์เราได้เอาเปรียบธรรมชาติและระบบนิเวศน์อย่างสุดๆ นั่นคือช่วงสมัยที่มนุษย์อยู่กับวัตถุภายนอก กับมีความสุขกับวัตถุภายนอกหรือกายภาพ และในยุคสมัยต่อมาหลังทศวรรษ 1980 ไปแล้ว ซึ่งเป็นเวลาที่เราๆ-ท่านๆ ยังมีชีวิตอยู่เดี๋ยวนี้ ที่มีความสุขอยู่กับวัตถุภายนอกกายครึ่งหนึ่ง และจิตรู้หรือความคิดจิตสำนึกที่เป็นเรื่องทางจิตอย่างตื้นภายในครึ่งหนึ่ง ทั้งหมดในช่วงเวลานี้ได้ก่อประกอบให้สองสิ่งสองอย่างเกิดขึ้น อย่างหนึ่งคือคุณค่าความหมายองค์การดำรงอยู่ของชีวิต กับอีกอย่างหนึ่งคือความไม่เป็นธรรมของสังคมวัฒนธรรม หรือความเป็นสองมาตรฐาน คนรวยกับคนจน ผิวขาวกับผิวดำ ประเทศมหาอำนาจกับประเทศที่ไม่มีอำนาจ ฯลฯ ทุกๆ คนจะแสวงหาทางออก และทุกๆ คนจะคิดว่าประชาธิปไตยตัวแทนและสิทธิมนุษยชน-บนความได้เปรียบเสียเปรียบที่เกิดจากภายนอกที่ตาเห็น-คือทางออกนั้น ความไม่เป็นธรรมหรือความไม่เท่าเทียมกันจะก่อต่อไป เป็นการเคลื่อนไหวของกลุ่มชนต่างๆ ที่จะก่อเป็นความแตกแยก เป็นสงคราม และความล่มสลายของระบบต่างๆ ที่มนุษย์-คิดขึ้น ไม่ว่าเป็นระบบการเมือง ระบบเศรษฐกิจ ระบบสังคมวัฒนธรรม ระบบการศึกษา ระบบสาธารณสุข ฯลฯ ดังที่ชวนจื่อได้พูดไว้ โดยที่ชวนจื่อพูดว่า "เมื่อเต๋าจากไป ยังมีคำสอนที่ก้องหูและคุณธรรม เมื่อคุณธรรมจากไป ที่เหลืออยู่ก็คือความยุติธรรม ซึ่งจะตามมาอย่างรวดเร็วของความล่มสลายหายนะของระบบทุกๆ ระบบ" จนกว่า...จนกว่าแสงทองส่องอำไพ เมื่อจิตวิญญาณที่อยู่ลึกข้างในได้คลี่ขยายออกมา (ช่วงหลังนี้ผู้เขียนว่าตามที่คนเขาว่า)

มนุษยชาติจำต้องแสวงหาความเป็นธรรมชาติซึ่งมนุษยชาติเป็นอยู่ และเราจะต้องเป็นธรรมชาติอย่างนี้ เสมอไปโดยไม่มีทางหลีกเลี่ยงอย่างหนึ่งอย่างใดทั้งสิ้น ธรรมชาตินั้นมีสองระดับ ซึ่งผู้เขียนได้พูดได้เขียนบอกไว้ตลอดเวลา (คือ nature กับเจ้าพ่อเจ้าแม่ไล่ขึ้นไปถึงเทพ เทวดา พระเจ้า หรือ Nature) เพราะฉะนั้นความไม่เท่าเทียมกัน หรือความไม่เป็นธรรมสองมาตรฐานหรือสิทธิมนุษยชน-ที่ไม่ยักมีใครพูดถึงสิทธิของการดำรงอยู่ของชีวิตทุกๆ ชีวิต-จึงไม่ใช่ธรรมชาติ และไม่เหมือนกระบวนการธรรมชาติเลย แต่ภาวะจิตวิญญาณ (spirituality) เป็นและเหมือน ความเท่าเทียมกันหรือความเป็นธรรมจึงไม่ใช่สิ่งที่ตั้งอยู่ภายนอกหรือสิ่งที่ตามองเห็น แต่เป็นสิ่งที่อยู่ภายในของเราทุกคนโดยไม่ต้องแสวงหา แต่ทว่ามันจะคลี่ขยายโผล่ปรากฏเมื่อไรไม่มีใครรู้ หรืออาจจะเป็นเมื่อมนุษยชาติทั้งเผ่าพันธุ์เจ็บปวดยิ่งมากที่สุด นั่นคือเมื่อไหร่ที่เรามี "แสงทองผ่องอำไพ เมื่อจิตวิญญาณที่อยู่ลึกภายในถึงเวลาคลี่ขยายออกมา".
 
http://www.thaipost.net/sunday/070310/18946

 

อยากลงครายออน 3 เล่ม ให้อ่านจังเลยยยยย สาระเพียบๆๆๆๆ
เกี่ยวกับ ภัยพิบัติ แต่ มองในแง่ดี มีกำลังใจ สวยงามมาก

อ่านแล้ว จะอ๋อ ๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆ

อีก 1 ปี ข้า จะกลับมา พร้อมความแกร่ง ที่เพิ่มขึ้น
จะลุยแบบเต็ม ๆ กว่านี้ ถ้า จังหวะ ฟ้า อำนวย

ขอปลีกตัวเป็น ขงเบ้งซุ่มกายา อยู่หลังเขาก่อนล่ะนะ

โชคดี แต่จะ แวะมาทักให้หายคิดถึง ล่ะ

คอลัมน์ - ความทรงจำนอกมิติ / นสพ.ไทยโพสต์

เมื่อไม่กี่วันก่อนได้ไปพูดที่ มหาวิทยาลัยสงฆ์เรื่องจิตวิญญาณ ในแง่วิทยาศาสตร์กับพุทธศาสตร์
ให้นักศึกษาปริญญาโทที่ส่วนมากเป็นพระ ตั้งแต่เปรียญ 4 ประโยคกระทั่งเปรียญ 9 ประโยคฟัง
มีฆราวาสราวๆ หนึ่งในสี่ร่วมเสวนาอยู่ด้วย

ได้พูดถึงจักรวาลวิทยาใหม่กับแควนตัมฟิสิกส์เท่าที่พอจะรู้
มีคำถามของพระสองคำถามที่เป็นคำถามที่คนทั่วไปมักถามที่ ตอบได้ยากมากๆ หรือตอบแล้วก่อคำถามต่อจึงตอบได้ไม่หมด หรือไม่มีทางหมดเลย ทำให้ทุกคนเข้าใจเหมือนกันไม่ได้

คำถามแรกถามว่า
จิตวิญญาณกับจิตใจและสมองมีความสัมพันธ์ต่อกัน หรือเป็นเหตุปัจจัยต่อกัน และกันอย่างไร?


คำถามที่สองพระอีกรูปถามว่า รูป นามและวิญญาณใน ทางวิทยาศาสตร์แยกกันอย่างไร?

พระผู้ถามคำถามที่สองนี้ได้ให้ข้อมูลความ เห็นเพิ่มเติมแล้วถามบนข้อมูลที่ให้ใหม่ว่า

ในทางพุทธศาสนาถือว่าแสงหรือ รังสีที่แผ่ไปกระทบวัตถุและสะท้อนจากวัตถุหรือสิ่งของมากระทบกับตา
ทำให้ตา “เห็น” เป็นรูปนั้น แสงหรือรังสีนั้นเองก็จัดเป็นรูปด้วย เฉพาะแต่ สิ่งที่เกิดจากจิตรู้ทำให้เรารู้ว่าเป็นสิ่งนั้นสิ่งนี้ ชอบหรือไม่ชอบถึงจะเป็นนาม

ดังนั้น ถ้าหากว่าวิทยาศาสตร์แควนตัมบอกว่า ในระดับที่ละเอียดนั้น ความจริงมันให้ความเป็นได้ทั้งเป็นสสาร
ที่เรียกว่าอนุภาคซึ่งก็คือรูป อย่างหนึ่ง กับเป็นคลื่นที่รวมแสงรังสีเสียงที่บอกว่าเป็นนามอีกอย่างหนึ่ง ความรู้วิทยาศาสตร์จะไม่ขัดหรือค้านกับพุทธปรัชญาหรือ?

อีกประการหนึ่งที่ วิทยาศาสตร์ใหม่บอกว่า
จิตไม่ได้เป็นผลตามหลังของสมองหรือของกายตามที่วิทยาศาสตร์กายภาพบอกให้เชื่อ
วิทยาศาสตร์ใหม่จะจัดเรื่องของวิญญาณ หรือจิตวิญญาณในทางศาสนา กับเรื่องของนาม กับเรื่องของรูปเอาไว้ตรง ไหนอย่างไร?

นั่นไม่ใช่คำถามธรรมดา บางทีผู้ถามที่เรียนปริยัติทางศาสนา อาจมีความรู้ทางวิทยาศาสตร์มากกว่านักศึกษาวิทยาศาสตร์เสียด้วยซ้ำ คำถามสองคำถามนั้นต่างกัน แต่คาบเกี่ยวกัน และจริงๆ แล้วเชื่อว่าเป็นคำถาม ที่ค้างคาใจของคนช่างคิดทุกคนในโลก เพราะคำตอบตอบไม่ได้ทั้งหมด แถมที่ตอบได้บ้างนั้นก็เช่นที่กล่าวไปแล้ว แม้แต่คนฟังแต่ละคนที่รับฟังคำ
ตอบด้วยกันพร้อมๆ กัน ก็ยังเข้าใจไม่เหมือนกัน

นั่นก็เพราะว่าเรื่องของจิต เรื่องของวิญญาณมันมีแต่คำถามๆๆ แต่ไม่มีคำตอบที่เป็นวิทยาศาสตร์สุดท้าย ได้สมบูรณ์ทั้งหมด เพราะจิตมันไม่มีสัญญาอะไรที่จะบ่งบอกว่ามันเป็นจิต และก็ไม่มีอะไรมาค้ำจุนให้จิตมันตั้งอยู่ได้
ดังนั้นเองนักวิทยาศาสตร์ที่มองอะไรเป็นเครื่องจักรเครื่องยนต์อยู่แล้ว ก็ต้องบอกว่าจิตไม่มีอยู่จริง หรือไม่

หากจะคงเอาไว้ก็พยายามอธิบายจิตให้เป็นเครื่องจักรเครื่องยนต์ให้ได้ รถไฟรถยนต์วิ่งได้คงไม่ใช่เพราะใครเอาม้าไปซ่อนไว้ข้างใน หรือมีผีอยู่ในเครื่องจักรนั้น หากแต่เมื่อกระบวนการพัฒนาวิวัฒนาการมันซับซ้อนถึงจุดหนึ่ง มันก็สามารถทำงานได้เอง

เมื่อสมองมีความซับซ้อนมากขึ้นเช่นสมองของคน จิตก็เกิดขึ้นมาเอง
เราเลยคิดจะสร้างจิตเทียมด้วยคอมพิวเตอร์แม้กระทั่งทุกวันนี้
แต่จิตกลับเป็นความจริงแท้ในทางศาสนา และปรัชญาที่ บอกกับเราเช่นนั้นนับเป็นพันๆ ปีมาแล้ว ไม่ใช่ว่ามองไม่เห็นหรือไม่มี สัญญาแล้วแปลว่าไม่มี หรือว่าอะไรที่ไม่มีสิ่งใดค้ำเอาไว้ย่อมตั้งอยู่ไม่ได้ ดังที่กล่าวเอาไว้เป็นพุทธปรัชญาว่า
อนิทัสสนามัง วิญญานามัง...อับติทิษ ฐามัง วิญญานามัง

ที่ใครก็สามารถรู้ได้ว่ามีจริง เมื่อเราเป็นอิสระจากสิ่งลวงตามายาทั้งหลายสามารถขยายสติให้ละเอียดถึงที่สุด...
จะวิมุตตามัง...คือ ความอิสระนั้น

เพียงแต่ความจริงเช่นนั้นเป็นประสบการณ์ของแต่ละคนด้วยตนเองเป็นปัจเจก เป็นปัจจัตตังเวทิตัพโพธิ วิญญูหิติ
เป็นญาณทัสนะที่ได้ มาจากสมาธิภาวนา และต้องเป็นสมาธิภาวนาที่วิมุตติอย่างว่าจริงๆ ด้วย ไม่ใช่ว่าได้มาครึ่งๆ กลางๆ
แล้วก็มาคิดว่ารู้หมดแล้ว ต่างเถียงกันหน้าดำ หน้าแดงจนสาธารณชนทั่วไปสับสนกันไปหมด

บทความวันนี้จึงเป็นความพยายามที่จะตอบคำถามสองข้อนั้น ซึ่งอาจตอบรวมกันได้
เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างจิตกับใจกับสมองนั้น ไม่มีข้อ พิสูจน์เด็ดขาด หรือแม้ว่าใกล้เคียงเด็ดขาด หรือให้ความเป็นเอกฉันท์ได้

ระหว่างนักวิทยาศาสตร์แท้ๆ ด้วยกัน เพราะวิทยาศาสตร์ไม่สามารถพิสูจน์ จิตให้เป็นรูปธรรมได้ทั้งหมดหรือเป็นส่วนมาก และวิทยาศาสตร์ก็ทำสมอง ให้เป็นนามธรรมไม่ได้อยู่แล้ว สมองอาจทำได้เพียงจิตในระดับที่ต่ำสุด เช่น
การตอบสนองของระบบประสาท การบริหารข้อมูลและการใช้ข้อมูล (จำ - ระลึก - คิดและเรียบเรียงหรือคอมพิวต์)
ที่เป็นเรื่องของตรรกะ เช่น ภาษา หรือคณิตศาสตร์
หรือจะกล่าวได้ว่า สมองสามารถบริหารที่สมองเองได้ เพียงการกระทำตามคำสั่ง (intentional)
ด้วยกายวจีและใจที่เกี่ยวกับการคิดคำนวณ สมองไม่สามารถรู้ได้ รู้ว่าเป็นฉันเองที่รู้ และรู้ว่าชอบหรือไม่ชอบ
กระทั่งรู้ว่าอยากได้ และฉันต้องได้มันมาให้ได้ ในกระบวนการทั้งหมดของ
จิตที่สมองอาจทำได้ก็แค่บางส่วนของเวทนากับสัญญา
ส่วนที่เหลือรวมทั้ง เรื่องของสังขารหรือเจตนา (volition-intentionality)
รวมทั้งและโดยเฉพาะวิญญาณ (ในที่นี้แปลว่าจิตที่รู้ว่าตัวเองรู้) นั้นสมองอาจไม่เกี่ยวข้องด้วยเลย

ดังที่ เซอร์จอห์น เอ็คเคิลส์ นักวิทยาศาสตร์รางวัลโนเบล บอกว่า จิตรู้ หรือจิตตั้งใจ (intention) อยู่นอกมิติของที่ว่างและเวลาเป็นสากลในทุกหน แห่งเข้ามาอยู่ในสมองมนุษย์ตั้งแต่ยังเป็นตัวอ่อนอยู่ในครรภ์แม่
(John Eccles, The Wonder of Being Human, 1985)

สมองเป็นเพียงเปียโน ที่รอการเคาะการเล่น หรือเป็นผู้แปลโค้ด
แม้ตรงนี้จะยังไม่มีข้อพิสูจน์ที่เด็ดขาด หรือมีบ้างก็มักจะเหลื่อมล้ำหรือซ้อนทับกัน
จนระหว่างนักวิทยาศาสตร์ กันเองก็ตกลงกันไม่ได้

เอากันง่ายๆ ระหว่างนักฟิสิกส์ยุคใหม่ส่วนมากที่ เป็นนักปรัชญาไปแล้ว กับนักชีววิทยาและนักจิตวิทยาและจิตแพทย์ส่วนใหญ่ (ที่ล้วนเป็นนักประสาทวิทยาศาสตร์หรือประสาทสรีรวิทยาที่เป็นวิทยาศาสตร์วัตถุนิยม) ต่างก็เหมือนอยู่กันคนละโลก


นักชีววิทยาที่รู้เรื่องชีวิตทั้งหมด จากทฤษฎีของดาร์วิน จึงหงุดหงิดใจที่ตัวเองให้คำตอบเรื่องจิตที่เป็นส่วนของชีวิตไม่ได้ นักจิตวิทยาแบบเก่าลูกศิษย์ลูกหาของฟลอยด์ที่ศึกษาจิตแท้ๆ ก็หงุดหงิดใจที่ตอบอะไรในเรื่องของจิตไม่ได้ทั้งหมดหรือเป็นส่วนมาก มันจะตอบได้อย่างไรในเมื่อนักวิทยาศาสตร์เหล่านี้พยายามทำเรื่องที่ไม่ใช่สสาร เรื่องที่ไม่อยู่ในมิติสามมิติของสสารที่ต่อเนื่องกับอีกหนึ่งมิติของเวลา ย่อมเป็นไปไม่ได้อยู่แล้ว
ไม่ว่าจะพยายามอย่างไร ทั้งๆ ที่ได้พยายาม มากว่าสองร้อยปีแล้ว

อย่างไรก็ตาม ทุกวันนี้ นักวิทยาศาสตร์ทางจิตทางประสาท และสมองในทุกสาขาส่วนหนึ่งที่สำคัญ ได้ยอมรับร่วมกันว่า
จิตมีอยู่จริงๆ โดยธรรมชาติและเรื่องของจิตที่ทุกวันนี้เรียกว่าวิทยาศาสตร์ทางจิตนั้น ไม่ว่าสาขาใดก็มีความสำคัญและถูกต้องในขอบเขตที่จำกัดนั้นๆ

ดังนั้น นักวิทยาศาสตร์พวกนี้จึงหันมาทำงานร่วมกัน ค้นคว้าความสัมพันธ์ระหว่าง จิตกับสมองที่อาจจะสรุปอย่างหยาบที่สุดได้เป็นสามประเด็นใหญ่ คือ

(1) จิตเป็นผลผลิตของกายวิภาคและสรีรภาพของสมองหรือกาย ตามกระบวน วิวัฒนาการชีววิทยา (epiphenomenon)

ในกรณีนี้คำว่าจิตก็คือกาย นักวิทยาศาสตร์กลุ่มนี้พยายามพิสูจน์ให้จิตเป็นเรื่องของสมองให้ได้ทั้งหมด สมองก็คือสารเคมีหรือคอมพิวเตอร์ทำด้วยเลือดเนื้อ สมองจึงเป็นทั้งหมด คือเป็นทั้งตัวรู้ว่าเป็นตัวฉันที่รู้ และรู้ว่ารูปนั้นเป็นอะไร หรือรู้ว่าฉันกำลัง กระทำอะไรในขณะนั้นๆ

จิตกับสมองแยกจากกัน (dualism) จิตเป็นนาม สมองเป็นรูป การทำงานของจิตผ่านสมองมีตัวกลาง

ตัวรู้ที่รู้ว่า เป็นฉันที่รู้ เป็นเรื่องของจิต (res-cogitan) ของเดส์การ์ตส์ ส่วนรูปที่ฉันเห็น หรือการกระทำที่ฉันกำลังกระทำ อยู่เป็นเรื่องของกายของสมอง (res-extensa) (3) จิตกับสมองมีที่มาดั้งเดิมเดียวกัน เช่นที่มาของสรรพสิ่งทั้งหมดของจักรวาล
ซึ่งเคลื่อนไหวเชื่อมโยง เป็นองค์รวมเป็นนิรันดร “ที่มา” นี้คือพลังงานจิตที่เป็นพื้นฐานของจักรวาล ที่ เดวิด โบห์ม คิดว่าอยู่ในรูป ของสนามเหนือแควนตัม (เหนือนามสภาพความเป็นคลื่น wave-function field) สนามที่ม้วนซ่อนสสาร พลังงานและความหมาย
ในที่นี้ความหมาย คือตัวรู้ตัวที่ทำให้เรารู้ว่าดำรงอยู่ (being) คือจิต ผู้สร้างจักรวาลและสรรพ สิ่งกระทั่งเป็นนามรูปเป็นใจกายของเราก็คือสภาวะหนึ่งของ “ที่มา” สนามที่ไม่หยุดนิ่งตัวนี้

(3) ข้อนี้กำลังมาแรง กรณีนี้จึงเป็นจิตของมนุษย์ที่มาจาก
“ที่มา” ตัวนี้ที่สร้างพระเจ้าเทวดาขึ้นมา สร้างโลก สร้างดวงดาว สร้างกาแล็กซีขึ้นมา
ถ้าหากไม่มีจิตรู้ที่เข้ามาอยู่ในตัวมนุษย์ในตัวเรา จักรวาลและสรรพสิ่งจะมีขึ้นมาได้อย่างไร?
พระเจ้าเทวดามาได้อย่างไร?

จิตเรานั้นแหละที่สร้างทั้งหมดขึ้นมา เราจึงสร้างเทพธิดา เทวดาหรือพระเจ้า ให้มีรูปร่างเหมือนกับเรา
ถ้าแบบไทยก็ใส่ชฎาไม่ใส่เสื้อ เพราะเทวดาก็ร้อน เป็นเช่นเดียวกับมนุษย์
เทวดาฝรั่งจะมีปีกและสวมเสื้อคลุมยาว แต่จิตที่เข้า มาอยู่ในชีวิตนั้นเองก็มีหลายระนาบระดับ
และมีขั้นตอนที่วิวัฒนาการไปตาม วิวัฒนาการของชีวิตของกาย

นั่นคือวิวัฒนาการของจิตและของกายที่ตามมาทีหลังตามขั้น ตอนที่เป็นธรรมชาติ
จิตที่เป็นตัวรู้ที่เรียกว่าวิญญาณหรือจิตวิญญานจึงเป็นสากล เป็นทั้งหมด และอยู่ในทุกหนทุกแห่งไม่มีตำแหน่งแหล่งที่ (non-local)

ที่ วิลเดอร์ เพ็นฟิลด์ บอกว่า ไม่อยู่ในคอร์เท็กซ์สมองแน่นอน
และเซอร์จอห์น เอ็คเคิลส์ บอกว่า ไม่อยู่ในสมอง แต่มีสมองเป็นตัวผ่านเป็นที่ทำงาน

ที่ โรเจอร์ เพ็นโรส บอกว่า เป็นคลื่นอนุภาคจากข้างนอกที่วิ่ง เข้ามาทำงานในรูปแบบแควนตัมในไมโครทุบูล์ของเซลล์สมอง <!--colorc-->

ที่ จุง เรียกว่าจิตไร้สำนึกโบราณ (Jung’s archetype) รู้ผ่านตัวฉันและผ่านสมองของฉัน - ที่เห็นเป็นรูปอะไรหรือรู้ว่ากำลังกระทำอะไร ผ่านกล้ามเนื้อหรือเป็น ภาษาพูดในการสื่อกับภายนอก หรือเป็นการคิดหรือคอมพิวต์ที่ภายในด้าน ภาษาของสมอง

นั่นคือความสัมพันธ์ของจิตหรือจิตวิญญาณ กับจิตใจหรือนาม กับสมองหรือรูป นั่นคือความสัมพันธ์ระหว่างวิญญาณ - นาม - รูปที่อยู่ในคำถามทั้งสองคำถาม

ในความเข้าใจนั้น คลื่นหรืออนุภาคที่เป็นอิสระในธรรมชาติ คือนามรูปที่ต้องไปด้วยกันตลอดเวลาไม่แน่นอน เป็นอนิจจัง อนัตตา จึงไม่ใช่นามหรือรูปที่แยกกันโดดๆ แต่เป็นธรรมชาติสภาวธรรมตามกฎของ ไฮเซ็นเบิร์ก (uncertainty) และของ นีลส์ บอห์ร (complimentarity) แต่หากคลื่นกับอนุภาคแยกจากกันมาทำงานทั้งสองจะมีลักษณะและมีหน้าที่เฉพาะ

ดังนั้น ที่พุทธศาสนาจัดเป็นรูปจึงถูกต้องและไม่ขัดกัน แต่ในธรรมชาติคลื่นกับอนุภาคเป็นสองสภาวะที่ร่วมกันเสริมกันและกัน
เช่นเดียว กับนามรูปที่เป็นสภาวธรรมร่วมกันในความหมายเมื่อไม่ได้แยกจากกัน

นามรูปไม่ใช่นามหรือรูป

ไม่ใช่คลื่นที่แยกออกมาโดดๆ เช่นแสงแดดหรือแสงเทียน

ซึ่งผู้ถามในฐานะเป็นผู้ศึกษาพุทธศาสนาจบเปรียญ 9 ประโยค ผ่านการวิตกวิจารณ์มายาวนาน อาจเทียบเคียงเพื่อความเข้าใจได้ว่า ที่มาของสรรพสิ่งของสสารวัตถุ ของกาย ของจิตอันเป็นธรรมธาตุหรือธรรมฐิติ
หรือพื้นฐานของจักรวาลที่เป็นความจริงแท้นั้น เป็นรูปแบบหนึ่ง ของพลังงานที่ม้วนซ่อนอยู่ในสนามของความเป็นหนึ่งที่บริสุทธิ์ยิ่ง

หนึ่ง ที่ว่านี้ไม่จำเป็นต้องเป็นหนึ่งที่เป็นดวงๆ เช่นดวงแก้วดวงใหญ่ดวงเดียว แต่เป็นหนึ่งเช่นเป็นเยื่อใยร่างแหผืนเดียวที่เป็นพื้นฐานของทั้งหมด
พลังงาน ที่เป็นหนึ่งเดียวกันในความหมายนี้คือร่างแหจิต
(พลังงานในรูปแบบอื่นคือ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าต่างๆ คือสสาร คือที่ว่างเวลา และก็คือข้อมูล)

สนามจิตบริสุทธิ์หรือหนึ่งดั้งเดิมนี้อาจเทียบได้กับพุทธะหรือจิตหนึ่งหรือ
ธรรมชาติที่สุดของธรรมชาติตามที่ท่านพุทธทาสเรียก และสภาวะของความ บริสุทธิ์นี้คือสภาวะที่เป็นนิพพานด้วย

ทั้งสองเป็นสิ่งเดียวกันก็ได้โดยความบริสุทธิ์ หรือต่างกันก็ได้โดยลักษณะ
จิตพุทธะเป็นเนื้อหาที่นำไปสู่การ เปลี่ยนแปลงต่อไปอย่างไม่หยุดยั้งหลากหลายไม่สิ้นสุด เป็นอนันตัง ดังที่มีกล่าวว่า
อนิทัสสนามัง วิญญานามัง อนันตามัง สัพโตปภามัง

เมื่อสิ้น อิสระเมื่อก่อประกอบเปลี่ยนแปลงไปเป็นอนุภาคก็คือ ปฐมามังอุปปัญโญ
ที่ที่ จะเป็นที่มาของนามหรือรูปที่แยกกันออกไป ที่เป็นนามจะมีวิวัฒนาการไป ตามขั้นตอนของนาม สอดคล้องกับด้านที่วิวัฒนาการไปเป็นรูปกาย ที่เป็นนามคือจิตระดับต่างๆ ของชีวิตที่หลากหลาย
กระทั่งเป็นจิตของมนุษย์ที่ จะยังต้องวิวัฒนาการต่อไปอีก

ส่วนที่เป็นรูป ก็คือรูปร่างอันหลากหลาย ของมวลชีวิต ทั้งสองกระบวนธรรมชาติที่เป็นไปเองตามหลักการและขั้นตอนของสังสารวัฏ นั่นคือเส้นทางขามา

ส่วนนิพพานนั้นเป็นสภาวะจิตที่ บริสุทธิ์ที่คงที่ไม่เปลี่ยนแปลงได้อีก อันเป็นเส้นทางขากลับ

ซึ่งสำหรับพุทธ ปรัชญาแล้วไม่จำเป็นว่าจะต้องไปรวมกัน
เช่นศาสนาพราหมณ์ที่สุดท้าย อาตมันรวมกับปรมาตมันหรือพรหมมัน ความบริสุทธิ์ของหลักสำคัญสูงสุด ทั้งสองประการ

คือ จิตหนึ่งหรือพุทธะด้านหนึ่ง
กับนิพพานอีกด้านหนึ่ง

จะมีคุณสมบัติและความบริสุทธิ์เป็นเช่นเดียวกัน แต่ต่างกันที่บริบทที่มิติและ มีเส้นทางที่ต่างกันออกไป

เปรียบได้กับจักรวาลวิทยาว่าด้วยการเกิดของ จักรวาลที่เป็นขามาหลังบิ๊ก-แบง กับจักรวาลที่เป็นขากลับ
(ซึ่งความเห็นยัง ไม่ยุติระหว่างจักรวาลปิดหรือจักรวาลเปิด)

แต่ไม่ว่าจะเป็นบิ๊ก-ครันช์ของจักรวาลปิด หรือจุดกลางของหลุมดำของจักรวาลเปิด ต่างก็มีแต่การเกิดๆ ดับๆ ที่ไม่สิ้นสุดในวิชาจักรวาลวิทยาใหม่ ที่ก็ไม่ได้ต่างกันกับจักรวาลวิทยาในทางพุทธศาสตร์
ความเป็นขามาและขากลับไปของวิวัตตา – สังวิวัตตาตลอดไป.