พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๕๕ ธูมการิชาดก : พราหมณ์ธูมการี

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๕๕ ธูมการิชาดก
พราหมณ์ธูมการี

ณ อินทปัตถนครแห่งแคว้นกุรุ ยังมีพระราชาองค์หนึ่งพระนามว่า พระเจ้าธนญชัย พระองค์ทรงเอาใจใส่ต่อทหารใหม่ที่เพิ่งมาประจำการมากกว่าทหารเก่า
วันหนึ่งพระองค์ต้องไปปราบศัตรูผู้ก่อการร้ายในหมู่บ้านแถบชายแดน พอถึงชายแดน ทหารใหม่และทหารเก่าต่างเกี่ยงกันรบ ทหารเก่าคิดว่ามันเป็นหน้าที่ของทหารใหม่ ทหารใหม่ก็คิดว่าเป็นหน้าที่ของทหารเก่า พระราชาจึงออกรบเพียงลำพัง ทำให้พ่ายแพ้ ยกทัพกลับอินทปัตถนคร
พระราชาเสียพระทัยในการรบครั้งนี้มาก จึงปรึกษากับอำมาตย์คนสนิทว่า “ยังมีพระราชาองค์อื่นๆ ไหมที่สงเคราะห์ทหารใหม่แล้วพ่ายแพ้เหมือนกับเรา”
อำมาตย์ทูลตอบว่า “พระองค์อย่าเสียใจไปเลย เรื่องพระองค์เล็กน้อย”
ครั้งหนึ่งเคยมีพราหมณ์คนหนึ่งชื่อ ธูมการี ต้อนแพะไปไว้ในคอกที่อยู่ในป่าแล้วสุมไฟไล่ยุง และมองไปเห็นฝูงชะมดสีทองเดินมา เขาชอบมาก จึงเอามาเลี้ยงไว้ในคอกให้อาหารอย่างดี จนลืมแพะ ปล่อยปละละเลยเรื่องอาหารการกิน ทำให้แพะต้องหนีไปอยู่ในป่าหมด ส่วนชะมดเมื่อถึงฤดูสารทกาล ยุงในป่าเริ่มน้อยลง ก็พากันหนีเข้าป่าไปอยู่ต้นน้ำลำธาร ทำให้พราหมณ์ธูมการีไม่มีสัตว์เลี้ยงเหลือเลย โศกเศร้าเสียใจเป็นอย่างมาก เสียหมดทุกอย่าง ยิ่งกว่าความสูญเสียของพระองค์มากนัก เช่นนั้นแล้วพระองค์จะมัวโศกเศร้าเสียใจไปทำไม”
เมื่อได้ฟังอำมาตย์พูดเช่นนั้นแล้ว อาการโศกเศร้าเสียใจก็หายไป จึงพระราชทานทรัพย์ให้อำมาตย์เป็นจำนวนมาก แล้วให้ความสำคัญกับคนภายในมากยิ่งขึ้น

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“อย่าให้ความสำคัญกับคนใหม่มากกว่าคนเก่า”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
อติจิรํ นิวาเสน ปิโย ภวติ อปฺปิโย
เพราะอยู่ด้วยกันนานเกินไป คนที่รักก็มักกลายเป็นหน่าย (๒๗/๒๓๙)