พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๘๘ อุภโตภัฏฐชาดก : นายพรานเบ็ด

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๘๘ อุภโตภัฏฐชาดก
นายพรานเบ็ด

สมัยพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดเป็นรุกขเทวดา
คราวหนึ่ง พรานทั้งหลายประชุมกันว่าจะออกไปหาปลาที่บึงแห่งหนึ่ง ถ้าได้ปลาก็จะมาแบ่งกันกิน เมื่อไปถึงบึงแห่งหนึ่ง ต่างคนต่างก็จับจองที่ของตนในบริเวณที่เหมาะ
พรานพ่อลูกคู่หนึ่งเอาเบ็ดเกี่ยวเหยื่อปักไว้ตามจุดต่างๆ กัน พอไปดูเบ็ดคันหนึ่ง ลองดึงก็ดึงไม่ขึ้น เขาคิดว่ามีปลาใหญ่มาติดเบ็ด ก็คิดจะเอาปลาตัวนี้ไว้เพียงคนเดียว จึงออกอุบายบอกลูกช่วยให้ไปบอกแม่
เมื่อลูกชายไปแล้ว นายพรานเบ็ดก็ลองสาวเบ็ดแต่ก็สาวไม่ขึ้น เขาคิดว่าคงจะได้ปลาตัวใหญ่เป็นแน่ เขาตัดสินใจถอดกางเกงกระโดดลงน้ำหมายจะกดหัวปลาเอาไว้ ที่ไหนได้หัวของเขากลับกระแทกตอจนตาแตกทั้งสองข้าง พอขึ้นมาจะนุ่งกางเกง ปรากฏว่ากางเกงหายไป เจ็บทั้งใจเจ็บทั้งตา
ส่วนภรรยาก็เที่ยวทะเลาะกับคนอื่นๆ ทำให้ต้องขึ้นโรงขึ้นศาลและแพ้คดี เสียเงินเสียทองค่าสินไหมให้แก่เพื่อนบ้าน แต่ไม่มีเงินจ่าย จึงถูกจับไปทุบตีปางตาย
พระโพธิสัตว์เห็นเหตุการณ์มาตลอด จึงกล่าวว่า
“เจ้าคนโง่เอ๋ย ตาเจ้าก็แตก กางเกงก็ยังมาหายอีก ส่วนภรรยาเจ้าก็ทะเลาะกับคนอื่นๆ จึงถูกทุบตี งานทั้งหลายนั้นเสียหายหมดทุกๆ ด้าน ทั้งทางบกและทางน้ำ”

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนตระหนี่ขี้เหนียวไม่รู้จักแบ่งปันผู้อื่น สุดท้ายก็จะไม่เหลืออะไรเลย”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ยสฺเสว ภีโต น ททาติ มจฺฉรี ตเทวาททโต ภยํฯ
คนตระหนี่กลัวจนให้ทานไม่ได้
ความตระหนี่นั้นจึงเป็นภัยสำหรับคนที่ไม่ให้ (๒๗/๒๔๗๕)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม