พิซซ่า (สมัยใหม่) ถาดแรกของโลก ถือกำเนิดที่ “นาโปลี”

พิซซ่า (สมัยใหม่) ถาดแรกของโลก ถือกำเนิดที่ “นาโปลี”

พิซซ่า (Pizza) แป้งแผ่นกลมแบน ราดซอสมะเขือเทศ ปรุงสุกด้วยเตาอบ อาหารอิตาเลียนแสนอร่อยที่นิยมแพร่หลายไปทั่วโลก ถือกำเนิดขึ้นที่เมือง เนเปิลส์ (Naples) หรือ นาโปลี (Napoli) เมืองใหญ่อันเก่าแก่ของแคว้นกัมปาเนีย ทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศอิตาลี

คำว่า “Pizza” เชื่อว่าเพี้ยนจากคำว่า “Pinsa” ในภาษาอิตาเลียน แปลว่า “ขนมปัง” เพราะเมนูพิซซ่าในอดีตนั้นเริ่มต้นจากขนมปังแผ่นบางๆ โรยหน้าด้วยสมุนไพรและเครื่องเทศ อบให้สุกแล้วเสิร์ฟแบบง่ายๆ ในฐานะอาหารของชนชั้นล่างหรือผู้ยากไร้ที่ไม่สามารถหาซื้ออาหารดีๆ รับประทานได้

ตำนานเกี่ยวกับพิซซ่าพบในมหากาพย์ภาษาละตินเรื่อง เอเนียด (Aeneid) เล่าถึง เอนีอาส (Aeneas) บรรพชนของชาวโรมัน เขาและผู้ติดตามนั่งจับกลุ่มกินขนมปังจากข้าวสาลี แต่ด้วยรสชาติอันจืดชืดของขนมปังเปล่าๆ พวกเขาจึงรังสรรค์มื้ออาหารนี้ขึ้นใหม่ โดยใส่เห็ดกับสมุนไพรจากป่าละแวกนั้นลงบนแผ่นขนมปัง เกิดเป็นเมนูแสนอร่อย ซึ่งเชื่อว่าเป็นต้นกำเนิดของพิซซ่าในวรรณกรรมโบราณ

ข้อมูลทางโบราณคดีเกี่ยวกับต้นกำเนิดพิซซ่าเชื่อมโยงกับเมืองเนเปิลส์ ห่างออกไปทางใต้ของกรุงโรม 226 กิโลเมตร มีการค้นพบเตาฟืนโบราณภายในซากปรักหักพังของปอมเปอี นครโบราณที่ถูกภูเขาไฟวิสุเวียสถล่มตั้งแต่ ค.ศ.79 จุดนี้ห่างจากเนเปิลส์เพียง 23 กิโลเมตรเท่านั้น เตาฟืนดังกล่าวยังหลงเหลือร่องรอยเถ้าถ่านของขนมปังติดอยู่ เป็นหลักฐานยืนยันว่าชาวโรมันอบขนมปังในเตาฟืนมาตั้งแต่สมัยนั้นแล้ว

ต้นกำเนิดพิซซ่าแบบที่เรารู้จักเพิ่งปรากฏในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 ที่เมืองเนเปิลส์อีกเช่นเคย เมืองแห่งนี้มีเรื่องราวและพัฒนาการของพิซซ่าที่มีรูปร่างหน้าตาใกล้เคียงกับปัจจุบันมากที่สุด

เนเปิลส์เป็นหนึ่งในเมืองใหญ่ของคาบสมุทรอิตาลีที่มีประชากรหนาแน่น แต่สภาพเศรษฐกิจของเมืองไม่เอื้ออำนวยให้ทุกคนมีอันจะกิน คนยากจนจึงเพิ่มจำนวนขึ้นพร้อมกับการทนกินขนมปังเปล่าๆ วันแล้ววันเล่า ชาวเนเปิลส์จึงผุดไอเดียนำมะเขือเทศกับสมุนไพรราคาถูกมาใส่ขนมปังแล้วอบในเตาฟืน เป็นจุดเริ่มต้นของพิซซ่าแห่งเมืองเนเปิลส์

พิซซ่าสามารถทำได้ด้วยวัตถุดิบราคาถูก หาง่าย ไม่ว่าจะเป็น น้ำมัน กระเทียม เกลือ รวมถึงแป้งขนมปัง ร้านพิซซ่าจึงผุดขึ้นมาทั่วทุกมุมเมืองเพื่อรองรับความต้องการของผู้คนที่หิวโหยเหล่านี้ เรียกได้ว่า เดินไปตรอกซอกซอยไหนของเนเปิลส์ก็ต้องเจอ พิซซ่าในยุคนั้นจึงเป็นอาหารของชนชั้นล่างอย่างแท้จริง เป็นสาเหตุที่ครั้งหนึ่ง พิซซ่าเคยถูกดูแคลนว่าเป็น “ขนมปังจากท่อน้ำทิ้ง” และ “น่าขยะแขยง” (disgusting)

แต่จุดเปลี่ยนของเมนูพิซซ่ามาถึงในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 เมื่อปี 1889 พิซซ่าถูกอัพเกรดให้กลายเป็นเมนูสำหรับชนชั้นสูงโดยเชฟอิตาเลียนนามว่า รัฟฟาเอเล เอสโปชิโต (Raffaele Esposito) เขาลงมือรังสรรค์พิซซ่าเป็นอาหารจานหรู เสิร์ฟแด่กษัตริย์อัมแบร์โตที่ 1 (King Umberto I) แห่งอิตาลี และราชินีมาร์เกอริตา (Queen Margherita)