พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๑๓ ภัทรฆฏเภทชาดก : ลูกชายเศรษฐีตกยาก

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๑๓ ภัทรฆฏเภทชาดก
ลูกชายเศรษฐีตกยาก

พระโพธิสัตว์บังเกิดในตระกูลเศรษฐี เมื่อบิดาถึงแก่กรรมแล้วก็ได้รับตำแหน่งเศรษฐีสืบต่อมา มีทรัพย์สินทั้งหมดอยู่ ๓๐,๐๐๐ กว่าล้าน
พระโพธิสัตว์เป็นคนฉลาดในการดำเนินกิจการ จึงมีทรัพย์สินเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ และได้นำทรัพย์ไปบริจาคทำบุญมิได้ขาด หลังจากที่พระโพธิสัตว์ถึงแก่กรรมแล้ว ทรัพย์สมบัติทั้งหมดก็ตกเป็นของลูกชายคนเดียวของเขา
ลูกชายของเขาเป็นคนหยิบโหย่ง ไม่มีปัญญา ไม่เคยบริจาคทรัพย์เพื่อการกุศลใดๆ ทั้งสิ้น ไม่มีจิตที่เป็นกุศล คิดแต่จะสร้างมณฑปสำหรับดื่มสุรา ตอนเย็นของทุกวันจะมีบริวารมาห้อมล้อมดื่มสุรากันเป็นประจำ เขาทำตนเป็นเศรษฐีเจ้าสำราญ เที่ยวแจกเงินให้แก่นักเต้นรำ นักระบำ นักร้องไม่เคยขาด กินใช้สุรุ่ยสุร่าย ผลาญทรัพย์สินของตระกูลจนหมดสิ้น จนกลายเป็นคนยากจน นุ่งผ้าเก่าๆ เที่ยวขอทานเขากิน
ฝ่ายพระโพธิสัตว์ที่ถึงแก่กรรมไปแล้วนั้นได้เกิดเป็นพระอินทร์ ท่านนั่งมองดูโลกมนุษย์อยู่ เห็นลูกชายกำลังลำบาก จึงเนรมิตหม้อสารพัดนึกมาให้แล้วสั่งว่า “ขอให้เจ้าจงรักษาหม้อใบนี้ไว้ให้ดี อย่าทำแตก ตราบใดที่เจ้ายังมีหม้อใบนี้อยู่ เจ้าจะไม่มีคำว่าหมดตลอดชีวิต”
เขารับหม้อใบนี้มาตั้งแต่นั้นชีวิตของเขาก็ดีขึ้นเรื่อยๆ ด้วยความที่ไม่เคยสำนึกตน ยังเที่ยวทำตัวดื่มสุราเมรัยไปเรื่อยๆ จนกระทั่งวันหนึ่งด้วยความเมามาย จึงโยนหม้อดินขึ้นกลางอากาศ ทำให้หม้อตกลงมาแตก จากนั้นชีวิตก็สูญสิ่นทุกอย่าง ลูกเศรษฐีก็กลับมาเป็นคนยากจนเที่ยวขอทานชาวบ้านกินไปวันๆ จนกระทั่งตาย

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“อบายมุขทั้งปวง นำพาชีวิตตกต่ำ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
โย เว อวิทฺวา อุปธึ กโรติ ปุนปฺปุนํ ทุกฺขมุเปติ มนฺโท
ผู้ใดเป็นคนโง่ ไม่รู้จริง ก่อให้เกิดสิ่งนุงนัง ย่อมจะก่อทุกข์อยู่ร่ำไป (๒๖/๒๘๕)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม