พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๑๑ เอกปกชาดก : ความเพียร

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๒๑๑ เอกปกชาดก
ความเพียร

ในอดีตกาลครั้งพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติอยู่ในกรุงพาราณสี พระโพธิสัตว์เกิดในตระกูลเศรษฐี ครั้งนั้นกุมารน้อยผู้เป็นบุตรของเศรษฐีถามขึ้นว่า “ข้าแต่พ่อ ขอพ่อจงบอกบทบทหนึ่งอันเป็นทางให้ถึงประโยชน์ไม่ใช่น้อย เพียงเหตุเดียวเท่านั้นแก่ลูก” และกล่าวว่า “คุณพ่อครับ เหตุอย่างเดียวทำให้ได้ประโยชน์หลายอย่างมีอยู่หรือไม่ ลูกจะทำประโยชน์ให้สำเร็จด้วยเหตุใด ขอคุณพ่อจงบอกเหตุนั้น ซึ่งรวมประโยชน์ได้หลายอย่างแก่ผมเถิด”
บิดาเมื่อจะบอกแก่กุมารน้อยนั้นได้กล่าวว่า “ลูกเอ๋ย เหตุอย่างหนึ่งคือความขยันหมั่นเพียร ทำให้ได้ประโยชน์หลายอย่าง เพราะความขนยันหมั่นเพียรนั้น ประกอบด้วยศีล ประกอบด้วยขันติ อาจทำมิตรทั้งหลายให้ถึงความสุข หรืออาจทำศัตรูทั้งหลายให้ถึงความทุกข์ได้”

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“ความเพียรพยายาม คือหนทางแห่งประโยชน์และความสำเร็จ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
วายเมเถว ปุริโส ยาว อตฺถสฺส นิปฺปทา
เป็นคนควรพยายามเรี่อยไป จนกว่าผลที่หมายจะสำเร็จ (๑๕/๘๙๑)

อนิพฺพินฺทิยการิสฺส สมฺมทตฺโถ วิปจฺจติ
ทำเรื่อยไป ไม่ท้อถอย ผลที่ประสงค์จะสำเร็จสมหมาย (๒๗/๒๔๔๔)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดยธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม