จากพม่าถึงไทย: 3 ปีที่ต้องลี้ภัยของนักร้อง Gen Z
<span>จากพม่าถึงไทย: 3 ปีที่ต้องลี้ภัยของนักร้อง Gen Z</span>
<span><span>See Think</span></span>
<span><time datetime="2024-07-30T21:26:30+07:00" title="Tuesday, July 30, 2024 - 21:26">Tue, 2024-07-30 - 21:26</time>
</span>
<div class="field field--name-field-byline field--type-text-long field--label-hidden field-item"><p>เรื่อง: ศิชา รุ่งโรจน์ธนกุล</p></div>
<div class="field field--name-body field--type-text-with-summary field--label-hidden field-item"><p dir="ltr">
<strong>บัตเตอร์ฟลาย (นามสมมติ)</strong> ศิลปินวัยรุ่นเชื้อสายกะเหรี่ยง-พม่าวัย 22 ปี กำลังลี้ภัยอย่างหลบๆ ซ่อนๆ ในประเทศไทย</p><p dir="ltr">ครั้งหนึ่งเขาเคยทำงานเป็นนักร้องและนักแต่งเพลงไปพร้อมๆ กับเรียนมหาวิทยาลัยในนครย่างกุ้ง เมื่อเกิดการรัฐประหารขึ้นในปี 2564 เขาเป็นหนึ่งในคนเจนซีจำนวนมากที่เสียโอกาสด้านการศึกษาเพราะเข้าร่วมกับกลุ่มต่อต้านเผด็จการ ท่ามกลางสงครามที่ยืดเยื้อมากว่า 3 ปีแล้ว</p><h2>ไปสู้ในป่า</h2><p dir="ltr">หลังรัฐประหาร เขาออกมาประท้วงในนครย่างกุ้งนานกว่าครึ่งปี และต่อมาได้เดินทางไปอยู่ที่รัฐกะเหรี่ยงเพื่อเข้าร่วมกับกองกำลังพิทักษ์ประชาชนหรือพีดีเอฟ (People’s Defense Force – PDF) ซึ่งเป็นปีกทหารของรัฐบาล เอกภาพแห่งชาติหรือเอ็นยูจี (National Unity Government - NUG) รวมถึงได้เข้าร่วมในขบวนการอารยะขัดขืน (Civil Disobedience Movement – CDM)</p><p dir="ltr">เขาอาศัยอยู่ที่นั่นเป็นเวลา 5-6 เดือน ในที่พักที่มีลักษณะคล้ายกับค่ายทหาร</p><img src="
https://live.staticflickr.com/65535/53891318559_18b6bd6720_b.jpg" width="1024" height="768" loading="lazy"><p class="picture-with-caption" dir="ltr">บัตเตอร์ฟลาย (ซ้ายสุด) และเพื่อนขณะใช้ชีวิตอยู่ในรัฐกะเหรี่ยง</p><p dir="ltr">ขณะนั้นงานหลักของเขาคือการระดมทุนผ่านช่องทางออนไลน์เพื่อมาสนับสนุนการเคลื่อนไหวของขบวนการ ในการสื่อสารกับผู้บริจาค เขาจะต้องเป็นคนโพสต์คอนเทนต์เกี่ยวกับสภาพความเป็นอยู่ในแคมป์และการฝึกทหารลงในเฟซบุ๊กเพจหนึ่งอยู่เสมอๆ</p><p dir="ltr">ไม่เพียงแค่นั้น ในฐานะศิลปินเขาแต่งเพลง 3 เพลงที่มีเนื้อหาต่อต้านเผด็จการพม่า หนึ่งในนั้นถูกเผยแพร่ทางสื่อออนไลน์ การต่อสู้แบบเปิดหน้าออกกล้องทำให้เขาถูกเพ่งเล็ง ต่อมาเขาได้รับหมายจับ 2 หมาย ทำให้เขาตัดสินใจเปลี่ยนไปทำงานเบื้องหลังแทนเนื่องจากกังวลเรื่องความปลอดภัยของครอบครัวที่ยังอยู่ในพม่า</p><img src="
https://live.staticflickr.com/65535/53891358979_08d391efd1_b.jpg" width="1024" height="473" loading="lazy"><p class="picture-with-caption">นอกจากงานระดมทุน เขายังมีหน้าที่ออกไปซื้อเสบียงสำหรับทหารฝึกหัดของกองทัพพีดีเอฟ</p><p class="picture-with-caption">โดยเขามักจะเดินเท้าราวๆ 2 ชั่วโมง จากนั้นต่อรถเข้าไปที่ตัวเมืองเพื่อซื้อของ และนี่คือวิธีที่พวกเขาใช้ขนเสบียงกลับไปยังค่าย</p><img src="
https://live.staticflickr.com/65535/53890994226_5e5a8c69dc_b.jpg" width="1024" height="768" loading="lazy"><p class="picture-with-caption">มันฝรั่ง ข้าวโพด หน่อไม้ และถั่วเป็นวัตถุดิบของมื้ออาหารส่วนใหญ่</p><img src="
https://live.staticflickr.com/65535/53891235838_8994490023_b.jpg" width="1024" height="576" loading="lazy"><p class="picture-with-caption">มื้อที่ดีที่สุดคือมื้อมีเนื้อสัตว์ โดยมีแค่ 1 ครั้งต่อสัปดาห์</p><p dir="ltr">ขณะที่ในโลกออนไลน์ มีการเอาชื่อ ที่อยู่ รวมไปถึงชื่อพ่อของเขามาเปิดเผยเพื่อให้ผู้คนช่วยกันตามล่า ตำรวจเริ่มไปตามหาตัวเขาถึงบ้าน เขาเคยอยู่ที่บ้านหลังนั้นก่อนจะเข้าร่วมกับกลุ่มต่อต้าน เขาไม่รู้ว่าจะเกิดอะไรขึ้นบ้างถ้าเขายังอยู่ในประเทศต่อไป</p><img src="
https://live.staticflickr.com/65535/53890065667_88ca9e6d4d_b.jpg" width="559" height="1024" loading="lazy"><p> </p><img src="
https://live.staticflickr.com/65535/53891399680_af500bbafc_b.jpg" width="580" height="1024" loading="lazy"><p class="picture-with-caption">ข้อความในภาพนี้ที่แคปจากแอปพลิเคชันเทเลแกรม เปิดเผยที่อยู่คร่าวๆ ของบัตเตอร์ฟลายโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อกระตุ้นให้ผู้คนช่วยกันตามล่าตัวเขา มีข้อความว่า เขาเสร็จสิ้นการฝึกกับ PDF และได้เดินทางกลับมาที่นครย่างกุ้งแล้ว รวมถึงมันยังระบุด้วยว่า เขา “ดูเหมือนจะเป็นนักร้องและเป็นเกย์”</p><p dir="ltr"> </p><h2>ชีวิตในเมืองไทย</h2><p dir="ltr">หลังจากที่บัตเตอร์ฟลายหนีเข้ามาที่ฝั่งไทยอย่างไม่มีเอกสาร เขาอาศัยอยู่ที่เมืองชายแดนหลายเดือนโดยได้รับการคุ้มครองจากองค์กรระหว่างประเทศ</p><p dir="ltr">ในระหว่างรอไปประเทศที่สามในฐานะผู้ลี้ภัย บัตเตอร์ฟลายไม่สามารถเข้ากระบวนการทำบัตรสีชมพูซึ่งเป็นบัตรประจำตัวของแรงงานข้ามชาติเหมือนกับผู้เข้าเมืองผิดกฎหมายที่ตั้งใจจะอยู่ที่นี่ได้ อีกทั้งสภาพเมืองชายแดนแห่งนี้ก็ไม่ได้เป็นมิตรกับผู้ลี้ภัยมากนัก เขารออยู่ที่นั่นหลายเดือนทว่าไร้วี่แววที่จะได้ไปประเทศที่สามในเร็ววัน ต่อมาเขาตัดสินใจเข้ามาหางานทำที่กรุงเทพฯ เนื่องจากเขาเป็นคนเดียวที่หาเงินเลี้ยงครอบครัว</p><p dir="ltr">ช่วงแรกๆ ที่มาถึงกรุงเทพฯ เขาเดินเข้าไปถามตำแหน่งว่างตามโรงแรมและร้านอาหารด้วยความหวังว่าอาจมีสักแห่งที่ต้องการพนักงานล้างจาน ในขณะเดียวกันเขาหว่านใบสมัครทางออนไลน์ไปยังบริษัทราวๆ 60 แห่ง มีติดต่อกลับมาเพียงแค่ 3 แห่ง หนึ่งในกลุ่มหลังนี้คือ ร้านกัญชาแห่งหนึ่งในย่านคนรวยซึ่งได้กลายมาเป็นที่ทำงานของเขา</p><p dir="ltr">“ผมบอกคนที่ร้านว่าผมเป็นนักร้อง แม้ว่าพวกเขาจะไม่ได้สนใจมันก็ตาม” บัตเตอร์ฟลายพูดถึงวันแรกที่ทำงานที่นั่น</p><p dir="ltr">ก่อนที่จะมีการจ้างงาน เขาเปิดใจเล่าเรื่องทุกอย่างที่เกิดขึ้นให้คนที่ร้านฟัง แต่ไม่มีใครเชื่อเขาเท่าไหร่ ด้วยความที่เขาไม่มีเอกสารที่ใช้ยืนยันตัวตน เมื่อเห็นสถานการณ์เป็นเช่นนั้น เขาเสนอตัวทำงานที่ร้านแบบฟรีๆ 5 วันแล้วถ้าเจ้าของร้านเกิดถูกใจขึ้นมาก็ค่อยจ้างเขา</p><p dir="ltr">หลังจากนั้นผู้ลี้ภัยคนนี้กลายเป็นพนักงานที่มีอายุงานมากที่สุด เขาทำงาน 6 วันต่อสัปดาห์ วันละ 8-12 ชั่วโมง ที่นี่เปิดบริการตลอด 24 ชั่วโมง เวลานอนเขาพังเละเทะจากการต้องสลับกะทุกๆ 2 สัปดาห์</p><p dir="ltr">“บางทีเวลาตำรวจมา ผมแสร้งทำเหมือนตัวเองเป็นนักท่องเที่ยวและเดินหนีไป ผมต้องทำแบบนั้น จริงๆ แล้วมันน่ากลัวนะ สมัยอยู่ที่พม่าผมก็ต้องวิ่งหนีทหารพม่า พอมาอยู่ที่นี่ก็ต้องมาวิ่งหนีตำรวจอีก เหตุผลต่างกันแต่ความรู้สึกเดียวกันเลย จริงๆ แล้วผมไม่ได้อยากหนีเลย”</p><p dir="ltr">ด้วยเหตุผลเรื่องความปลอดภัย เขาไม่ได้ออกมาปรากฎตัวหน้าเคาเตอร์เหมือนอย่างคนอื่นๆ แต่ภาระงานก็ครอบจักรวาลมากทีเดียว ตั้งแต่ทำแคชเชียร์ ทำคอนเทนต์เพื่อการตลาดลงโซเชียลมีเดีย จัดการสต็อกสินค้า รวมทั้งสอนงานพนักงานใหม่</p><p dir="ltr">“ก่อนที่จะมีรัฐประหาร มันมีหลายสิ่งหลายอย่างที่ผมเคยคิดว่าในชีวิตนี้ผมคงจะไม่ทำ แต่พอมาอยู่ที่นี่ ผมกลับต้องทำมันทั้งหมด เหมือนกับว่าส่วนหนึ่งในตัวผมถูกเผาไหม้ ผมเครียด แต่มันไม่เศร้าหรอก เพราะผมยังต้องทำงานหาเงินส่งให้ครอบครัว ค่ารักษาพ่อ หนี้สินของแม่ ค่าเทอมน้องสาว แม้ผมจะไม่เศร้าแต่ผมก็รู้สึกเครียด”</p><p dir="ltr">แม้ชีวิตในเมืองไทยจะหนักหนาสำหรับบัตเตอร์ฟลาย แต่ความเครียดช่วยให้เขาแต่งเพลงได้ งานด้านดนตรียังคงเป็นทั้งอาชีพและงานอดิเรก</p><p dir="ltr">“ช่วงที่ผมถ่ายทำมิวสิกวิดีโอ ทีมงานใช้เวลาเป็นเดือนสำหรับเอ็มวี 4 นาที เนื่องจากผมว่างแค่สัปดาห์ละ 1 วัน”</p><p dir="ltr">ช่วงก่อนที่จะมีการรัฐประหาร เขาเคยมาที่กรุงเทพฯ หลายครั้ง ด้วยการเข้าเมืองมาอย่างถูกกฎหมายคล้ายกับคนทั่วไปที่มาเที่ยวเล่น ชอปปิงตามห้างสรรพสินค้า มีบางครั้งที่เขามาถ่ายงานกับผู้กำกับคนไทย นี่จึงทำให้เขาพอมีคอนเนกชันอยู่บ้าง ซึ่งต่อมามันก็ช่วยให้เขาในฐานะผู้ลี้ภัยพอจะมีรายได้เล็กๆ น้อยๆ จากงานถ่ายแบบ แม้ในวันๆ หนึ่งเขาจะมีเวลาว่างเพียงวันละ 2 ชั่วโมงที่อาจเป็นตอนกลางคืน แต่แบรนด์สินค้าส่วนมากก็เข้าใจในข้อจำกัดนี้</p><img src="
https://live.staticflickr.com/65535/53891410970_ebd5ff52e6_b.jpg" width="1024" height="768" loading="lazy"><p class="picture-with-caption">วิวใกล้ๆ กับที่พักของเขาในรัฐกะเหรี่ยง ปัจจุบันพื้นที่ตรงนี้ถูกกองทัพพม่าทำลายไปหมดแล้ว</p><h2>อนาคตที่กำลังจะเริ่ม</h2><p dir="ltr">หลังจากรอคอยไปประเทศที่สามมาเกือบ 3 ปี ศิลปินวัยรุ่นคนนี้เลือกที่จะไม่รออีกต่อไป และได้จัดการทำบัตรสีชมพูกับพาสปอร์ตใหม่ เขาลาออกจากงานที่ร้านกัญชาเพื่อใช้เวลาเตรียมตัวสอบภาษาอังกฤษและสมัครชิงทุนการศึกษาระดับมหาวิทยาลัยในต่างประเทศ</p><p dir="ltr">ก่อนที่เขาจะได้พาสปอร์ตกลับมา พ่อของเขาที่ยังอยู่ในพม่าล้มป่วยและเสียชีวิต เขาไม่สามารถกลับไปดูใจได้ เนื่องจากปัญหาเอกสาร และถ้าเขากลับไปที่นั่นก็เสี่ยงถูกจับเข้าคุกหรืออาจถูกทำร้ายจนถึงแก่ชีวิตในระหว่างเดินทางก็เป็นได้ เขาทำได้เพียงอยู่กับพ่อทางวิดีโอคอลจนถึงวันสุดท้าย</p><p dir="ltr">“ตอนแรกผมคิดว่าคนไทยอาจจะไม่ชอบผม เพราะว่าผมไม่มีพาสปอร์ต ถ้าผมเป็นพวกเขา ผมก็อาจจะไม่ชอบตัวเองก็ได้ ผมเคยกังวลเรื่องนี้แต่พบว่ามันไม่จริงเลย</p><p dir="ltr">คนส่วนใหญ่ที่ร้านใจดีกับผมจริงๆ พวกเขาช่วยเหลือผมทุกเรื่อง ตอนที่ผมทำเรื่องขอทุนการศึกษา ลุงคนหนึ่งที่อายุมากที่สุดในร้านช่วยเขียนจดหมายแนะนำให้ ตอนที่พ่อของผมเสียชีวิต พวกเขารวมเงินกันเพื่อช่วยงานศพ พวกเขาช่วยผมหาที่พักด้วยเพราะผมไม่สามารถเช่าบ้านเองได้”</p><p dir="ltr">บัตเตอร์ฟลายเล่าถึงระยะเวลา 1 ปี 2 เดือนที่ทำงานที่ร้าน ตอนแรกๆ เขาไม่มั่นใจว่าการทำงานในร้านกัญชาแห่งนี้มันถือเป็นทางเลือกที่ดีไหม เมื่อเวลาผ่านไป เขาจึงเริ่มมองเห็นว่าในความอับจนหนทางก็ยังพอมีด้านที่สวยงาม</p><p dir="ltr">ขณะนี้เขาได้รับทุนการศึกษาเต็มจำนวนเป็นระยะเวลา 4 ปี เพื่อเรียนด้านการบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งในภูมิภาคอาเซียน เขายังมุ่งมั่นที่จะทำงานดนตรีต่อไป</p><p dir="ltr">“การร้องเพลงเป็นทั้งอาชีพและเป็นทางออกผม ด้วยการทำอาชีพนี้ ถ้าผมมีแฟนคลับมากขึ้นก็จะช่วยให้ผมเลี้ยงครอบครัวได้มากขึ้นและช่วยเหลือคนรอบข้างที่เป็นผู้ลี้ภัยได้ เพราะผมก็เคยเป็นผู้ลี้ภัยมาก่อน</p><p dir="ltr">ช่วงที่อาศัยอยู่ที่เมืองชายแดนไทย ผมมีประสบการณ์ 4 เดือนในการทำงานกับเอ็นจีโอ ไปช่วยงานในโรงเรียนสำหรับเด็กๆ ที่เป็นลูกของผู้อพยพ ผมได้เห็นหลายสิ่งหลายอย่างที่ผมสามารถช่วยได้ ถ้าผมมีแพลตฟอร์มในการร้องเพลงรวมถึงช่องทางหารายได้อื่นๆ มันจะเป็นผลดีต่อผมและชุมชนของผม”</p><div class="note-box"><p><strong>รายงานชิ้นนี้เป็นผลงานจากกิจกรรมที่จัดขึ้นโดย Borders & Broader Conversations Initiative </strong></p></div><div class="more-story"><p><strong>เรื่องที่เกี่ยวข้อง</strong></p><ul><li>
<strong>วิบากกรรม ‘นักข่าวหญิงพลัดถิ่น’ จากพม่าถึงไทยปลอดภัยพอหรือยัง</strong></li></ul></div><p> </p></div>
<div class="node-taxonomy-container">
<ul class="taxonomy-terms">
<li class="taxonomy-term"><a href="
http://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%A1%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B9%8C" hreflang="th">สัมภาษณ
http://prachatai.com/category/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%87" hreflang="th">การเมือ
http://prachatai.com/category/%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99" hreflang="th">แรงงา
http://prachatai.com/category/%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%A9%E0%B8%A2%E0%B8%8A%E0%B8%99" hreflang="th">สิทธิมนุษยช
http://prachatai.com/category/%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%95" hreflang="th">คุณภาพชีวิ
http://prachatai.com/category/%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8" hreflang="th">ต่างประเท
http://prachatai.com/category/%E0%B8%9E%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%B2" hreflang="th">พม่
http://prachatai.com/category/%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%A2" hreflang="th">ผู้ลี้ภั
http://prachatai.com/category/%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4" hreflang="th">แรงงานข้ามชาต
http://prachatai.com/category/%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%8A%E0%B8%A1%E0%B8%9E%E0%B8%B9" hreflang="th">บัตรสีชมพ
http://prachatai.com/category/%E0%B8%82%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%B0" hreflang="th">ข่าวเจา
http://prachatai.com/category/depth" hreflang="th">depth[/url]</li>
<li class="taxonomy-term"><a href="
http://prachatai.com/category/in-depth" hreflang="th">in-depth[/url]</li>
</ul>
</div> <!--/.node-taxonomy-container -->
<div class="field field--name-field-promote-end field--type-string field--label-hidden field-item">ติดตาม "ประชาไท Prachatai.com" ได้ทุกช่องทาง Facebook, X/Twitter, Instagram, YouTube, TikTok หรือสั่งซื้อสินค้า
https://prachataistore.net</div>
http://prachatai.com/journal/2024/07/110130 







