หายนะของปอมเปอีและเฮอร์คิวเลเนียม จากเหตุภูเขาไฟวิซุเวียสปะทุ ในปี ค.ศ.79

เผยภาพจิตรกรรมแสดงถึงวัฒนธรรมของจักรวรรดิโรมัน อายุ 2,000 ปี ใต้เศษซากภูเขาไฟที่เมืองปอมเปอี

ภาพวาดของ จอห์น มาร์ติน แสดงนครโรมันโบราณ เมืองปอมเปอีและเฮอร์คิวเลเนียม ถูกทำลายจากเหตุภูเขาไฟวิซุเวียสปะทุ ในปี ค.ศ.79
คลิกที่รูปภาพ เพื่อดูภาพขยายใหญ่ (ใช้นิ้วกดไปที่ปุ่มซ้ายของเมาส์)

หายนะของปอมเปอีและเฮอร์คิวเลเนียม จากเหตุภูเขาไฟวิซุเวียสปะทุ ในปี ค.ศ.79

‘งานศิลปะอันน่าทึ่ง’ ถูกค้นพบในการขุดค้นครั้งใหม่ที่ปอมเปอี เมืองโรมันโบราณที่ถูกฝัง หลังการปะทุของภูเขาไฟวิสุเวียสในปี ค.ศ.79 ด้านนักโบราณคดีเผยว่า นี่เป็นหนึ่งในจิตรกรรมฝาผนังที่ดีที่สุดที่พบในซากปรักหักพังของโบราณสถาน

มีภาพบุคคลในตำนานกรีก อาทิ เฮเลนแห่งทรอยอยู่บนผนังสูงสีดำของห้องจัดเลี้ยงขนาดใหญ่, พื้นกระเบื้องโมเสคสีขาวสภาพค่อนข้างสมบูรณ์กว่าหนึ่งล้านแผ่น

1 ใน 3 ของเมืองที่หายสาบสูญยังคงอยู่ใต้เศษซากของภูเขาไฟ การขุดค้นในปัจจุบันนับว่าเป็นงานที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของยุคนี้ ยิ่งตอกย้ำจุดยืนของ ‘เมืองปอมเปอี’ ในฐานะพื้นที่สำคัญของโลกที่สะท้อนให้เห็นชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนและวัฒนธรรมของจักรวรรดิโรมัน

นครโรมันโบราณถูกฝังใกล้กับเมืองเนเปิลส์ ในแคว้นคัมปาเนีย ประเทศอิตาลี ปอมเปอีถูกทำลายและถูกฝังใต้เถ้าและหินภูเขาไฟหนา 4 ถึง 6 เมตร จากเหตุภูเขาไฟวิซุเวียสปะทุใน วันที่ 23 สิงหาคม ค.ศ.79 กับเฮอร์คิวเลเนียมปะทุใน วันที่ 23 สิงหาคม ค.ศ.79 หลังจากนั้นวันที่ 24 สิงหาคม ค.ศ.79 เมื่อภูเขาไฟระเบิดได้คร่าชีวิตไปกว่า 15,000 คนโดยผู้เสียชีวิตถูกฝังทั้งเป็นจากเถ้าหินภูเขาไฟ

เขาวิซูเวียสเป็นภูเขาไฟสลับชั้น (stratovolcano) ตั้งอยู่ในประเทศอิตาลีปัจจุบัน เคยปะทุขึ้นใน ค.ศ.79 จัดเป็นการปะทุของภูเขาไฟที่ร้ายแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ยุโรป นักประวัติศาสตร์ทราบเรื่องการปะทุครั้งนี้จากบันทึกของพลินีผู้เยาว์ (Pliny the Younger) นักการเมืองและกวีชาวโรมันซึ่งเห็นเหตุการณ์มาด้วยตาตนเอง การปะทุครั้งนี้ยังเป็นที่มาของคำศัพท์ว่า "การปะทุแบบวิซูเวียส" (Vesuvian eruption) ที่ใช้เรียกการประทุประเภทหนึ่งของภูเขาไฟ

ในเหตุการณ์นั้น เขาวิซูเวียสพ่นกลุ่มควันพิษที่ประกอบด้วยเทฟรา (tephra) และก๊าซภูเขาไฟ (volcanic gas) อันเดือดจัด ออกมาอย่างรุนแรงเป็นแนวสูงถึง 33 กิโลเมตร ทั้งยังพ่นหินหลอมเหลว (molten rock), หินพัมมิซ (pumice) ป่นละเอียด, และเถ้าภูเขาไฟ (volcanic ash) ออกมาเป็นปริมาณสูงถึง 1.5 ล้านตันต่อวินาที จนที่สุด ก็ปล่อยพลังงานความร้อน (thermal energy) ขนาดเทียบเท่าที่เกิดในเหตุการณ์ระเบิดที่ฮิโรชิมะและนางาซากิ ออกมาถึง 100,000 ครั้ง เป็นเหตุให้ชุมชนชาวโรมันหลายแห่งถึงแก่ความพินาศ และถูกฝังภายใต้ระลอกตะกอนภูเขาไฟ (pyroclastic surge) และหินเถ้าภูเขาไฟ (tuff) จำนวนมหาศาล ชุมชนซึ่งเป็นที่รู้จักกันดี คือ ปอมเปอี (Pompeii) และเฮอร์คิวเลเนียม (Herculaneum) ซึ่งมีประชากรรวม 16,000–20,000 คน มีการพบศพคนกว่า 1,500 ราย แต่ยอดผู้เสียชีวิตยังไม่อาจกำหนดแน่ได้