นางพันธุรัตน์ - ยักษ์ที่มีหัวใจรักน่ายกย่อง

ภาพจาก อุทยานแห่งชาติเขาแหลมหญ้า - หมู่เกาะเสม็ด จังหวัดระยอง

นางพันธุรัตน์ - ยักษ์ที่มีหัวใจรักน่ายกย่อง

เมื่อขึ้นชื่อว่า "ยักษ์” ส่วนใหญ่มักจะมีภาพลักษณ์ว่าเป็นพวกที่มีหน้าตาน่าเกลียด น่ากลัว นิสัยใจคอเลวร้าย โหดเหี้ยม แถมยังเจ้าชู้อีกต่างหาก จึงเป็นที่รังเกียจหรือหวาดหวั่นของผู้คน ทั้งนี้ อาจเป็นเพราะในหนัง ละคร หรือวรรณกรรมมักสร้างให้ยักษ์เป็นพวกผู้ร้าย เป็นฝ่ายอธรรมอยู่เสมอ แม้แต่ในพจนานุกรมฯ ก็ได้ให้ความหมายของ "ยักษ์” ว่า เป็นพวกอมนุษย์พวกหนึ่ง ถือกันว่ามีรูปร่างร่างใหญ่โตน่ากลัว มีเขี้ยวงอก ใจดำอำมหิต ชอบกินมนุษย์ กินสัตว์ โดยมากมีฤทธิ์เหาะได้ จำแลงตัวได้ มักใช้ปะปนกันว่ากับคำว่าอสูรและรากษส (ราก-สด) นอกจากนี้ เรายังมักเรียกพวกที่มีพฤติกรรมหรือจิตใจไม่ดีรวมๆ กันว่าพวกใจยักษ์ ยิ่งทำให้คนเกิดภาพลบต่อยักษ์ยิ่งขึ้น

อย่างไรก็ดี หากเราไปอ่านวรรณกรรมหรือนิทานพื้นหลายเรื่อง และมองให้ลึกซึ้งในอีกแง่มุมหนึ่ง เราก็จะเห็นว่า ยักษ์บางตนก็น่าสงสาร บางตนมีรักไม่สมหวัง ยังต้องถูกทำโทษหรือถูกสาป แต่ก็มีอีกหลายตนที่มีหัวใจรักอย่างน่ายกย่อง ดังที่จะเล่าต่อไปนี้

นางพันธุรัต เป็นยักษ์ในเรื่องสังข์ทอง ตามเรื่องเมื่อพระสังข์ถูกแม่เลี้ยงจับถ่วงน้ำ พญานาคภุชงค์พบเข้า จึงส่งไปให้นางพันธุรัตยักษ์ม่ายที่เป็นเพื่อนช่วยเลี้ยง นางพันธุรัตเห็นเด็กน้อยสังข์ทองน่ารัก ก็แปลงกายเป็นมนุษย์พร้อมบริวาร เลี้ยงพระสังข์จนเติบใหญ่ ต่อมาพระสังข์เกิดกลัวเพราะแอบไปรู้ว่านางเป็นยักษ์ จึงหนีไปพร้อมกับขโมยของวิเศษคือเกือกแก้ว ไม้เท้า และรูปเงาะไปด้วย นางยักษ์พันธุรัตรู้เข้าก็ไม่โกรธ แต่ติดตามไปอ้อนวอนขอร้องให้กลับเมืองเพราะรักดั่งลูก ไม่อาจจะพรากจากลูกได้ พระสังข์ก็ไม่ยอมกลับ นางจึงร้องไห้เสียใจจนตาย ณ เชิงเขาที่ตามไปเจอ ก่อนตายด้วยความรักลูก ยังได้เขียนมนต์มหาจินดาสำหรับเรียกสัตว์จารึกไว้ให้ด้วย เป็นความรักของแม่ที่บริสุทธิ์ใจ เป็นความรักที่ยิ่งใหญ่ แม้จะเป็นแม่ที่เป็นยักษ์ก็ตาม

ข้อมูลจาก กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม - สำหรับใช้ประโยชน์เพื่อเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมและการศึกษา