พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๕๔ เกฬิสีลชาดก : ชายแก่กับพระราชา

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๕๔ เกฬิสีลชาดก
ชายแก่กับพระราชา

พระเจ้าพรหมทัตแห่งกรุงพาราณสี ทรงมีจิตใจที่โหดร้ายชอบนำคนแก่มาทรมาน แกล้งจนตายบ้าง ทุบตีบ้าง ทำแบบนี้เป็นประจำและถือเป็นเรื่องสนุก คนในเมืองไม่มีโอกาสที่จะดูแลปรนนิบัติพ่อแม่ยามแก่เฒ่า ตายไปก็ตกนรก ไม่มีใครขึ้นสวรรค์ เทวดาจึงลดลงมาก
พระอินทร์ไม่เห็นเทพบุตร เทพธิดามาเกิดนานแล้ว ทรงเกิดความสงสัยถึงสาเหตุว่าเป็นเพราะเหตุใด เมื่อรู้ความจริงแล้วทรงคิดจะสั่งสอนให้พระราชาได้หลาบจำ อย่ามีนิสัยแบบนี้อีก พระอินทร์ทรงแปลงร่างเป็นชายแก่ขับเกวียนมีนมส้ม ๒ ตุ่ม เกวียนก็เก่าม้าก็เป็นม้าแก่ ขับเข้าไปในเมือง
บังเอิญในเมืองจัดงานมหรสพพอดี ชายแก่จึงทำทีขับเกวียนผ่านมาทางนี้ พระราชาทรงเห็นจึงสั่งให้ทหารเรียกชายแก่ให้เข้ามาเฝ้า ทหารทั้งหลายไม่ทราบว่าให้เรียกใคร พวกเขามองไม่เห็น เพราะพระอินทร์บันดาลให้พระราชาเห็นพระองค์เดียว พระราชาเริ่มโมโห ในเมื่อพระองค์เห็นทำไมคนอื่นไม่เห็น
พระอินทร์ทรงขับเกวียนเข้าไปใกล้ๆ พระราชาแล้วบินขึ้นอากาศเทน้ำนมส้ม ๒ ตุ่มใส่หัวพระองค์จนเปียกไปทั้งตัว พระอินทร์จึงปรากฏตัวต่อหน้าพระราชา แล้วตรัสว่า “เจ้าเป็นราชาที่มีนิสัยชั่วช้านัก ชอบรังแกผู้อื่น ทุบตีทรมานจนพวกเขาตาย ร่างกายของเจ้าคงจะไม่แก่ซินะ ถึงทำแบบนี้ พวกหนุ่มสาวไม่มีโอกาสจะดูแลปรนนิบัติพ่อแม่ จึงต้องตกนรก ไม่ได้ขึ้นสวรรค์ ถ้าเจ้าไม่เลิกทำพฤติกรรมแบบนี้อีก เราจะเอาจักรตัดหัวท่าน ขอให้เลิกทำแบบนี้ซะ บรรดามนุษย์จะได้ปรนนิบัติพ่อแม่ของเขา หนุ่มสาวจะได้เกิดมาเป็นเทวดาในสวรรค์”
ตั้งแต่นั้นมา พระราชาเลิกเล่นพิเรนทร์ ไม่เบียดเบียนใคร แค่จะคิดก็กลัวไม่กล้าทำ

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“จงเอาใจเขามาใส่ใจเรา ”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
สพฺเพ ตสนฺติ ทณฺฑสฺส สพฺเพสํ ชีวิตํ ปิยํ
สัตว์ทั้งปวงย่อมหวาดหวั่นต่ออาชญา ชีวิตเป็นที่รักของทุกคน (๒๕/๓๘๙)