พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๑๒ กาฬพาหุชาดก : ลิงหลอกเจ้า

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ เรื่องที่ ๑๑๒ กาฬพาหุชาดก
ลิงหลอกเจ้า

พระเจ้าธนัญชัยแห่งเมืองพาราณสี ทรงเลี้ยงลิงสองพี่น้องที่นายพรานนำมาถวาย ตัวพี่ชายชื่อราชะ เป็นลิงเผือก ตัวน้องชื่อ โปฏฐปาทะ
พระราชาทรงเอาใจใส่เลี้ยงดูลิงทั้งสองเป็นอย่างดี ให้กินข้าวตอกผสมน้ำผึ้ง และดื่มน้ำตาลกรวดให้อยู่ในกรงทองขนาดใหญ่ ไม่นานพระราชาได้ลิงดำมาอีกตัวหนึ่ง พระองค์ทรงให้ความสนใจกับลิงตัวใหม่มากกว่าลิงสองพี่น้องนั้น อาหารดีๆ ก็เอาให้ลิงดำกินหมด เหลือแต่อาหารเหลวๆ ให้ลิงสองพี่น้องกิน
โปฏฐปาทะเสียใจและน้อยใจมากจึงกล่าวกับพี่ชายว่า “เมื่อก่อนเราได้กินแต่อาหารดีๆ แต่ตอนนี้พระราชาทรงเอาให้ลิงดำกินหมด เรากลับไปอยู่ป่าตามเดิมดีกว่านะพี่”
ลิงราชะตอบว่า “ในหมู่มนุษย์มีโลกธรรม ๘ อย่าง คือ มีลาภ เสื่อมลาภ มียศ เสื่อมยศ นินทา สรรเสริญ ทุกข์ และสุข ทุกอย่างเป็นของไม่เที่ยง อย่าเศร้าโศกไปเลย”
“พี่เป็นบัณฑิตย่อมรู้ประโยชน์ที่ยังมาไม่ถึง แต่จะทำอย่างไรถึงจะให้ลิงดำถูกขับไล่ไปจากวัง”
ลิงโปฏฐปาทะกล่าวตอบ
เวลาต่อมาไม่นาน ด้วยพฤติกรรมขี้เล่นของลิงดำ ชอบทำหน้ากลอกหน้าไปมาหลอกพระราชกุมาร ทำให้พระราชกุมารทรงกลัว พอหลายครั้งเข้าพระราชกุมารตกพระทัยกลัว ถึงกับจับไข้ จึงนำความกราบทูลพระราชา พระราชาได้ฟังแล้วทรงพระพิโรธมาก จึงทรงรับสั่งให้นำลิงดำไปปล่อยในป่าให้กลับไปอยู่ในป่าดังเดิม

นิทานชาดกเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนหลอกลวง มักอยู่ไม่ได้นาน”

พุทธศาสนสุภาษิตประจำเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
นาจฺจนฺตํ นิกติปฺปญฺโญ นิกตฺยา สุขเมธติฯ
ผู้ที่ใช้ปัญญาหลอกหลอนคนอื่นไว้ ย่อมไม่ได้รับความสุขใจตลอดกาล (๒๗/๓๘)

ที่มา : นิทานชาดกจากพระไตรปิฎก : พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ ฉบับสมบูรณ์ จัดพิมพ์เผยแพร่ธรรมโดย ธรรมสภา สถาบันบันลือธรรม