“สูติบัตร” ของเยเรวาน จารึกรูปลิ่มบนแผ่นหินในสมัยโบราณกว่า 2,800 ปี

“สูติบัตร” ของเยเรวาน แกะสลักบนหินบะซอลต์ หรือหินอัคนี
หินชนิดนี้มักพบมีสีเทาถึงสีดำ มีเนื้อละเอียดเนื่องจากเกิดจากการเย็นตัวของลาวาอย่างรวดเร็วบนพื้นผิวโลก

“สูติบัตร” ของเยเรวาน
จารึกรูปลิ่มบนแผ่นหินในสมัยโบราณกว่า 2,800 ปี

ในฐานะเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของอาร์เมเนีย เยเรวาน ถือเป็นสถานที่พิเศษในใจกลางของชาวอาร์เมเนีย

ต้นกำเนิดของมหานครที่มีชีวิตชีวาแห่งนี้มีประวัติย้อนกลับไปกว่า 2,800 ปี “สูติบัตร” ของเยเรวาน (“birth certificate” of Yerevan) หรือที่เรียกให้เจาะจงกว่าคือ Erebuni เป็นจารึกรูปลิ่มบนแผ่นหินในสมัยโบราณที่น่าทึ่ง ซึ่งค้นพบที่ป้อมปราการเอเรบูนี (Erebuni) ที่สร้างขึ้นโดยกษัตริย์อาร์กิชต์ที่ 1 แผ่นหินโบราณที่แกะสลักบนหินบะซอลต์นี้ช่วยให้มองเห็นภาพการก่อตั้งของเมืองประวัติศาสตร์แห่งนี้ เมื่อ 782 ปีก่อนคริสตกาล บอกเล่าถึงอำนาจของอาณาจักร และอารยธรรมในทางโบราณคดี

อาณาจักรอาร์เมเนียแห่ง Van - Urartu หรือ Biainili ก่อตั้งขึ้นในศตวรรษที่ 9 ก่อนคริสต์ศักราช ในแอ่งทะเลสาบแวนในที่ราบสูงอาร์เมเนีย กษัตริย์อาราเมห์ทรงเป็นผู้ก่อตั้งรัฐ อาณาจักรแวน หนึ่งในรัฐที่มีการพัฒนามากที่สุดในยุคนั้น

เอเรบูนี-เยเรวาน คือ ปี 2795 ในปีที่ 5 ของการครองราชย์ กษัตริย์อาร์กิชตีที่ 1 ทรงสร้างที่นี่เป็นป้อมปราการประจำเมือง ทหารจำนวน 6,600 นายเป็นชาวเมืองกลุ่มแรก บันทึกรูปแบบอักษรที่ Argishti the First ทิ้งไว้มีดังนี้ :

"ด้วยความยิ่งใหญ่ของเทพเจ้า Khald, Argishti ลูกชายของ Menua ได้สร้างป้อมปราการที่เข้มแข็งแห่งนี้และเรียกมันว่า Erebuni เพื่ออำนาจของประเทศ Biaini และความหวาดกลัวของศัตรู Argisti กล่าวว่า ... ดินแดนนี้ไม่มีผู้คนอาศัยอยู่ และที่นี่ฉันได้ทำงานอันยิ่งใหญ่ ด้วยความยิ่งใหญ่ของเทพเจ้า Khald, Argishti ลูกชายของ Menua ราชาผู้มีอำนาจ ราชา แคว้นเบียนี ผู้ปกครองเมืองทุชปา"

เอเรบูนี-เยเรวานก่อตั้งขึ้นก่อนกรุงโรม 29 ปี และมีอายุพอๆ กับบาบิโลน นีนะเวห์ และเพอร์เซโพลิส แต่กลับกลายเป็นเมืองที่เจริญรุ่งเรืองแห่งหนึ่งในศตวรรษที่ 21 แตกต่างจากเมืองเหล่านี้

ในช่วงหลายศตวรรษที่ผ่านมา เมืองนี้มีบทบาทสำคัญในชีวิตทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองของอาร์เมเนีย เส้นทางคาราวานหลายเส้นทางผ่านผ่านศูนย์กลางการค้าขนาดใหญ่แห่งนั้น การขุดค้นทางโบราณคดีระบุว่าเอเรบูนีเป็นศูนย์กลางการปกครองขนาดใหญ่ที่ทรงพลังที่สุดในหุบเขาอารารัต ในช่วงหลายศตวรรษที่ผ่านมา เมืองแห่งนี้ยังคงมั่นคงแม้ว่าจะผ่านความยากลำบากมากมายก็ตาม เมืองนี้ต้องทนกับการจู่โจมของชาวอัสซีเรีย โรมัน ไบเซนไทน์ เปอร์เซีย อาหรับ จุค มองโกล และเติร์ก แต่ผู้คนยังคงต่อต้านความทุกข์ยากทุกรูปแบบ วัฒนธรรมถูกสร้างขึ้นด้วยวัฒนธรรมที่มีคุณค่าและพัฒนาวิทยาศาสตร์