แอคคอร์เดียน (Akkordeon) ประวัติความเป็นมา

แอคคอร์เดียนไบโซโนริกไดอะโทนิกแปดคีย์ (ราวปี พ.ศ.๒๓๗๓)

แอคคอร์เดียน

แอคคอร์เดียน (Akkordeon) เป็นเครื่องดนตรีประเภทกล่องที่มีรูปร่างคล้ายแตร (ซึ่งสร้างเสียงเมื่ออากาศไหลผ่านแตรในกรอบ) ลักษณะสำคัญของแอคคอร์เดียนคือการผสมผสานส่วนทำนองซึ่งเรียกอีกอย่างว่าดิสแคนต์ ซึ่งมักจะอยู่ที่คีย์บอร์ดด้านขวา โดยมีฟังก์ชันคอนตินูโอหรือบาสโซเป็นเครื่องดนตรีชิ้นเดียว นักดนตรีมักจะเล่นทำนองโดยใช้ปุ่มหรือคีย์ทางด้านขวา (เรียกว่าคีย์บอร์ดหรือบางครั้งเรียกว่าแมนนวล) และเล่นดนตรีโดยใช้ปุ่มเบสหรือปุ่มคอร์ดที่ตั้งค่าไว้ล่วงหน้าทางด้านซ้าย ผู้ที่เล่นแอคคอร์เดียนจะเรียกว่านักเล่นแอคคอร์เดียน

แอคคอร์เดียนจัดอยู่ในกลุ่มเครื่องดนตรีประเภทแอโรโฟนลิ้นอิสระ เครื่องดนตรีอื่นๆ ในกลุ่มนี้ ได้แก่ คอนเสิร์ตติน่า ฮาร์โมนิกา และแบนโดเนียน คอนเสิร์ตติน่าและแบนโดเนียนไม่มีท่วงทำนองและเครื่องดนตรีประกอบ ฮาร์โมเนียนยังมีความเกี่ยวข้องกัน และแม้ว่าจะมีท่วงทำนองและเครื่องดนตรีประกอบแบบเดสแคนท์ แต่ก็พยายามทำให้ท่วงทำนองมีความเด่นชัดน้อยลง ฮาร์โมเนียมและออร์แกนลิ้นอเมริกันอยู่ในตระกูลเดียวกัน แต่โดยทั่วไปจะมีขนาดใหญ่กว่าแอคคอร์เดียนและมักจะวางอยู่บนพื้นผิวหรือพื้น

การเล่นแอคคอร์เดียนทำได้โดยบีบหรือขยายหีบเพลงขณะกดปุ่มหรือคีย์ ซึ่งจะทำให้แผ่นไม้เปิดออก ซึ่งทำให้ลมไหลผ่านแผ่นทองเหลืองหรือเหล็กที่เรียกว่าลิ้น ลิ้นเหล่านี้จะสั่นสะเทือนเพื่อสร้างเสียงภายในตัวเครื่องดนตรี วาล์วบนลิ้นตรงข้ามของแต่ละโน้ตใช้เพื่อให้เสียงของลิ้นของเครื่องดนตรีดังขึ้นโดยไม่มีลมรั่วออกมาจากแต่ละบล็อกลิ้น

แอคคอร์เดียนแพร่หลายไปทั่วโลกเนื่องจากคลื่นการอพยพจากยุโรปไปยังอเมริกาและภูมิภาคอื่นๆ ในบางประเทศ (ตัวอย่างเช่น อาร์เจนตินา บราซิล โคลอมเบีย สาธารณรัฐโดมินิกัน เม็กซิโก และปานามา) มีการใช้ในดนตรีป็อป (ตัวอย่างเช่น ชามาเม ในอาร์เจนตินา เกาโช ฟอร์โร และเซอร์ตาเนโฆในบราซิล วัลเลนาโตในโคลอมเบีย เมอแรงเก้ในสาธารณรัฐโดมินิกัน และนอร์เตโญในเม็กซิโก) ในขณะที่ในภูมิภาคอื่นๆ เช่น ยุโรป อเมริกาเหนือ และประเทศอื่นๆ ในอเมริกาใต้ มีแนวโน้มที่จะใช้สำหรับดนตรีแดนซ์-ป็อปและดนตรีโฟล์คมากกว่า

ในยุโรปและอเมริกาเหนือ วงดนตรียอดนิยมบางวงก็ใช้เครื่องดนตรีชนิดนี้เช่นกัน นอกจากนี้ แอคคอร์เดียนยังใช้ในดนตรีคาจัน ซิเดโก แจ๊ส และเคลซเมอร์ และในการแสดงดนตรีคลาสสิกทั้งเดี่ยวและออร์เคสตรา โรงเรียนดนตรีหลายแห่งในยุโรปมีแผนกแอคคอร์เดียนคลาสสิก ชื่อที่เก่าแก่ที่สุดของเครื่องดนตรีกลุ่มนี้คือฮาร์โมนิกา มาจากภาษากรีกว่า harmonikos ซึ่งแปลว่า "ฮาร์โมนิก ดนตรี" ปัจจุบัน แอคคอร์เดียนเวอร์ชันดั้งเดิมเป็นที่นิยมมากขึ้น ชื่อเหล่านี้หมายถึงประเภทของแอคคอร์เดียนที่จดสิทธิบัตรโดย Cyrill Demian ซึ่งเกี่ยวข้องกับ "คอร์ดที่จับคู่กันโดยอัตโนมัติที่ด้านเบส

โชว์รูมหีบเพลง (Petosa Accordions, Seattle, Washington)

ประวัติศาสตร์ของแอคคอร์เดียน (Akkordeon)
เชื่อกันว่ารูปแบบพื้นฐานของแอคคอร์เดียนถูกประดิษฐ์ขึ้นในกรุงเบอร์ลินในปี ๑๘๒๒ โดยคริสเตียน ฟรีดริช ลุดวิก บุชมันน์ (Christian Friedrich Ludwig Buschmann) แม้ว่าจะมีการค้นพบเครื่องดนตรีชนิดหนึ่งในปี ๒๐๐๖ ซึ่งดูเหมือนว่าจะสร้างขึ้นก่อนหน้านี้

ประวัติศาสตร์ของแอคคอร์เดียนในยุคแรกสุดในรัสเซียนั้นไม่มีการบันทึกเอาไว้มากนัก อย่างไรก็ตาม ตามที่นักวิจัยชาวรัสเซียระบุ แอคคอร์เดียนแบบง่ายที่เก่าแก่ที่สุดที่รู้จักนั้นผลิตขึ้นที่เมืองตูลา ประเทศรัสเซีย โดยอีวาน ซิซอฟและทิโมเฟย์ โวรอนต์ซอฟ ราวปี ๑๘๓๐ หลังจากที่พวกเขาได้รับแอคคอร์เดียนรุ่นแรกจากเยอรมนี ในช่วงปลายทศวรรษปี ๑๘๔๐ เครื่องดนตรีชนิดนี้ก็แพร่หลายอย่างกว้างขวางแล้ว โรงงานของปรมาจารย์ทั้งสองผลิตเครื่องดนตรีได้ปีละ ๑๐,๐๐๐ ชิ้นด้วยกัน ในปี ๑๘๖๖ เครื่องดนตรีมากกว่า ๕๐,๐๐๐ ชิ้นถูกผลิตขึ้นโดย Tula และหมู่บ้านใกล้เคียงทุกปี และในปี ๑๘๗๔ การผลิตประจำปีเพิ่มขึ้นเป็นมากกว่า ๗๐๐,๐๐๐ ชิ้น ในปี ๑๘๖๐ จังหวัด Novgorod, Vyatka และ Saratov ก็มีการผลิตหีบเพลงจำนวนมากเช่นกัน ในปี ๑๘๘๐ รายการดังกล่าวรวมถึง Oryol, Ryazan, Moscow, Tver, Vologda, Kostroma, Nizhny Novgorod และ Simbirsk และสถานที่เหล่านี้หลายแห่งได้สร้างเครื่องดนตรีประเภทต่างๆ ของตนเอง

แอคคอร์เดียนเป็นสิ่งประดิษฐ์อย่างหนึ่งของยุโรปในช่วงต้นศตวรรษที่ ๑๙ ที่ใช้ลิ้นฟรีที่ขับเคลื่อนด้วยเครื่องเป่าลม เครื่องดนตรีที่เรียกว่าแอคคอร์เดียนได้รับการจดสิทธิบัตรครั้งแรกในปี ๑๘๒๙ โดย Cyrill Demian ในเวียนนา เครื่องดนตรีของ Demian มีลักษณะคล้ายกับเครื่องดนตรีสมัยใหม่เพียงเล็กน้อย มีเพียงปุ่มควบคุมด้านซ้าย โดยมือขวาเพียงแค่ควบคุมเครื่องเป่าลม คุณลักษณะสำคัญอย่างหนึ่งที่ Demian จดสิทธิบัตรคือการตีคอร์ดทั้งหมดโดยกดคีย์เดียว เครื่องดนตรีของเขาสามารถตีคอร์ดได้สองคอร์ดด้วยคีย์เดียวกัน โดยคีย์หนึ่งจะตีแต่ละทิศทางของเครื่องเป่าลม (การกระทำแบบไบโซโนริก) ในเวลานั้นในเวียนนา ฮาร์โมนิกาปากที่มีคันเซลเลน (ห้อง) มีวางจำหน่ายแล้วหลายปี พร้อมกับเครื่องดนตรีขนาดใหญ่ที่ขับเคลื่อนด้วยเครื่องเป่าลมด้วยมือ การจัดเรียงคีย์แบบไดอะโทนิกยังใช้กับเครื่องดนตรีที่เป่าด้วยปากอยู่แล้ว สิทธิบัตรของเดเมียนจึงครอบคลุมเครื่องดนตรีที่ใช้ประกอบการเล่น ได้แก่ แอคคอร์เดียนที่เล่นด้วยมือซ้าย ซึ่งตรงกันข้ามกับการเล่นฮาร์โมนิกาแบบโครเมติกในปัจจุบัน มีขนาดเล็กและเบาพอที่นักเดินทางจะพกติดตัวไปและใช้เป็นเครื่องดนตรีประกอบการร้องเพลงได้ สิทธิบัตรดังกล่าวยังอธิบายถึงเครื่องดนตรีที่มีทั้งเสียงเบสและเสียงแหลม แม้ว่าเดเมียนจะชอบเครื่องดนตรีที่มีแต่เสียงเบสเท่านั้นมากกว่าเนื่องจากต้นทุนและน้ำหนักที่ถูกกว่า

แอคคอร์เดียนถูกนำเข้ามาจากเยอรมนีสู่บริเตนในราวปี ค.ศ.๑๘๒๘ เครื่องดนตรีชนิดนี้ได้รับการกล่าวถึงในหนังสือพิมพ์ The Times ในปี ค.ศ.๑๘๓๑ ว่าเป็นเครื่องดนตรีชนิดใหม่สำหรับผู้ฟังชาวอังกฤษ และไม่ได้รับการวิจารณ์ในเชิงบวก แต่ถึงกระนั้นก็ได้รับความนิยมในไม่ช้า เครื่องดนตรีชนิดนี้ยังได้รับความนิยมในหมู่ชาวนิวยอร์กในช่วงกลางทศวรรษ ๑๘๔๐

หลังจากที่เดเมียนประดิษฐ์ขึ้น แอคคอร์เดียนชนิดอื่นๆ ก็ปรากฏขึ้น โดยบางรุ่นใช้คีย์บอร์ดสำหรับคนถนัดขวาในการเล่นทำนองเพลง ชาร์ลส์ วีตสโตน (Charles Wheatstone) นักประดิษฐ์ชาวอังกฤษต้องนำคอร์ดและคีย์บอร์ดมารวมกันในกล่องบีบใบเดียว สิทธิบัตรในปี ค.ศ.๑๘๔๔ ของเขาสำหรับสิ่งที่เขาเรียกว่าคอนเสิร์ตตินายังระบุถึงความสามารถในการปรับเสียงลิ้นจากภายนอกได้อย่างง่ายดายด้วย

นักดนตรีชาวออสเตรีย อดอล์ฟ มุลเลอร์ (Adolf Müller) ได้บรรยายถึงเครื่องดนตรีหลากหลายชนิดในหนังสือ Schule für Accordion ของเขาในปี ๑๘๕๔ ในเวลานั้น เวียนนาและลอนดอนมีความสัมพันธ์ทางดนตรีที่ใกล้ชิด โดยนักดนตรีมักจะแสดงในทั้งสองเมืองในปีเดียวกัน ดังนั้น เป็นไปได้ที่วีตสโตนจะรู้จักเครื่องดนตรีประเภทนี้ และอาจใช้เครื่องดนตรีเหล่านี้เพื่อนำแนวคิดการเรียบเรียงคีย์ของเขาไปปฏิบัติจริง

ฟลูตินาของเฌอเน่มีลักษณะคล้ายคอนเสิร์ตตินาของวีตสโตนทั้งในด้านโครงสร้างภายในและโทนสี แต่ดูเหมือนว่าจะเข้ากันได้ดีกับแอคคอร์เดียนของเดเมียนในด้านการใช้งาน ฟลูตินาเป็นเครื่องดนตรีที่มีท่วงทำนองไบโซโนริกด้านเดียว โดยคีย์จะกดด้วยมือขวา ส่วนหีบเพลงจะกดด้วยมือซ้าย เมื่อนำเครื่องดนตรีทั้งสองชิ้นมารวมกัน ผลลัพธ์ที่ได้จะค่อนข้างคล้ายกับแอคคอร์เดียนแบบปุ่มไดอะโทนิกซึ่งยังคงผลิตมาจนถึงทุกวันนี้

นวัตกรรมใหม่ๆ ตามมาและยังคงดำเนินต่อไปจนถึงปัจจุบัน ระบบปุ่มและแป้นพิมพ์ต่างๆ ได้รับการพัฒนาขึ้น รวมถึงระบบเสียง (การผสมผสานเสียงหลายเสียงที่อ็อกเทฟต่างกัน) พร้อมกลไกในการสลับระหว่างเสียงต่างๆ ในระหว่างการแสดง และวิธีการสร้างภายในที่แตกต่างกันเพื่อปรับปรุงโทนเสียง ความเสถียร และความทนทาน แอคคอร์เดียนสมัยใหม่อาจรวมอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น ไมโครโฟนแบบคอนเดนเซอร์ และการควบคุมโทนเสียงและระดับเสียง เพื่อให้สามารถเสียบแอคคอร์เดียนเข้ากับระบบ PA หรือเครื่องขยายเสียงคีย์บอร์ดสำหรับการแสดงสดได้ แอคคอร์เดียนในยุค ๒๐๑๐ บางรุ่นอาจรวมเซ็นเซอร์ MIDI และวงจร ซึ่งทำให้สามารถเสียบแอคคอร์เดียนเข้ากับโมดูลซินธิไซเซอร์และสร้างเสียงแอคคอร์เดียนหรือเสียงเครื่องดนตรีสังเคราะห์อื่นๆ เช่น เปียโนหรือออร์แกน