.ครูบาเทือง นาถสีโล (นั่งในเสลี่ยงคานหาม)
แห่รอบหมู่บ้านประเพณีปอยหลวงงานบุญถวายทานประจำปีอันยิ่งใหญ่ของชาวล้านนาวัดเด่นสะหลีศรีเมืองแกน (วัดบ้านเด่น)
ตำบลอินทขิล อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
ประเพณีปอยหลวง คือ งานฉลองถาวรวัตถุ หรือสิ่งก่อสร้างที่ประชาชนช่วยกันสร้างขึ้นเพื่อถวายวัดและเพื่อประโยชน์แก่สาธารณะชน เช่น วิหาร ศาลา โรงเรียน หอประชุม เป็นต้น นิยมทำการฉลองครั้งใหญ่หลังจากการก่อสร้างสำเร็จแล้ว ทำเป็นงานใหญ่โตเรียกว่า ปอยหลวง อุทิศสิ่งก่อสร้างเป็นของสงฆ์ และอุทิศบุญกุศลแก่บรรพชนด้วย ถ้าทำส่วนตัวเรียกว่า อุทิศกุศลไว้ภายหน้า หากอุทิศแก่คนตายไปแล้ว เรียกว่าอุทิศไปหาผู้ที่ถึงแก่กรรม
ตามปกติคนไทยไม่ว่าท้องถิ่นใด ต่างก็ยึดมั่นในพระศาสนาด้วยกัน ชาวเหนือก็เช่นเดียวกัน พระพุทธศาสนาเป็นหลักยึดเหนี่ยวของจิตใจ เป็นเครื่องหล่อหลอมให้ บุคลิกภาพนิสัยใจคอคนเหนือให้มีลักษณะอ่อนโยนพูดจาดีมีความไพเราะชวนฟัง มีกิริยามารยาทแช่มช้อยผสมผสานไปกับความงดงามของรูปร่าง หน้าตาด้วยก็ยิ่งเป็นเสน่ห์ที่ ทำให้คนในท้องถิ่นอื่นๆ มีความสนใจที่จะมาท่องเที่ยวในดินแดนแคว้นล้านนาไทยกันมากยิ่งขึ้น
จากการที่ชาวเหนือยึดมั่นในพระพุทธศาสนานี้เอง ทำให้มีการฝักใฝ่ในการทำบุญทำทานกันมาก จะเห็นว่าในท้องถิ่นภาคเหนือมีวัดมากมายแทบจะมีกำแพงติดๆกัน และคนเหนือก็มีความยึดมั่นในหลักธรรมคำสอนตลอดมา เมื่อเสร็จจากการประกอบอาชีพแล้วก็จะมีเวลาที่จะไปทำบุญทำกุศลกันในช่วงที่ว่างงาน เหตุนี้งานทำบุญงานเฉลิมฉลอง ต่างๆ จึงมีชุกชุมในช่วงที่ว่างในฤดูหนาวต่อกับ ฤดูร้อน
ระยะเวลาที่นิยมทำบุญประเพณีปอยหลวงก็คือช่วงที่ปลอดจากฤดูฝนและประชาชนเว้นว่างจากการประกอบอาชีพแล้ว คือ ช่วงระยะเวลาเดือน ๕ จนถึงเดือน ๗ เหนือ (ตรงกับเดือนกุมภาพันธ์ ถึงเดือนเมษายนหรือเดือนพฤษภาคมของทุกปี)
ระยะเวลาที่มีงาน ปอยหลวงจะมีเวลาจัดงานประมาณ ๓-๗ วัน ตามแต่กำลังความสามารถของวัดที่เป็นเจ้าภาพ หากเป็นวัดใหญ่ๆ และมีความสำคัญมากก็จัดงาน ปอยหลวงกัน ๗ วัน ๗ คืน หากวัดเล็กก็จัดเพียง ๓ วันก็พอพอ
พิธีกรรม ก่อนวันงาน ๑ วัน จะมีการเตรียมของเรียกว่า วันดา (วันสุกดิบ) วันนี้คณะศรัทธาจะนำของมารวมกันเรียกว่า ฮอมครัว และในวันแรกของงานปอยหลวง จะมีการทานธงแบบต่างๆ ซึ่งเมืองเหนือเรียกว่า ตุง ช่อธงยาวและช่อช้าง จะนำตุงไปปักไว้บนเสาไม้ไผ่หรือไม้ซาง ตลอดแนวสองข้างทางเข้าวัด ตุงจะทำด้วยผ้าแพรหรือผ้าฝ้ายสีต่างๆอย่างสวยงาม ในงานปอยหลวงจะมีการแห่แหนเครื่องไทยทานจากหัววัดต่างๆ ไปร่วมทำบุญด้วยเรียกว่า แห่ครัวทาน ขบวนแห่ครัวทานจะมีช่างฟ้อนสาวรูปร่างสวยงาม แต่งกายแบบพื้นเมือง ฟ้อนนำหน้าครัวทานเข้าวัดด้วย วันสุดท้ายของงานปอยหลวง คณะศรัทธาจะแห่ครัวทาน หรือพุ่มเงินบ้านละต้นหรือหลายบ้านรวมเป็นหนึ่งต้น ครัวทานนี้จะมีการแห่กันตอนเย็น มีขบวนแห่อย่างสนุกสนาน กลางคืนจะมีพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ มีการสวดสมโภชหรือสวดเบิก และมีการสวดถึงอานิสงส์ของการก่อสร้าง วันรุ่งขึ้นมีการตักบาตร ถวายภัตตาหาร และกล่าวโอกาสเวนทานสิ่งปลูกสร้างขึ้น เสร็จแล้วถวายไทยทานพระสงฆ์ที่มาร่วมพิธี พระให้ศีลให้พรเป็นเสร็จพิธี
พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ มีการสวดสมโภชหรือสวดเบิก และมีการสวดถึงอานิสงส์ของการก่อสร้าง วันรุ่งขึ้นมีการตักบาตร ถวายภัตตาหาร และกล่าวโอกาสเวนทานสิ่งปลูกสร้างขึ้น เสร็จแล้วถวายไทยทานพระสงฆ์ที่มาร่วมพิธี พระให้ศีลให้พรเป็นเสร็จพิธี
สาระ เป็นการแสดงความยินดีที่ทุกคนในหมู่บ้านได้ร่วมกันสร้างถาวรวัตถุที่เป็นประโยชน์แก่วัดและสาธารณะ รวมทั้งอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่บรรพชนที่ล่วงลับไปแล้ว เป็นการระลึกถึงพระคุณของท่านเหล่านั้น...
ข้อมูล เว็บไซต์ ประเพณีไทยดอทคอมเมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๗ มีภารกิจอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่
พอมีโอกาสว่างได้ไปเที่ยวชมวัดเด่นสะหรีฯ แห่งนี้ ถึงสองวันติดต่อกัน
(ดูวันแรกยังไม่จุใจ...สวยเหลือเกิน) วันรุ่งขึ้นหาโอกาสไปอีก
จึงได้ไปพบพิธีปอยหลวงของวัดแห่งนี้
จากแรงศรัทธาอย่างสูงยิ่งต่อบวรพุทธศาสนาของชาวบ้านในท้องถิ่น
ที่ร่วมแรงร่วมใจเสียสละแรงกาย เงินทอง สิ่งของเครื่องใช้ไม้สอยที่จำเป็น
สำหรับพระภิกษุ สามเณร เช่น สบู่ ผงซักฟอก ยาสีฟัน แปรงสีฟัน สมุด ดินสอ
แห่แหน ฟ้อนรำประกอบเสียงเพลงอันไพเราะของเครื่องดนตรีพื้นเมืองล้านนา
เพื่อนำไปถวายให้กับวัด ด้วยบรรยากาศที่สนุกสนานคึกคักของผู้เฒ่าผู้แก่
ต้นเงิน ธนบัตรฉบับละ ๒๐ บาท จากศรัทธาของประชาชน
สอดไว้ในซองพลาสติดใสอย่างหนา เสียบไม้นำไปปักเสา
(ต้นละหนึ่งแสนบาท) รวม ๒๐ ต้น
แรงศรัทธา : ธนบัตรใบละ ๑๐๐ บาท ปักประดับเป็นช่อชั้นรูปใบโพธิ์
(จำนวนธนบัตรในใบโพธิ์ ๑๐๐ ฉบับ รวม ๑๐,๐๐๐ บาทถ้วน)
ประชาชนในหมู่บ้าน รอเข้าขบวนแห่ พร้อมด้วยเสลี่ยงพุ่มเงินรูปใบโพธิ์
และข้าวของเครื่องใช้ที่จัดเตรียมไว้ถวายวัด
งานปอยหลวง วัดเด่นสะหลีศรีเมืองแกน (วัดบ้านเด่น)
ตำบลอินทขิล อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อวันที่ ๒๐ กพ. ๒๕๕๗
งานประเพณีปอยหลวงของวัดแห่งนี้
ไม่มีการบอกบุญ หรือขึ้นป้ายโฆษณาประชาสัมพันธ์ ไม่ว่าจะเป็นภายในบริเวณวัด หรือตามถนนหนทางในหมู่บ้าน
และวัดไม่ได้จัดให้มีมหรสพใดๆ ทั้งสิ้น
(ผู้โพสต์ได้ทราบจากชาวบ้านท่านหนึ่งเมื่อใกล้าจะกลับเข้าเมืองเชียงใหม่...จึงขออยู่ชมต่อ)