เจ้าพ่อพระกาฬ เทพอารักษ์ประจำเมืองละโว้

เจ้าพ่อพระกาฬ

ละโว้ หรือ ลวปุระ เป็นเมืองโบราณที่มีผู้คนอยู่อาศัยมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ และเป็นศูนย์กลางความเจริญของทวารวดี ขอม อู่ทอง กรุงศรีอยุธยา เรื่อยมาจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งต่อมาเปลี่ยนมาเรียกเป็น "ลพบุรี" หรือ "เมืองของพระลพ" ตามพระนามพระโอรสของพระราม ใน "มหากาพย์รามายณะ" ด้วยเป็นเมืองที่ผ่านอารยธรรมมาหลายยุคหลายสมัย ทำให้เมืองลพบุรีมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่นับเป็นมรดกอันล้ำค่าและมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีอยู่มากมาย หนึ่งในทั้งหมดที่นับเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองมาแต่ครั้งโบราณ ได้รับความเคารพจากชาวไทยทั่วประเทศ ซึ่งเมื่อไปถึงจะต้องแวะกราบไหว้สักการะก็คือ "ศาลพระกาฬ"

กลางเมืองละโว้ หรือ ลพบุรี จะปรากฏเทวสถานตั้งตระหง่านอยู่ทางทิศตะวันออกของทางรถไฟปัจจุบัน เยื้องกับพระปรางค์สามยอด เป็นสถาปัตยกรรมขอมยุคปลาย Angkor Period อายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๖ ลักษณะเป็นองค์ปรางค์เดี่ยวขนาดใหญ่ มีมุขยื่นด้านหน้า ปรากฏซากบันไดทางขึ้น ๔ ด้าน ประกอบเป็นผังจักรวาลวิทยาที่มีเขาพระสุเมรุเป็นแกนกลาง เมื่อก่อนชาวเมืองเรียกว่า "ศาลสูง" เป็นที่ประดิษฐานเทวรูป "เจ้าพ่อพระกาฬ" ทำจากศิลาทราย ศิลปะลพบุรี ยังมีร่องรอยพระกร ๔ ข้างปรากฏอยู่คล้ายเป็นเทวรูปพระวิษณุ หรือพระโพธิสัตว์ในคติมหายานที่เผยแพร่เข้ามายังละโว้ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗

ปัจจุบันองค์เรือนธาตุปรางค์ประธานเดิมปรักหักพังเกือบหมด แต่พบทับหลังสลักเป็นรูป "วิษณุอนันตศายินปัทมะนาภ" หรือ "นารายณ์บรรทมสินธุ์" ทำจากศิลาทราย อายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๗ และพบจารึกหลายหลักส่วนใหญ่เป็นอักษรขอม เทวสถานแห่งนี้คงจะได้รับการปฏิสังขรณ์ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และได้บูรณะขึ้นใหม่ในปี พ.ศ. ๒๔๙๔ โดยสร้างทับบนฐานเดิม

บริเวณศาลพระกาฬในอดีต จะมีต้นกร่างขนาดใหญ่จำนวนมาก ทำให้ฝูงลิงเข้ามาอยู่อาศัยมากมายจนกลายเป็นลูกศิษย์เจ้าพ่อพระกาฬเรื่อยมา แม้บ้านเมืองจะเจริญขึ้น ต้นไม้ใหญ่หายไปเหลือเพียงต้นมะขามเทศ แต่เนื่องจากผู้คนพากันมาสักการะองค์เจ้าพ่อ และนำของกินมาฝากเป็นประจำทำให้ฝูงลิงไม่ไปไหนอาศัยอยู่เข้ากับชาวเมืองมาจนบัดนี้

"เจ้าพ่อพระกาฬ" ถือเป็นเทพอารักษ์ประจำเมือง ในคัมภีร์และจารึกโบราณปรากฏนาม "องค์พระกาฬไชยศรี" ซึ่งเป็นเทพที่ปกปักรักษาบ้านเมืองทำนองเดียวกับพระเสื้อเมือง พระทรงเมือง นอกจากนี้ยังได้ชื่อว่าเป็นผู้ทรงฤทธานุภาพสามารถให้คุณให้โทษ และปรากฏบทบาทเป็นเทพแห่งความตาย ดังนั้น จึงมีผู้คนเคารพยำเกรงอย่างยิ่ง การได้เดินทางมาบูชาสักการะองค์เจ้าพ่อพระกาฬ ถือว่าเป็นการสร้างความเป็นสิริมงคลให้เกิดกับตนและทำให้ศัตรูยำเกรงไม่กล้าทำอันตรายอีกด้วย.... ข้อมูล หนังสือพิมพ์ข่าวสด

ปรางค์สามยอด อ.เมือง จ.ลพบุรี
(ที่ตั้ง อยู่ฝั่งตรงข้ามศาลพระกาฬ)