‘เรื่องดีๆ’ ที่ผืนป่าห้วยขาแข้ง

‘เรื่องดีๆ’ ที่ผืนป่าห้วยขาแข้ง

“ชุดวางกล้องดักถ่ายเพื่อสำรวจเสือของเขานางรำจะรออยู่ที่ห้วยมดแดงครับ”

สันติภาพ ผู้ช่วยหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง บอกเมื่อเราหยุดรถบริเวณที่เรียกว่า จุดชมวิว เส้นทางลัดเลาะขึ้นบนสันเขา เบื้องล่างจึงเห็นลำห้วยไหลคดโค้ง

เราเดินทางมาแล้วกว่าครึ่งชั่วโมง อีกราวๆ หนึ่งชั่วโมงจะถึงจุดมายคือหน่วยพิทักษ์ป่าห้วยมดแดง ที่สันติภาพชายหนุ่มวัย ๓๐ ที่ถูกจุดประกายให้เลือกเรียนวนศาสตร์ และเข้ามาทำงานในป่า จากการอ่านเรื่องราวของ สืบ นาคะเสถียร

“พวกเขารู้จากทางวิทยุว่าพี่จะเข้ามา เลยรออยู่ที่นั่น” สันติภาพพูดต่อ

ผมเคยใช้เวลาร่วมกับพวกเขาหลายปี ในงานสำรวจประชากรเสือโคร่ง โดยวางกล้องดักถ่าย ทั้งในป่าทุ่งใหญ่นเรศวร และป่าห้วยขาแข้ง

“มีชุดเสือเข้ามาล่วงหน้า เราสบายครับ ไม่ต้องฟันไม้ไผ่” สันติภาพพูดยิ้มๆ

เราใช้เส้นทางที่มีประชากรช้างอาศัยอยู่เยอะ และมักดึงกอไผ่ล้มขวางทางบ่อยๆ

ทีมวางกล้องต้องใช้เส้นทางเข้า-ออกประจำ พวกเขาเคลียร์เส้นทางไว้อย่างดี

“ทางที่นี่ไม่ยากเหมือนทุ่งใหญ่หรอกครับ แต่หนามไผ่นี่ก็สร้างปัญหาเหมือนกัน บางทียางอะไหล่เส้นเดียวไม่พอ” สันติภาพ ว่า

ผมมองชายหนุ่มในชุดลายพราง ตัดผมสั้นเกรียน เพราะเพิ่งกลับมาจากฝึกอบรมการลาดตระเวน

หลังเรียนจบ เขาช่วย โดม ประทุมทอง เก็บข้อมูลเรื่องที่ป่าถูกตัดขาดออกเป็นหย่อมๆ

หลังจากนั้นไปเป็นผู้ช่วย อยู่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยเชียงดาว เมื่อสอบบรรจุเป็นข้าราชการได้ เขาสมัครมาอยู่ป่าห้วยขาแข็ง
“อยากทำเรื่องสัตว์ป่าครับ” เหตุผลง่ายๆ ของชายหนุ่มผู้มีถิ่นกำเนิดจากอำเภอเบตง จังหวัดยะลา

เกือบบ่าย ๓ โมง เราเดินทางถึงหน่วยห้วยมดแดง มีคนเดินขวักไขว่ เราทักทายกันอย่างดีใจ เพราะผมไม่ได้พบพวกเขามาเกือบ ๒ ปี ชายผิวขาวร่างล่ำสันที่เพิ่งเดินมาหา คือ จอเจ ชายหนุ่มจากบ้านกุ้ยต๊ะ หมู่บ้านเล็กๆ ของพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก

กุ้ยต๊ะ อยู่ไม่ไกลจากป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก

พบ จอเจ ทำให้ผมนึกถึง “ทีออพอ” ชายหนุ่มอีกคนที่อยู่บ้านเดียวกับจอเจ

จอเจ และทีออพอ เข้ามาเป็นคนงานในทีมสำรวจประชากรเสือโคร่งของสถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำ ซึ่งได้รับความร่วมมือและสนับสนุนจากสมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่า “เราจ้างคนในพื้นที่มาช่วยครับ เพราะเชี่ยวชาญป่า เดินป่าอึดมาก แบกของหนักๆ ได้ไม่บ่น เวลากินก็ง่ายมีแค่ข้าว ผักน้ำพริก เท่านี้อยู่ในป่าได้เป็นเดือน” สมโภชน์ ดวงจันทราศิริ หัวหน้าสถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำบอก

หลังจากนั้น จอเจและทีออพอ ก็ตามไปทำงานทุกที่ เสร็จจากงานในป่าทุ่งใหญ่ตะวันออก เขาร่วมกับชุดของสมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่า ที่นำโดยคนระมานและจักรสิน กลับมาสถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำเพื่อรายงานข้อมูล และตรวจสอบแผนที่

ทีมของเขาจะเดินสำรวจประชากรเหยื่อ ของเสือโคร่งทั้งผืนป่าด้านตะวันตก

ทีออพอ เงียบขรึมไม่ช่างพูด ผิดกับจอเจ เพื่อนคู่หูที่มีวัยอ่อนกว่า แม้แต่เวลาร่วมวงเหล้าขาวตอนเย็นๆ นิสัยก็ไม่เปลี่ยน “เดินป่ากับทีออพอ แถวๆ ทุ่งใหญ่ฯ ตะวันออกไม่ต้องใช้จีพีเอสหรอกครับ เขารู้ด่านหมดล่ะ” คนระมานชื่นชมลูกทีม

ผมมองทีออพอซึ่งอยู่ในชุดกางเกงลายพรางป่าไม้ เสื้อยืดคอกลมสีเลือดหมู ที่หน้าอกมีคำว่า “TIGER FOREVER” ใบหน้าซีดเซียว

“เขาไม่ค่อยสบายครับ บ่นปวดเมื่อยตามกระดูกมาสองวันแล้ว” คนระมานบอก

ผมจำได้ว่า ทีออพอมาอยู่ที่เขานางรำราวๆ ๓-๔ วัน ก็รีบกลับบ้าน

หลังจากเขากลับไป ผมรู้สาเหตุที่เขารีบกลับ เรื่องราวบางอย่างที่เกิดในป่า แม้จะคล้ายเป็นเรื่องน่ากลัว พิสูจน์ไม่ได้ แต่เรื่องราวหรือสิ่งที่ปรากฏให้ “เห็น” ก็ไม่ใช่สิ่งอันตรายแต่อย่างใด

กลางเดือนมกราคม ๒๕๕๙ ผมยืนดูลำน้ำขาแข้ง ในช่วงที่อยู่ปลายๆ สายน้ำแล้ว ระดับน้ำแห้ง หาดทรายริมลำห้วยรกทึบ คล้ายจะเป็นปีที่ความแห้งแล้งจะหนักหนา

ในป่าห้วยขาแข็งนั้น ราวๆ เดือนมีนาคมควรเป็นช่วงที่เรียกได้ว่าเป็นฤดูแล้งอย่างจริงจัง สายน้ำในลำห้วยเล็กๆ แห้งขอด เหลือเพียงก้อนหินระเกะระกะ สภาพป่าดูโปร่งโล่ง ต้นไม้เหลือเพียงกิ่งก้านโกร๋นๆ กลางวันอากาศร้อนจัด อบอ้าว ลมพัดใบไม้แห้งปลิว กลางคืนถึงเช้ามืดอุณหภูมิกลับลดลง เหลือเพียง ๑๐ กว่าองศา

ขณะติดตามเสือโคร่งร่วมกับทีมศึกษานิเวศวิทยาเสือโคร่ง ซากที่เราพบบ่อยๆ ในฤดูนี้จากการฆ่าของเสือคือ กวางตัวผู้โตเต็มวัย นี่เป็นฤดูกาลแห่งความรักของพวกมัน เป็นไปได้ว่าการระมัดระวังตัวน้อยลง ทั้งวันกลางตัวผู้เอาแต่เดินตามตัวเมีย

งานของเสือง่ายดายขึ้น ท่ามกลางอากาศอบอ้าว เสือลากซากไปไว้ที่แหล่งน้ำหลงเหลือ หลังจากกินเหยื่อ เสือต้องกินน้ำ

สัตว์ป่าตัวผู้ตกเป็นเหยื่อมากขึ้นในฤดูกาลนี้ หากความรักทำให้เกิดเรื่องราวทุกข์ยาก หรืออย่างที่เรามักพูดกันว่า ความรักทำให้ตาบอด ดูเหมือนว่า นักล่าอย่างเสือจะไม่คิดเช่นนี้

มีคนถามผมบ่อยๆ ในฐานะของคนผู้ซึ่งทำงานอยู่ในป่า “เคยเจอเรื่องอะไรที่แปลกๆ ประเภทลี้ลับบ้างไหม” นี่คือคำถาม

ผมจะเล่าเรื่องของ ทีออพอ ให้ฟัง
ทีออพอ ไม่สบายมากขึ้น คนระมาน พาไปหาหมอที่โรงพยาบาลในอำเภอ เขาอยู่โรงพยาบาล ๓ วัน หมอให้กลับ หลังจากตรวจไม่พบว่ามีเชื้อไข้เมืองร้อนชนิดใด

กลับมาอยู่ที่สถานี อาการไม่ดีขึ้นทั้งปวดกระดูกและเริ่มอาเจียน ผ่านไป ๒ คืน เช้าวันที่ ๓ ทีออพอหายไปตั้งแต่เช้ามืด คนระมานขับรถไปตาม

จนกระทั่งดึก คนระมานกลับมา “ทีออพอหนีกลับบ้านครับ มันบอกว่าอยู่บ้านนี้ไม่ได้แล้ว ต้องกลับไปทำพิธีที่บ้าน”

คนระมานขับรถไปตามพบทีออพอเดินอยู่ เขาพาไปส่งขึ้นรถ “เขาบอกว่า นอนฝันเห็นผู้หญิง ๒ คน มาชวนไปอยู่ด้วย” คนระมานเล่า

“ทีออพอบอกไปไม่ได้เพราะมีเมียมีลูกแล้ว”
“เลยหนีกลับไปเลยเหรอ” ผมซัก
“ไม่แค่นั้นหรอก” คนระมานเล่าต่อ “อีกวันหนึ่งฝันเห็นผู้หญิง ๒ คนนั่นอีก คราวนี้มีผู้ชายมาด้วย และบอกว่าให้เวลา ๓ วัน ถ้าไม่ไปจะให้พี่ชายมาเอาตัวไป”

ทีออพอรีบกลับบ้านเพื่อทำพิธี
เขานั่งรถถึงแม่สอด มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรงคนช่วยพาส่งโรงพยาบาล หมอพบว่า ไส้ติ่งอักเสบ ต้องผ่าตัดด่วน

เขาปลอดภัย ในฝันผู้หญิงให้เวลาเขา ๓ วัน เป็น ๓ วันที่หากเขาอยู่ในป่าอาจเสียชีวิตเพราะไส้ติ่งแตก

เป็นการมา “ตักเตือน” จาก “ผู้หวังดี”

ขึ้น ๑๔ ค่ำ ดวงจันทร์กลมโตทอแสงนวล ลำน้ำขาแข้งมองเห็นอยู่ใต้แสงจันทร์

ผมปฏิเสธจอกเหล้าขาวที่ จอเจ กำลังรินแจก
ฤดูแล้งเข้าครอบคลุมผืนป่าอย่างจริงจัง ในช่วงเวลาที่สัตว์ป่าตัวผู้ตกเป็นเหยื่อได้ง่าย

เรื่องราวของ ทีออพอ คล้ายจะเป็นเรื่องลี้ลับ น่ากลัว สำหรับผมนี่คือ “เรื่องดีๆ” ต่างกับ “เรื่องดีๆ” อย่างที่เหล่าสัตว์ป่ากำลังอยู่ในฤดูกาลแห่งความรัก ซึ่งจุดจบดูคล้ายจะโหดร้ายกว่าเรื่องลี้ลับน่ากลัวของ ทีออพอ มากนัก

มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับประจำวันที่ ๑๒-๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๙