‘ลูกใต้ใบ’ ตำหรับยาอายุรเวท สรรพคุณ‘แผนปัจจุบัน’ บำรุงตับ-น้ำตาลในเลือด!

‘ลูกใต้ใบ’ตำหรับยาอายุรเวท
สรรพคุณ‘แผนปัจจุบัน’ บำรุงตับ-น้ำตาลในเลือด!

“ลูกใต้ใบ” เป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นมากมายในฤดูฝนและพบทั่วทุกภาคของเมืองไทย เดินไปในเขตเมืองหรือท้องไร่ท้องนาก็หาลูกใต้ใบมาทำยาได้ง่าย ขอให้เหลียวมองหาในที่ว่างรกร้างหรือในสนามก็จะพบได้แน่นอน

ลูกใต้ใบเคยเป็นสมุนไพรที่นิยมใช้ในหมู่ประชาชน เป็นชาสมุนไพรที่พระธุดงค์มักจะพกติดกายยามเดินธุดงค์เพราะมีสรรพคุณ แก้ไข้ แก้ท้องเสียได้ดีนัก คนจีนเชื่อว่าถ้ากินลูกใต้ใบติดต่อกันหนึ่งสัปดาห์จะช่วยกำจัดพิษออกจากตับ มีผลทำให้สายตาดี แต่กาลเวลาผ่านไปไม่ถึงยี่สิบปีลูกใต้ใบที่เคยส่งเสริมให้ความรู้ในการใช้ประโยชน์กลับไม่ค่อยมีใครรู้จักเสียแล้ว ทั้งๆ ที่สรรพคุณมิได้เจือจางไปตามกาลเวลา มีแต่ความนิยมที่เลือนหายไปตามกระแสแฟชั่นของสมุนไพรที่มักเชื่อกันตามแรงมาร์เก็ตติ้ง!

ลูกใต้ใบมีรสขมจัด สรรพคุณในตำรายาไทยบอกว่ามีสรรพคุณในการช่วยลดไข้ทุกชนิด (ไข้หวัด ไข้ทับระดู ไข้จับสั่น) ช่วยแก้หวัด แก้ไอ แก้ร้อนในกระหายน้ำได้ด้วย และใช้ขับระดูขาว แก้น้ำดีพิการ แก้ดีซ่าน แก้ขัดเบา ขับปัสสาวะ แก้นิ่ว แก้บวม แก้กามโรค แก้ปวดฝี แก้ท้องเสีย บำรุงธาตุ

ผู้ที่นิยมเดินทางท่องเที่ยวต่างประเทศ และสนใจดูพืชพันธุ์ต่างๆ จะพบเห็นลูกใต้ใบแพร่กระจายในหลายประเทศ ซึ่งการใช้ประโยชน์ของแต่ละประเทศก็คล้ายๆ กับบ้านเรา เช่น ประเทศบราซิล เปรูและในกลุ่มประเทศในแถบป่าอะเมซอนและทะเลแคริบเบียน รักษาอาการมีไข่ขาวในปัสสาวะ ติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ ขับนิ่ว ทางเดินปัสสาวะอักเสบใช้ขับปัสสาวะ ลดบวม กระเพาอาหารอักเสบ ลดปัญหาในระบบทางเดินอาหาร เช่น อาหารไม่ย่อย ท้องผูก ช่วยขับน้ำดี ขับยูริค แก้โรคเก๊าต์ แก้ปวดข้อ แก้อักเสบ แก้ปวด รักษาตับอักเสบ ความดันโลหิตสูง เบาหวาน บำรุงตับ ปกป้องตับ กำจัดพิษในตับ รักษาอาการดีซ่าน รักษามาเลเรีย ลดความอ้วน รักษาการติดเชื้อจากไวรัส คลายกล้ามเนื้อ ขับเหงื่อ แก้ไข้ แก้หวัด

ในประเทศอินเดีย ต้นกำเนิดวิชาอายุรเวทก็มีการใช้ลูกใต้ใบอยู่เสมอ โดยใช้ส่วนรากต้มกินเป็นยาแก้ดีซ่านที่ดีมาก ส่วนสรรพคุณอื่นๆ ก็คล้ายกับที่กล่าวมา แต่ยังมีที่แตกต่างอีกประการหนึ่งคือ ในอินเดียจะใช้ลูกใต้ใบในการรักษาโลหิตจาง หอบหืด หลอดลมอักเสบ การติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์ หนองใน น้ำนมไม่มี ประจำเดือนไม่ปกติ กลากเกลื้อน หิด วัณโรค เนื้องอกในระบบทางเดินอาหาร

สำหรับการศึกษาทางเภสัชวิทยาพบว่า ต้นลูกใต้ใบมีสรรพคุณในการ แก้ปวด รักษาแผล ต้านแบคทีเรีย ต้านการเป็นพิษต่อตับ ป้องกันและกำจัดนิ่ว ต้านมาเลเรีย ป้องกันการก่อกลายพันธุ์ ต้านการปวดเกร็ง ต้านไวรัส ขับปัสสาวะ ขับลม ป้องกันไม่ให้ตับถูกทำลายและบำรุงตับ ลดคอเลสเตอรอล ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดัน

หากเปรียบเทียบข้อมูลการใช้ประโยชน์แต่โบราณและการศึกษาวิจัยสมัยใหม่แล้ว ลูกใต้ใบเป็นสมุนไพรต้นหนึ่งที่มีประโยชน์มาก โดยเฉพาะต่อตับซึ่งถือว่าเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ในการกำจัดสารพิษ สมุนไพรชนิดนี้มีฤทธิ์ทั้งป้องกันไม่ให้ตับถูกทำลาย ต้านการอักเสบของตับทั้งยังเคยมีรายงานว่าสมุนไพรตัวนี้สามารถกำจัดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีออกจากร่างกายของผู้ป่วยและผู้ที่เป็นพาหะได้ในบางราย

นอกจากนี้ ยังมีประโยชน์ต่อระบบทางเดินปัสสาวะอย่างมาก เพราะลูกใต้ใบช่วยทั้งการขับนิ่ว ขับปัสสาวะ ลดการอักเสบ ช่วยรักษาการติดเชื้อ จึงกล่าวได้ว่าลูกใต้ใบเป็นสมุนไพรเพื่อตับและไตอย่างแท้จริง หากนับรวมประโยชน์ที่มากมายต่อหลายระบบดังที่ได้กล่าวมาข้างต้น ลูกใต้ใบที่ขึ้นในที่รกร้างก็คล้ายเพชรที่ซ่อนอยู่ในตมนั่นเอง

หากผู้อ่านสนใจใช้ลูกใต้ใบ สามารถใช้ต้นสดๆ ปรุงเป็นยาได้เลย วิธีง่ายๆ เพียงนำมาทั้งต้นล้างน้ำให้สะอาด นำมาต้มหรือชงกิน ถ้าปรุงยากันตามตำราแล้ว การใช้เพื่อรักษาโรคจะใช้ลูกใต้ใบสดๆ ทั้งห้า (คือใช้ทั้งต้น รวมใบ ดอก ลูก ลำต้น และรากนั่นเอง) หนึ่งกำมือ (ถ้าต้นแห้งก็กะประมาณเหลือครึ่งหนึ่ง) ผสมน้ำ 3 แก้ว นำมาต้มเคี่ยวไปเรื่อยๆ ให้เหลือ 1 แก้ว

มีสรรพคุณใช้ในการแก้ไข้ แก้ดีซ่าน กินละครั้งละ 1/2-1 แก้ว วันละ 3-4 เวลาก่อนอาหาร แต่ถ้าคนที่รู้จักสรรพคุณลูกใต้ใบอย่างดีก็จะรู้ว่าใช้เพื่อบำรุงร่างกาย แก้ปวดเมื่อยปวดหลัง ปวดเอวได้ด้วย ดังนั้น ให้นำมาชงน้ำกินแบบน้ำชา

ลูกใต้ใบเป็นพืชที่หาง่าย ใช้ง่าย แต่น่าเสียดายอย่างยิ่งที่นักส่งเสริมสมุนไพรไม่นำมาทำเป็นธุรกิจ หรือคิดว่าทำได้ยากไม่เป็นที่ต้องการของตลาด แม้งานทางวิชาการในส่วนของงานวิจัยให้ลงลึกหนักแน่นก็มีจำนวนน้อย ทั้งๆ ที่การลงทุนในด้านการวิจัยเพื่อประโยชน์ของชาวบ้านเป็นสิ่งที่ต้องลงทุน แต่ในความเป็นจริงมักจะคิดถึงประโยชน์ทางการค้าว่าจะขายได้หรือไม่ก่อน ทุกวันนี้จึงต้องรอข่าวฮือฮาจากห้องปฏิบัติการของบริษัท เพื่อมากระตุ้นการใช้

แต่ในโลกความเป็นจริงอีกมุมหนึ่ง ซึ่งเป็นมุมติดดินใกล้ชิดชีวิตอย่างยิ่งนั้น สมุนไพรไม่ใช่ผลิตภัณฑ์ที่ต้องออกจากห้องทดลอง อยู่ในรูปแบบของผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปเสมอไป สมุนไพรเป็นเรื่องราวที่อยู่ใกล้ตัว ทำเองได้ พึ่งตนเองได้ ซึ่งบรรพชนของเราได้สั่งสมประสบการณ์ไว้มากมาย แล้วส่งต่อมรดกการทำเองใช้เองให้ลูกหลาน

ลูกใต้ใบอาจหมายถึง “ลูก” ซึ่งเป็นผลผลิตของการสืบทอดภูมิปัญญาอย่างเป็นรูปธรรมที่ คนรุ่นใหม่น่าศึกษานำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างเต็มที่

ที่มา : มติชนสุดสัปดาห์