หลวงปู่ปาน คุตตสติ อดีตเจ้าอาวาสวัดกุดไผท ต.ตงชัน อ.เมือง จ.สกลนคร

หลวงปู่ปาน คุตตสติ
อดีตเจ้าอาวาสวัดกุดไผท ต.ตงชัน อ.เมือง จ.สกลนคร

“ความสบายเกิดจากความไม่สบาย ความไม่สบายเกิดจากความสบาย” คำสอนอันเป็นมงคลชีวิตจาก “พระครูสังวราภิบาล” หรือ “หลวงปู่ปาน คุตตสติ” อดีตเจ้าอาวาสวัดกุดไผท ต.ตงชัน อ.เมือง จ.สกลนคร พระเถระเป็นที่เลื่อมใสศรัทธา

มีนามเดิมว่า ปาน ยะไชยศรี เกิดเมื่อ วันที่ 7 ก.พ.2463 ที่บ้านโพนปอหู ต.ดงชน อ.เมือง จ.สกลนคร

วัยเยาว์เรียนจบชั้น ป.4 ที่โรงเรียนประชาบาลวัดบ้านกุดแข้ ต.ดงชน อ.เมือง จ.สกลนคร พ.ศ.2479 และไม่ได้เรียนต่อ ก่อนเข้าพิธีบรรพชาเมื่อวันที่ 17 มิ.ย.2479 อายุ 17 ปี ที่วัดธาตุศาสดาราม ต.ธาตุเชิงชุม อ.เมือง จ.สกลนคร โดยมีพระครูวิมลสกลเขต เป็นพระอุปัชฌาย์

อายุครบ 20 ปีบริบูรณ์ เข้าพิธีอุปสมบท ที่วัดธาตุศาสดาราม โดยมีพระครูวิมลสกลเขต เป็นพระอุปัชฌาย์ ตั้งใจศึกษาพระปริยัติธรรมและสามารถสอบได้นักธรรมชั้นเอก ที่วัดธาตุพนม จ.นครพนม ปี พ.ศ.2488

ลำดับงานปกครอง พ.ศ.2489 เป็นเจ้าสำนักศาสนศึกษาวัดไทรทอง พ.ศ.2491 เป็นเจ้าคณะต.ดงชน เขต 1 พ.ศ.2494 เป็นครูสอนปริยัติธรรมประจำสำนักวัดไทรทอง

พ.ศ.2497 เป็นพระอุปัชฌาย์ พ.ศ.2498 ตั้งสำนักปฏิบัติเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน พ.ศ.2517 เป็นเจ้าอาวาสวัดกุดไผท

ลำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2510 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูชั้นสัญญาบัตร เจ้าคณะตำบลชั้นตรีในราชทินนามว่า “พระครูสังวราภิบาล” และพ.ศ.2542 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นเอก ในราชทินนามเดิม

หลวงปู่ปาน เป็นพระสุปฏิปันโน ผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ เป็นเนื้อนาบุญอันไพศาล ปฏิปทาของหลวงปู่ปาน คือ ไม่เคยยึดติดต่อสิ่งใด มีเมตตาต่อคณะศิษยานุศิษย์ทุกคนโดยเสมอภาคตลอดมา และเป็นแบบอย่างที่ดีอันประเสริฐ

ในสมัยที่ศึกษาพระปริยัติธรรมจนจบ นักธรรมชั้นเอก หลวงปู่ปานมองเห็นว่าได้ศึกษาพุทธประวัติและธรรมะในเบื้องต้นพอเป็นแนวทางปฏิบัติ จึงตัดสินใจหันมาปฏิบัติธรรมจริงจัง ออกธุดงค์เพื่อแสวงหาสัจธรรม

ครั้งนั้น หลวงปู่ได้เดินทางไปวัดป่าของครูบาอาจารย์ที่เป็นศิษย์ใกล้ชิดหลวงปู่มั่น ซึ่งมีอยู่มากมายใน จ.สกลนคร เช่น หลวงปู่กงมา, หลวงปู่ฝั้น, พระอาจารย์วัน เป็นต้น

หลวงปู่ปานเคยเล่าว่า เคยไปสวดในงานศพหลวงปู่มั่น ที่วัดป่าสุทธาวาส และได้เข้ากราบนมัสการพระเกจิอาจารย์หลายท่านกลายเป็นจุดเริ่มต้นของหลวงปู่ปานในเรื่องกรรมฐาน

เทศนาสั่งสอนญาติโยม ในเรื่องของ “นิพพานไม่ใช่สวรรค์” ดังนี้ว่า “นิพพาน ไม่ใช่เมืองแก้วเมืองสวรรค์อะไร และไม่ใช่สถานที่ใดสถานที่หนึ่ง นิพพานคือ การดับกิเลสและกองทุกข์เป็นโลกุตรธรรม คือ สภาวะหลุดพ้นโลก มีนิพพาน 1 อันเป็นจุดหมายสูงสุดในพระพุทธศาสนา”

นอกจากนี้ ยังอธิบายเคล็ดลับการปฏิบัติให้เกิดความสุขว่า ให้หลุดพ้นเพราะเห็นอัตตา โดยยกว่า วิโมกข์ ความหลุดพ้นจากกิเลส 3 ประเภท คือ สุญญตวิโมกข์, อนิมิตตวิโมกข์ หลุดพ้นด้วยเห็นอนิจจัง แล้วถอนนิมิตได้ อัปปณิหิตวิโมกข์ หลุดพ้นด้วยเห็นทุกข์ แล้วถอนความปรารถนาได้

หลวงปู่ปานละสังขารด้วยสิริอายุ 85 ปี พรรษา 65 เมื่อวันที่ 1 ต.ค.2548 เวลา 07.10 น.

จากคอลัมน์อริยะโลกที่ 6