[ สุขใจ ดอท คอม บ้านหลังเล็กอันแสนอบอุ่น ] ธรรมะ พุทธประวัติ ฟังธรรม ดูหนัง ฟังเพลง เกมส์ เบาสมอง ดูดวง สุขภาพ สารพันความรู้
29 มีนาคม 2567 20:48:25 *
ยินดีต้อนรับคุณ, บุคคลทั่วไป กรุณา เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน

เข้าสู่ระบบด้วยชื่อผู้ใช้ รหัสผ่าน และระยะเวลาในเซสชั่น
 
  หน้าแรก   เวบบอร์ด   ช่วยเหลือ ห้องเกม ปฏิทิน Tags เข้าสู่ระบบ สมัครสมาชิก ห้องสนทนา  
บุคคลทั่วไป, คุณถูกห้ามตั้งกระทู้หรือส่งข้อความส่วนตัวในฟอรั่มนี้
Fuck Advertise !!

หน้า: [1]   ลงล่าง
  พิมพ์  
ผู้เขียน หัวข้อ: สัมผัสทรัพย์ในดิน กลิ่นไอเกลือ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน  (อ่าน 1310 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้
Kimleng
'อกุศลธรรม' เป็นสิ่งเกิดขึ้นจากการตามใจคนทั้งนั้น อะไรที่ชอบก็บอกของนั้นดี
สุขใจ๊ สุขใจ
นักโพสท์ระดับ 14
*

คะแนนความดี: +5/-0
ออฟไลน์ ออฟไลน์

เพศ: หญิง
Thailand Thailand

กระทู้: 5392


'อกุศลธรรม' เป็นสิ่งเกิดขึ้นจากการตามใจคนทั้งนั้น

ระบบปฏิบัติการ:
Windows 7/Server 2008 R2 Windows 7/Server 2008 R2
เวบเบราเซอร์:
Mozilla รองรับ Mozilla รองรับ


ดูรายละเอียด เว็บไซต์
« เมื่อ: 14 กันยายน 2561 15:26:53 »


เกลือสินเธาว์ ที่อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน

สัมผัสทรัพย์ในดิน กลิ่นไอเกลือ
อำเภอบ่อเกลือ  จังหวัดน่าน

บ่อเกลือ” คือ อำเภอหนึ่งในจังหวัดน่าน อำเภอนี้มีชื่อด้วยมีแหล่งเกลือสินเธาว์ ที่มีเรื่องราวและสถานที่ให้เรียนรู้และสัมผัส จากตัวเมืองน่าน เรามุ่งหน้าสู่อำเภอบ่อเกลือ ในเส้นทางอันลาดชัน ลดเลี้ยวเคี้ยวคด  สองข้างทางเต็มไปด้วยป่าต้นน้ำที่ยังคงความอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติ โดยมีจุดหมายปลายทางที่ “ภูฟ้า”  เพียงเพื่อจะชมแหล่งผลิตเกลือสินเธาว์  “เกลือภูเขา” ที่มีเพียงแห่งเดียวในโลก  

เกลือที่ได้จากที่นี่ถูกส่งไปเลี้ยงผู้คนถึงสุโขทัย ลาว แคว้นล้านนา ไปจนถึงเชียงตุง และในเขตสิบสองปันนาของจีนมาแต่โบราณ นับเวลาได้หลายร้อยปีแล้ว

ในประชุมพงศาวดารภาคที่ ๑๐ เรื่อง “พงศาวดารเมืองน่าน” มีข้อความกล่าวถึงแหล่งผลิตเกลือที่เป็นเหตุให้พระเจ้าติโลกราชยกทัพมายึดเมืองน่าน เมื่อ พ.ศ.๑๙๙๓ โดยอ้างว่าต้องการเกลือจากบ่อมางไปเป็นส่วยค้าให้กับทางเมืองเชียงใหม่  เกลือจากบ่อมางดังกล่าวนี้ น่าจะหมายถึงบ่อเกลือที่บ้านบ่อหลวง ซึ่งติดกับน้ำมางแห่งนี้เอง

เดิมทีบ่อเกลือมีชื่อว่า “เมืองบ่อ” ซึ่งก็น่าจะหมายถึงบ่อน้ำเกลือสินเธาว์ รวมทั้งสิ้น ๙ บ่อ ได้แก่ บ่อหลวง ตั้งอยู่ที่บ้านบ่อหลวง  บ่อหยวก บ่อตอง ตั้งอยู่ที่บ้านหมู่หยวก บ่อเวร ตั้งอยู่ที่บ้านเวร  บ่อน่าน บ่อกึ๋น ตั้งอยู่ที่บริเวณหุบเขาต้นน้ำน่าน  บ่อน้ำแคะ ตั้งอยู่ที่บริเวณบ้านน้ำแคะ  บ่อเกร็ด ตั้งอยู่ที่บ้านสว้า  และบ่อเข้า ตั้งอยู่ที่บ้านส้าน

มีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาเกี่ยวกับการค้นพบดินแดนแห่งบ่อเกลือ สรุปความได้ว่า ในอดีตกาลก่อนที่ผู้คนจะอพยพมาตั้งรกรากทำมาหากินที่บริเวณบ่อเกลือ  บริเวณนี้เป็นป่ารกทึบมาก่อน  มีนายพรานคนหนึ่งออกมาล่าสัตว์ และสังเกตเห็นว่า สัตว์ป่ามักจะมาดื่มน้ำในพื้นที่แห่งนี้เสมอ เมื่อทดลองชิมดูจึงรู้ว่าน้ำมีรสเค็ม  ความได้ทราบไปถึงพระญาภูคาและเจ้าหลวงบ่อ ทั้ง ๒ พระองค์พากันมาดูเกลือนั้น และได้ขึ้นไปบนยอดดอยภูจัน ได้เกิดการแข่งขันพุ่งสะเน้า (หอก) เพื่อครอบครองบ่อน้ำเกลือ พระยาภูคาพุ่งหอกออกไปทางทิศตะวันตกของลำน้ำมาง ตรงที่ตั้งหอนกในปัจจุบัน  ในขณะที่เจ้าหลวงบ่อพุ่งหอกไปทางทิศตะวันออกของลำน้ำมาง ตรงที่ตั้งหอเจ้าพ่อบ่อหลวงในปัจจุบัน  ชาวบ้านที่ไปชมการพุ่งหอกในครั้งนั้น ได้นำเอาก้อนหินมาก่อเป็นที่สังเกตแล้วตั้งเป็นโรงหอทำพิธีระลึกตอบแทนบุญคุณเจ้าหลวงทั้งสองเป็นประจำทุกปีจนกระทั่งถึงปัจจุบัน

ชาวบ้านเชื่อกันว่าบ่อน้ำเกลือแต่ละบ่อนั้นมี “เจ้าซางคำ” คอยปกปักรักษาอยู่ ดังนั้นทุกวันแรม ๙ ค่ำ เดือน ๕  ชาวบ้านบ่อหลวงจะทำพิธีบวงสรวงเจ้าหลวงบ่อเรียกว่า “พิธีแก้ม” มีการเลี้ยงเจ้าหรือเลี้ยงผี เพื่อขอบคุณสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ได้ปกป้องคุ้มครองและให้เกลือแก่พวกเขาใช้ทำมาหากินมาตลอดระยะเวลา

การเดินทางไปสู่อำเภอบ่อเกลือ สามารถไปได้ ๒ ทาง คือ จากจังหวัดน่านผ่านอำเภอสันติสุขถึงอำเภอบ่อเกลือเป็นระยะทางประมาณ ๑๕๒ กิโลเมตร และอีกทางหนึ่งคือจากตัวจังหวัดน่านถึงอำเภอปัวแล้วตัดตรงข้ามเขาเข้าอำเภอบ่อเกลือ อีก ๔๘ กิโลเมตร เป็นระยะทางทั้งหมดประมาณ ๑๑๘ กิโลเมตร

ในอำเภอบ่อเกลือจะมีบ่อเกลืออยู่หลายแห่ง บ่อเกลือเหล่านี้ปัจจุบันไม่มีการต้มเพื่อขายอีกแล้ว นอกจากบ่อเกลือบางบ่อ เช่น บ่อหยวก ซึ่งในอดีตเคยมีการผลิตเป็นจำนวนมาก ก็เปลี่ยนมาเป็นต้มเพื่อใช้บริโภคกันในครัวเรือน  อนึ่ง บ่อเกลือบางบ่อถูกน้ำพัดดินมาถล่มกลบบ่อจนกู้คืนอีกไม่ได้

สำหรับบ่อเกลือที่ยังมีการผลิตเกลือจำหน่าย และถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวแห่งหนึ่งของจังหวัดน่านก็คือ บ่อเกลือที่บ้านบ่อหลวง ซึ่งอยู่ในบริเวณตัวอำเภอ เป็นบ่อเกลือสาธารณะซึ่งมีอยู่ ๒ บ่อ (หมายถึงผู้ใดก็มีสิทธิ์ใช้น้ำเกลือได้) เรียกว่า บ่อ ๑ และ บ่อ ๒ หรือบ่อเหนือและบ่อใต้  บ่อเกลือทั้ง ๒ บ่อนี้ ได้กรุขอบบ่อด้วยดอกไม้เพื่อกันดินปากหลุมถล่ม และมีที่นั่งร้านสำหรับยืนตักน้ำเกลืออยู่ข้างๆ ด้วย กล่าวกันว่าบ่อเกลือทั้ง ๒ นี้ มีน้ำเกลือซึ่งมีความเข้มข้นสูงกว่าบ่อเกลือแห่งอื่นๆ ในเขตตำบลบ่อเกลือเหนือ ทั้งนี้สามารถวัดความเข้มข้นได้จากการใช้ปริมาณเชื้อฟืนและเวลาที่ใช้ในการต้มน้ำเกลือซึ่งพบว่าน้อยกว่าที่อื่น

วิธีทำเกลือสินเธาว์ที่อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน

บ่อเกลือที่นี่น่าจะทำลำรางสำหรับส่งน้ำเกลือจากบ่อไปยังโรงต้ม การตักน้ำเกลือจากบ่อซึ่งอยู่ลึกลงไปจะทำได้โดยใช้แร้ว (อ่าน “แฮ้ว”) คือโพงตักน้ำ เมื่อตักขึ้นมาแล้วจะเทใส่ลำราง น้ำเกลือจะไหลไปสู่บ่อพักในโรงต้มเกลือใกล้กับเตาต้ม จากนั้นจึงตักใส่กระทะต้มซึ่งมีขนาดใหญ่ ใช้ฟืนเป็นเชื้อเพลง เคี่ยวจนข้น ใช้เวลาต้มประมาณ ๔ ชั่วโมง จะมีเกลือนอนก้นอยู่ ตักเกลือใส่ในตะกร้าเพื่อให้สะเด็ดน้ำ

บ่อเกลือเมืองน่านจะมีศาลเจ้าพ่อบ่อเกลือ ชาวบ้านในท้องที่จะมีพิธีกรรมการทรงเจ้า การเลี้ยงผี หรือเทวดาอารักษ์ที่รักษาบ่อเกลือ เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลทุกปี ซึ่งพิธีกรรมดังกล่าวได้รับการปฏิบัติสืบต่อกันมานานจนถึงปัจจุบัน






เกลือสินเธาว์ เป็นแร่ธาตุชนิดหนึ่ง ลักษณะเม็ดเล็กๆ สีขาว มีรสเค็ม  ได้จากหินเกลือ ดินโป่ง หรือดินเค็ม พบในดิน  มีมากทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
และภาคเหนือ เช่น ชัยภูมิ มหาสารคราม ยโสธร อุบลราชธานี อุดรธานี พิษณุโลก และ น่าน  เกลือสินเธาว์ มีความบริสุทธิ์ของโซเดียมคลอไรด์สูง แต่ไม่มี
ส่วนผสมของธาตุไอโอดีนเหมือนเกลือสมุทรหรือเกลือแกง ดังนั้น จึงไม่เหมาะสำหรับมาประกอบอาหารแต่เหมาะกับงานอุตสาหกรรมมากกว่า เนื่องจากถ้านำ
มาประกอบอาหารจะทำให้ร่างกายขาดสารไอโอดีน ซึ่งจะทำให้เกิดโรคคอพอกและร่างกายแคระแกรน สมองเจริญเติบโตไม่เต็มที่   ที่จังหวัดพิษณุโลก มีการ
ทำเกลือสินเธาว์โดยนำน้ำเกลือไปต้มในกระทะใบบัว ใส่เปลือกไม้สะแข่  ชาวบ้านเรียกอีกชื่อหนึ่งว่าไม้มะเขี้ย เพื่อให้เกลือจับตัวเป็นก้อน  ใช้เวลาเคี่ยว
ให้เหือดแห้ง ๖-๗ ชั่วโมง แล้วใส่ไอโอดีนผสมลงไปก่อนนำไปบริโภค



ภาพวาดแสดงวัฒนธรรมการแต่งกายของหญิงเมืองน่าน : จิตรกรรมฝาผนัง ต.ป่าคา อ.ท่าวังผา จ.น่าน






ชาวอำเภอบ่อเกลือ  ส่วนใหญ่เป็นชนเผ่าถิ่น (ขมุ) รองลงมาคือชาวเขาเผ่าม้ง ไทยวน ประกอบอาาชีพเกษตรกรรม และเลี้ยงสัตว์ พืชที่สำคัญได้แก่
ข้าวไร่ ข้าวโพด ข้าวบาเลย์   พื้นที่ของอำเภอตั้งอยู่ในร่องเขาสูงซึ่งเต็มไปด้วยป่าไม้ อากาศจึงหนาวเย็นตลอดปี โดยเฉพาะตอนกลางคืนในฤดูหนาว
อากาศจะหนาวจัด อุณหภูมิลดลงเหลือ ๐ องศาเซสเซียส  อำเภอบ่อเกลือจึงมีเพียง ๒ ฤดู คือ ฤดูฝน และฤดูหนาว


อ้างอิง : - สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคเหนือ มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์
          - ข้อมูลจาก สำนักบริหารการปกครองท้องที่ กรมการปกครอง
          - เกร็ดความรู้ดอทเน็ต
          - www.thairath.co.th

Share this topic on AskShare this topic on DiggShare this topic on FacebookShare this topic on GoogleShare this topic on LiveShare this topic on RedditShare this topic on TwitterShare this topic on YahooShare this topic on Google buzz

« แก้ไขครั้งสุดท้าย: 14 กันยายน 2561 15:39:32 โดย Kimleng » บันทึกการเข้า



กิมเล้ง @ สุขใจ ดอท คอม
สูตรอาหาร ทำกับข้าว เที่ยวไปทั่ว
คำค้น:
หน้า: [1]   ขึ้นบน
  พิมพ์  
 
กระโดดไป:  


คุณ ไม่สามารถ ตั้งกระทู้ได้
คุณ ไม่สามารถ ตอบกระทู้ได้
คุณ ไม่สามารถ แนบไฟล์ได้
คุณ ไม่สามารถ แก้ไขข้อความได้
BBCode เปิดใช้งาน
Smilies เปิดใช้งาน
[img] เปิดใช้งาน
HTML เปิดใช้งาน


หัวข้อที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อนี้
หัวข้อ เริ่มโดย ตอบ อ่าน กระทู้ล่าสุด
ตำนาน "บ่อเกลือ" บนภูเขาสูงแห่งเดียวในโลก
สุขใจ ห้องสมุด
Kimleng 1 4304 กระทู้ล่าสุด 09 ธันวาคม 2555 23:49:57
โดย หมีงงในพงหญ้า
อ.บ่อเกลือ จ.น่าน กับพงศาวดาร "บ่อเกลือ" เหตุสำคัญให้เชียงใหม่ยกทัพยึดเมืองน่าน
สยาม ในอดีต
ร้องเหมียวๆ เดี๋ยวก็มา 0 3609 กระทู้ล่าสุด 18 มิถุนายน 2557 01:49:56
โดย ร้องเหมียวๆ เดี๋ยวก็มา
ตำนานบ่อเกลือ จ.น่าน
สุขใจ ห้องสมุด
-NWO- 0 1321 กระทู้ล่าสุด 26 เมษายน 2558 11:24:39
โดย -NWO-
โบราณสถานวัดน้อย จ.น่าน วัดที่เชื่อกันว่าเล็กที่สุดในประเทศไทย
สุขใจ ไปเที่ยว
Kimleng 0 2887 กระทู้ล่าสุด 27 มกราคม 2559 19:46:44
โดย Kimleng
[ไทยรัฐ] - รองเลขาฯส.ป.ก. นำสำนักงบประมาณ ติดตามงานเขตปฏิรูป จ.น่าน
สุขใจ ร้านน้ำชา
สุขใจ ข่าวสด 0 117 กระทู้ล่าสุด 10 พฤศจิกายน 2565 23:02:28
โดย สุขใจ ข่าวสด
Powered by MySQL Powered by PHP
Bookmark and Share

www.SookJai.com Created By Mckaforce | Sookjai.com Sitemap | CopyRight All Rights Reserved
Mckaforce Group | Sookjai Group
Best viewed with IE 7.0 , Chrome , Opera , Firefox 3.5
Compatible All OS , Resolution 1024 x 768 Or Higher
Valid XHTML 1.0! Valid CSS!
หน้านี้ถูกสร้างขึ้นภายในเวลา 0.359 วินาที กับ 33 คำสั่ง

Google visited last this page 24 กุมภาพันธ์ 2567 14:53:09