พระบรมราชานุสรณ์ดอนเจดีย์ ต.ดอนเจดีย์ อ.ดอนเจดีย์ จ.สุพรรณบุรี

พระบรมราชานุสรณ์ดอนเจดีย์
ตำบลดอนเจดีย์ อำเภอดอนเจดีย์ จังหวัดสุพรรณบุรี

พระบรมราชานุสรณ์ดอนเจดีย์ อยู่ในท้องที่หมู่ที่ ๕ ตำบลดอนเจดีย์ อำเภอดอนเจดีย์ ห่างจากอำเภอเมืองสุพรรณบุรี ประมาณ ๓๑ กิโลเมตร

อำเภอดอนเจดีย์ มีสภาพทางภูมิศาสตร์เป็นพื้นที่ราบ พื้นที่ทางตะวันตกสูงและลาดต่ำมาทางทิศตะวันออก มีภูเขากั้นทางตอนใต้ระหว่างอำเภอดอนเจดีย์กับอำเภออู่ทอง เดิมเป็นอำเภอที่ขึ้นอยู่กับอำเภอศรีประจันต์ ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๕ ทางราชการได้จัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอดอนเจดีย์ และยกฐานะเป็นอำเภอดอนเจดีย์ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๐๘

อำเภอดอนเจดีย์มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของชาติไทยสมัยกรุงศรีอยุธยา เป็นที่ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเจดีย์ไว้เพื่อเป็นอนุสรณ์ที่ทรงได้ชัยชนะในการทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชา ที่ทุ่งหนองสาหร่าย เมื่อปี พ.ศ.๒๑๓๕

เจดีย์ยุทธหัตถีถูกค้นพบเมื่อ พ.ศ.๒๔๕๖ โดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงรับสั่งให้เจ้าเมืองสุพรรณบุรี พระทวีประชาชน (อี้ กรรณสูตร) ค้นหาซากเจดีย์เก่า และได้ค้นพบเป็นเจดีย์ที่มีลักษณะมีฐานเป็นสี่เหลี่ยม กว้าง ๑๐ วา สูง ๖ วา ๓ ศอก ส่วนบนพังทลายลงหมดแล้ว ซึ่งเชื่อได้ว่าน่าจะเป็นเจดีย์ยุทธหัตถี อยู่ในเขตตำบลหนองสาหร่าย กลางป่าไม้เบญจพรรณ

ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๙๕ จังหวัดสุพรรณบุรีได้จัดทำโครงการเสนอกระทรวงมหาดไทย เรื่องการปรับปรุงอนุสรณ์ดอนเจดีย์ รัฐบาลเห็นชอบ จึงได้มีการบูรณะปรับปรุงโดยการสร้างเจดีย์องค์ใหม่ครอบองค์เก่า สร้างเป็นสถาปัตยกรรมรัตนโกสินทร์ ทรงหลังคากลม ฐานกว้าง ๓๐ เมตร สูงถึงยอด ๖๖ เมตร และด้านหน้าองค์พระเจดีย์ได้สร้างพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรทรงพระคชาธารออกศึก ไว้แก่ปวงชนชาวไทยเป็นที่สักการบูชาให้ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ที่ทรงกอบกู้เอกราชของชาติไทย

การบูรณะเสร็จเรียบร้อยแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินมาเปิดพระบรมราชานุสรณ์ เมื่อวันที่ ๒๕ มกราคม พ.ศ.๒๕๐๒

ปัจจุบันในวันที่ ๒๕ มกราคม ของทุกๆ ปี รัฐบาลได้กำหนดให้เป็นวันกองทัพไทย ที่บริเวณพระบรมราชานุสรณ์ดอนเจดีย์ จะประกอบพิธีถวายเครื่องราชสักการะแด่สมเด็จพระนเรศวรมหาราช

และช่วงปลายเดือนมกราคม จังหวัดสุพรรณบุรีได้กำหนดให้มีงานสมโภชอนุสรณ์ดอนเจดีย์ขึ้น เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเป็นประจำทุกปี มีการแสดงงานแสง สี เสียง การแสดงเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ การทำสงครามยุทธหัตถี ระหว่าง สมเด็จพระนเรศวรมหาราช กับ สมเด็จพระมหาอุปราช เพื่อให้อนุชานรุ่นหลังได้ชมด้วย

พระปรมานุสาวรีย์นี้ ประชาชนชาวไทยร่วมกันประดิษฐานไว้ เพื่อเฉลิมพระเกียรติบรมราชกฤดาภินิหาร แห่ง สมเด็จพระนเรศวรมหาราช มหาวีรกษัตริย์ของชาติไทย ผู้ทรงพระคุณอันยิ่งใหญ่แก่ชาวไทยทั่วหล้า พระองค์เป็นพระบรมราโชรสแห่งสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชและพระวิสุทธิกษัตริย์ ทรงพระราชสมภพ ณ เมืองพิษณุโลก เมื่อปีเถาะ พระพุทธศักราช ๒๐๙๘ ทรงหลั่งทักษิโณทกประกาศอิสรภาพของชาวไทยโดยสมบูรณ์ ณ เมืองแครง เมื่อพระพุทธศักราช ๒๑๒๗ เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ เป็นพระมหากษัตริย์ครองกรุงศรีอยุธยา ราชธานีไทย เมื่อพระพุทธศักราช ๒๑๓๓ ทรงกระทำสงครามขยายพระราชอาณาเขตไทยให้แผ่ไพศาลไปในจาตุรทิศ ทรงปราบหมู่ปัญจามิตรและกระทำยุทธหัตถีมีชัยชนะแก่พระมหาอุปราชแห่งกรุงหงสาวดีราชศัตรู

ณ บริเวณนี้ เมื่อพระพุทธศักราช ๒๑๓๕ พระมหาวีรกรรมของพระองค์เลื่องลือระบือพระราชเดชาภินิหารไปทั่วทุกประเทศสถานน้อยใหญ่

สมเด็จพระนเรศวรมหาราช เสด็จสวรรคตเมื่อพระพุทธศักราช ๒๑๔๘ ท่ามกลางกองทัพไทยระหว่างยกไปถึงเมืองหาง

สิริรวมพระชนมายุได้ ๕๐ พระพรรษา

บรรดาประชากรไทย สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่ที่พระองค์ทรงมีแก่ชาติไทยอย่างมหันต์ จึงร่วมจิตเป็นสมานฉันท์ประดิษฐานอนุสาวรีย์นี้เพื่อเป็นอนุสรณ์ถึงพระมหาวีรคุณอดุลยภาพ ให้ยืนยงดำรงอยู่ตราบกัลปาวสาน

ขอดวงพระวิญญาณขององค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงทรงบันดาลให้ประเทศชาติและชาวไทยประสบชัยชนะแก่ดัสกร และอยู่ร่มเย็นเป็นนิรันดรชั่วกาลนาน เทอญ