กระดานชนวน อุปกรณ์การขีดเขียนที่มีมาก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒

นักเรียนกับกระดานชนวนที่โรงเรียนวัดแห่งหนึ่ง เมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๖

กระดานชนวน

“กระดานชนวน” ไม่ได้ทำด้วยไม้กระดาน แต่ทำด้วยหินชนิดหนึ่ง เรียกว่าหินชนวน (Slate) มีลักษณะเป็นแผ่นแบน หน้าเรียบ ตัดเป็นแผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า เข้ากรอบไม้ กันขอบแผ่นหินปริแตก กระดานชนวนที่เข้ากรอบไม้แล้วมีขนาด ๙ x ๑๒ นิ้วโดยประมาณ

กระดานชนวนเป็นอุปกรณ์การเขียนที่มีภายหลังกระดานดำและกระดานโหร ซึ่งทำด้วยไม้กระดานเป็นพื้น ครั้นมีแผ่นหินชนวนเข้ามาให้ใช้อย่างกระดานดำและกระดานโหร ซึ่งมีลักษณะเป็นอุปกรณ์สำหรับเขียนทำนองเดียวกัน จึงอนุโลมเรียกแผ่นหินชนวนสำหรับรองเขียนว่า กระดานชนวน และเรียกกันต่อๆ มาเป็นลำดับ

กระดานชนวนแรกมีในเมืองไทยเป็นของนำเข้ามาจากต่างประเทศประมาณสมัยรัชกาลที่ ๕ โดยเฉพาะบนกรอบกระดานชนวนรุ่นเก่าๆ มักมีตัวอักษร MADE IN PORTUGAL และเครื่องหมายการค้า CROWN (รูปตรามงกุฎฝรั่ง) ให้ทราบแหล่งผลิต

กระดานชนวนกลายเป็นสินค้าที่มีใช้แพร่หลายทั่วไป ต่อมาในรัชกาลที่ ๖ นักเรียนชั้นมูล ชั้นประถมด้น ก็ได้ใช้กระดานชนวนเป็นอุปกรณ์สำหรับฝึกหัดเขียนอักษรและเลขแทนสมุดฝรั่ง ซึ่งการใช้กระดานชนวนเป็นการไม่สิ้นเปลือง กระนั้นก็ดีการใช้กระดานชนวนต้องระวังมิให้ตกหล่นลงกับพื้น เพราะจะทำให้กระดานร้าวหรือแตกย่อยเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยต้องจัดการซื้อหามาใหม่

ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ ไม่มีผู้สั่งกระดานชนวนเข้ามาขายอีกเลย ทั้งนี้เนื่องจากนิยมใช้สมุดกระดาษที่ทำขึ้นในประเทศเป็นอุปกรณ์การเขียนแทน กระดานชนวนซึ่งเป็นอุปกรณ์การเขียนอยู่ช่วงเวลาหนึ่งจึงสูญหายไปจากแวดวงการศึกษาด้วยประการฉะนี้

ปัจจุบันยังคงมีการทำกระดานชนวนขึ้นมาส่วนใหญ่ใช้ในงานโหราศาสตร์ และนำมาเขียนเล่นย้อนรำลึกถึงความหลากหลายของอุปกรณ์การจดบันทึกในอดีต หากเปรียบเทียบกระดานชนวนที่ใช้กันแต่เดิม แต่ด้วยเทคโนโลยีได้ผลิตแท็บเล็ตซึ่งมักเรียกกันว่าเป็นกระดานชนวนในยุคดิจิทัล

ขอขอบคุณที่มา (ข้อมูล/ภาพประกอบ) เพจ หอยสังข์ - กรมประชาสัมพันธ์ บันทึกประวัติศาสตร์ สำนักประชาสัมพันธ์เขต ๑