พระธรรมปริยัติมุนี (นวน เขมจารี) วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร จ.นครพนม

พระธรรมปริยัติมุนี (นวน เขมจารี)
วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร จ.นครพนม

พระธรรมปริยัติมุนี (นวน เขมจารี) อดีตเจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร จ.นครพนม สมณะชั้นผู้ใหญ่ที่มีวัตรปฏิบัติดีงาม เปี่ยมด้วยเมตตาธรรมที่พุทธศาสนิกชนสองฝั่งโขงเคารพสักการะอย่างสูง

นามเดิมว่า นวน เขื่อนสุวรรณ เกิดเมื่อวันศุกร์ที่ 14 ก.พ.2461 ที่บ้านโคกสว่าง ต.ดอนนางหงส์ จ.นครพนม เป็นบุตรของนายสด-นางกองศรี เขื่อนสุวรรณ

อายุ 8 ขวบ เป็นศิษย์วัด เล่าเรียนอักษรไทย-ลาว ตามประเพณี

สำเร็จการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จากโรงเรียนบ้านโคกสว่าง อ.ธาตุพนม เมื่อ พ.ศ.2472

พออายุครบ 10 ขวบ จึงบวชเณรที่วัดศรีมงคล อ.ธาตุพนม จ.นครพนม มีเจ้าอธิการอวน โชติปาโล เป็นพระอุปัชฌาย์

ระหว่างนี้ได้เรียนอักษรธรรม ใบลานอ่าน-เทศน์

กระทั่งวันที่ 3 พ.ค.2482 เข้าอุปสมบทที่พัทธสีมาวัดพระธาตุพนม มีพระครูเจติยานุรักษ์ (แก้ว กันโตภาโส) เป็นพระอุปัชฌาย์

มุ่งมั่นศึกษาพระปริยัติธรรม พ.ศ.2482 สามารถสอบไล่ได้นักธรรมชั้น-ตรี-โท-เอก พ.ศ.2487 สอบได้เปรียญธรรม 8 ประโยค

งานด้านการปกครอง ระหว่างปี พ.ศ.2495-2517 เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีษะเกษ อ.เมือง จ.หนองคาย

ในช่วงนี้ ได้รับลูกศิษย์เป็นพระฝรั่ง ชื่อพระโรเบิร์ต สุเมโธ อายุ 30 ปี ซึ่งเลื่อมใสในพระพุทธศาสนามาบวชเรียน

ปัจจุบันพระเถระรูปนี้ได้ไปตั้งวัดที่ประเทศอังกฤษ ได้รับสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะรูปหนึ่งในต่างประเทศ พร้อมกับเดินทางไปเผยแผ่ธรรมในทวีปยุโรป อาทิ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฯลฯ

พ.ศ.2494-2535 ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดหนองคาย

พ.ศ.2517-2535 เป็นเจ้าอาวาสวัดโพธิ์ชัย (พระอารามหลวง) อ.เมือง หนองคาย

เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งนี้ ด้านสาธารณูปการได้ก่อสร้างวิหารประดิษฐานพระใส พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ของชาวเมืองหนองคาย

ตั้งแต่ พ.ศ.2533 เป็นเจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร

ช่วงจำพรรษาอยู่วัดแห่งนี้ สร้างผลงานไว้มากมาย อาทิ เป็นประธานบูรณปฏิสังขรณ์พระอุโบสถ สร้างวิหารคดรอบองค์พระธาตุพนม 37 ห้อง สร้างกุฏิที่พักสงฆ์ สร้างอาคารเรียนพระปริยัติธรรม 3 ชั้น สร้างเมรุเผาศพ รวมทั้งปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณรอบองค์พระธาตุพนมและบริเวณหน้าวัดจนสวยงาม

มีญาติโยมศรัทธาถวายปัจจัยมาใช้ในการบำรุงเสนาสนะต่างๆ ร่วม 400 ล้านบาท

เจ้าคุณนวนเป็นผู้ให้ความสำคัญกับการศึกษาตลอดอายุขัย โดยปรากฏผลงานการเผยแผ่มากมายทั้งใน จ.นครพนม และใกล้เคียง

อาทิ พ.ศ.2489 เผยแผ่ธรรมใน จ.หนองคาย พ.ศ.2500 เป็นพระธรรมทูตประจำ จ.หนองคาย

ระหว่าง พ.ศ.2533-2545 เป็นประธานศูนย์การพระพุทธศาสนาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 19 จังหวัด

ส่วนงานการศึกษา พ.ศ.2490 เป็นอาจารย์ใหญ่โรงเรียนพระปริยัติธรรม วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร

ปี พ.ศ.2513 ริเริ่มก่อตั้งวิทยาลัยสงฆ์ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ตั้งอยู่ที่วัดศรีษะเกษ อ.เมือง จ.หนองคาย

ตำแหน่งหน้าที่ รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตหนองคาย และผู้จัดการโรงเรียนพระปริยัติธรรมสามัญศึกษา วัดพระธาตุพนม

ลำดับสมณศักดิ์ที่ได้รับ พ.ศ.2496 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่พระปรีชาญาณมุนี พ.ศ.2505 เป็นพระราชาคณะชั้นราช ที่พระราชปรีชาญาณมุนี พ.ศ.2532 เป็นพระราชาคณะเทพ ที่พระเทพปริยัติมุนี

พ.ศ.2537 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม ที่พระธรรมปริยัติมุนี

ท่านเป็นพระเถระที่มีบทบาทต่อกิจการคณะสงฆ์ จ.นครพนม อย่างมาก

ช่วงที่ท่านยังมีร่างกายสมบูรณ์แข็งแรงนั้น เป็นพระสงฆ์ที่ไม่ถือตัวและเข้ากับชาวบ้านได้อย่างดียิ่ง

โดยเฉพาะในงานบุญต่างๆ และงานประเพณีนมัสการองค์พระธาตุพนมซึ่งจัดขึ้นในวันขึ้น 12 ค่ำ ถึง แรม 1 ค่ำ เดือน 3 ของทุกปี จะได้เห็นภาพอันน่าประทับใจ

ท่านจะเทศนาสั่งสอนอบรมผู้ที่มาร่วมงานตลอดช่วง 7 วัน 7 คืน ทั้งเล่าประวัติขององค์พระธาตุพนมให้ชาวพุทธฟังอย่างไม่เหน็ดเหนื่อย ควบคู่ไปกับการเทศนาธรรมที่แจกแจงบรรยายได้อย่างพิสดารอย่างเป็นที่ซาบซึ้งและเข้าใจได้ง่าย

ตลอดชีวิตของท่านเป็นพระนักพัฒนาที่ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อยในสังขาร มีลูกศิษย์ลูกหาหลายระดับชนชั้นมาร่วมสร้างอานิสงส์

ผลงานสำคัญอย่างหนึ่ง คือ การจัดตั้งพุทธอุทยานไว้เป็นร่มเงาให้ชาวบ้านได้พักผ่อนที่บ้านดงหมู อ.หว้านใหญ่ จ.มุกดาหาร ในเนื้อที่ประมาณ 183 ไร่

ทุกปีจะจัดกิจกรรมให้ชาวบ้านและข้าราชการนำต้นไม้ไปปลูกปีละ 1 ล้านต้น

ทั้งสถานที่แห่งนี้ยังเป็นที่เข้าค่ายลูกเสือและพักแรมไปในตัว

มรณภาพด้วยโรคหัวใจวาย เมื่อวันที่ 22 ก.ค.2545 สิริอายุ 85 ปี พรรษา 62 ข่าวสดออนไลน์